In mijn jonge jaren zong ik in een jeugdkoor. Een van de liedjes begon met: ‘De zon God, een lach God, een woord God, voor mij, een kus God, een hand God, het maakt me zo blij. Oh, het is machtig mens te zijn.’ Dat zinnetje is mij altijd bijgebleven. Op sommige momenten plopt het op als een reclameboodschap tijdens een filmsessie. Mij maakt zo’n lied blij. Het brengt iets naar boven van verwondering om al het goede, ware en schone waar ik me over kan verheugen. Maar het gaat me hier vooral om de eerste woorden: de zon.

Iedere keer opnieuw voltrekt zich dat prachtige wonder van de zon die ’s morgens opgaat in het oosten en ’s avonds ondergaat in het westen, die ons inbedt in een biologisch ritme van dag en nacht. Licht en warmte die leven mogelijk maken en ons leven glans geven.

Heerser over de dag

De zon is een van de twee lichten die door God worden gemaakt en aan de hemelkoepel worden gehangen volgens het scheppings- verhaal in het eerste bijbelboek Genesis. De zon is bedoeld om licht te geven op de aarde, om te heersen over de dag en om het licht te scheiden van de duisternis. Het licht van de opkomende zon verdrijft de nacht. Dat is natuurlijk letterlijk zo, maar dat heeft in vele religies, ook in het christelijk geloof, een figuurlijke betekenis. Licht staat voor leven, goedheid, geluk; duisternis voor ondergang en onheil.

Onoverwinnelijke zon

De Romeinen aanbaden de goddelijke zon. Ze noemden hun zonnegod wel ‘sol invictus’, ‘onoverwinnelijke zon’. Het christendom nam iets hiervan over, maar koppelde dit aan Christus, die de titel kreeg ‘zon der gerechtigheid’. Daarmee werd in het vroege christendom ook de goddelijke status van Jezus erkend. In oude christelijke afbeeldingen zie je Christus ook vaak afgebeeld met een zonnekrans om zich heen.

Energie en straling

Hoe zou onze wereld eraan toe zijn zonder de zon? Hoe zouden wij mensen eraan toe zijn zonder de zon?

De zon is een belangrijke bron van energie. Wie is ontgaan hoeveel mensen tegenwoordig zonnepanelen op hun huizen plaatsen? Een duurzame wereld zal ongetwijfeld nog meer energie van de zon gaan gebruiken en daardoor hopelijk de wereld leefbaarder voor mens en dier maken. Maar de zon kan ook een bedreiging vormen voor mensen en voor de natuur. Hoe kwetsbaar de mens is voor de zon en haar straling wordt bewezen doordat steeds meer mensen huidkanker krijgen. Je onbeschermd lang aan de zon blootstellen, is niet veilig. Dat komt ook doordat de ozonlaag die ons deels tegen die schadelijke straling beschermt, dunner is geworden. Hij herstelt zich wel weer, maar het duurt nog een hele poos voordat dat doorwerkt.

De aarde wordt soms ook getroffen door zonnestormen die invloed hebben op onze elektronica en onze infrastructuur. Die komen steeds vaker voor.

En hij is mooi

De zon: leven gevend, bedreigend en fascinerend. Maar bovenal: een wonder om je over te verwonderen. Franciscus van Assisi liet zich erdoor inspireren tot een gebed, zijn Zonnelied: ‘Wees geprezen, mijn Heer met al uw schepselen, vooral door mijnheer broeder zon, die de dag is en door wie Gij ons verlicht. En hij is mooi en straalt met grote pracht; van U, Allerhoogste, draagt hij het teken.’