Houvast in de vreemde wereld

Het Vlaamse artikel Kerk en leven hield een interview met Tim van Iersel en Bart Fives over het onderwerp geloof en dementie.

Mensen met dementie grijpen terug naar het verleden, ook naar het geloof waarmee ze opgroeiden. Of gaat het om meer dan een louter teruggrijpen?

Onlangs publiceerde Tim van Iersel Godvergeten. Gedachten over geloof en dementie. In 2010 ging Van Iersel, theoloog, ethicus en predikant van de Protestantse Kerk in Nederland, aan de slag als geestelijk verzorger bij WoonZorgcentra Haaglanden. De beginnende dementiedominee las toen Verborgen diepte. Zorgen voor de spiritualiteit van ouderen met dementie. Een van de auteurs is Bart Fivez,pastor in het woonzorgcentrum Sint-Margaretha in Holsbeek en in het AZ Sint-Maarten in Mechelen.

Dementie doet wat met een mens. Hoe beïnvloedt het iemands geloof?

Tim van Iersel • Voor veel personen met dementie is geloof best wel belangrijk. Soms zegt iemand me dan: Mijn moeder ging al veertig jaar niet meer naar de kerk. Wat doet ze nu plotseling bij jou in de viering? Natuurlijk is het bekend dat iemand met dementie teruggrijpt naar vroeger, naar zijn of haar kinderjaren. Toch gaat het hier om meer dan louter teruggrijpen.

Geconfronteerd met dementie ga je op zoek naar de essentie van het leven.

In elk geval wordt de ruimte waar ik diensten voorga te klein voor het aantal deelnemers. Ik grap wel eens dat wij in Nederland de enige Kerk zijn die nog groeit. Gemeenschap vormen, met elkaar delen, is ook voor die groep mensen in elk geval erg belangrijk.

Bart Fivez • Ook ik behoor tot de snelst groeiende parochie in Holsbeek. Met Kerstmis en Pasen stijgt zelfs het aantal deelnemende familieleden nog. Geloof is dan ook een houvast wanneer iemands mentale en geestelijke vermogens uitvallen. Mooi om te zien is hoe sommige mensen met dementie tijdens de viering weer rustig worden. Je hebt er ook die amper nog spreken en plotseling Heer, ontferm U  zeggen of beginnen mee te bidden tijdens de ziekenzegening.

Tim van Iersel • Onlangs nog merkte een nieuwe vrijwilliger op hoe alert de deelnemers werden toen hun werd gevraagd voor wie we zouden kunnen bidden. Iemand suggereerde te bidden voor een persoon op de afdeling die recentelijk was overleden. Zo zie je maar dat ook die mensen iets blijven meedragen van wat er rondom hen gebeurt. Er zit meer in hen dan je zou denken.

Godvergeten

In Godvergeten biedt Tim van Iersel handreikingen en bemoediging in het omgaan met dementie en God. Dementie brengt je bij de kern van je geloof. Juist omdat je met dementie zo afhankelijk en kwetsbaar bent, juist omdat je cognitieve capaciteiten achteruitgaan, kom je onherroepelijk voor de kernvragen van je leven te staan. Daarom spreekt dit boek over dementie én over God, aan de hand van thema’s die daarbij belangrijk zijn. Het gaat over de vraag naar waarom (waarom overkomt mij dit?), over loslaten, jezelf vergeten en vergeten worden, muziek en vooruitzien.