Menu

None

Hunker naar herstel

“Birds and bees and butterflies
parade before my eyes.
The never ending happening
just to be a part of it
is astonishing to me.”

Bill Fay, Never Ending Happening

Geschreven door Albert de Jong

Dit voorjaar stond ik ineens te huilen aan de rand van een weiland. Terwijl de zon scheen en alles om me heen de lente ademde. De berm stond vol met fluitekruid en in de verte zag ik koeien grazen. Het was zo’n dag om ‘vrede op aarde’ te neuriën, ook al was het ver na Kerst.

De tranen kwamen om wat ik voor me zag: een lichtgroen weiland, net gemaaid. In de lucht, die laag boven het land trilde van de hitte, zag ik grutto’s lopen. Fier rechtop. Maar schijn bedroog, voor hun was de lente al voorbij. Het was ze niet gelukt om jongen groot te brengen. De maaimachine had hun nest of jonge kuikens te grazen genomen zonder dat iemand dat in de gaten had.

Grutto’s zijn steltlopers die in Afrika overwinteren en in Europa broeden. Ieder voorjaar vliegen ze met tienduizenden naar Nederland omdat ons land favoriet bij ze is. Ze vinden de uitgestrekte, groene weilanden met de vele slootjes en plasjes erin geweldig om in te broeden. Andersom is de grutto onze favoriet. In 2015 verkozen meer dan 40.000 Nederlanders via het tv-programma Vroege Vogels de grutto tot Nationale Vogel.

Voor mij staat de grutto symbool voor de verwoestende invloed van ons mensen op de schepping. Ieder jaar keren er minder grutto’s terug, eenvoudigweg omdat ze ieder voorjaar weer in de val lopen die wij creëren. Dat geldt niet alleen voor de grutto, maar ook voor de meeste andere weidevogels. En voor bijen, vlinders en andere insecten. Door het extreem intensieve gebruik van ons platteland is er voor hen bijna geen kans meer om te leven. Doordat we met een klein stuk landoppervlak een groot deel van de wereld van voedsel willen voorzien voor een zo laag mogelijke prijs, hebben we een systeem in het leven geroepen waarin we de aarde letterlijk onderwerpen aan onze wil.

Vanwege mijn werk word ik bijna dagelijks geconfronteerd met treurige cijfers die laten zien hoe slecht we omgaan met de aarde. Je hoeft niet eens onderzoeker te zijn om dagelijks alarmerende berichten over biodiversiteitsverlies, uitputtende hulpbronnen of de gevolgen van de klimaatopwarming mee te krijgen.

Er is sprake van een ecologische crisis die zijn weerga niet kent.

Bij iedere crisis is het verleidelijk om te denken dat we met onze menselijke moraal het systeem weer gezond kunnen maken. Maar net als alle andere crises gaat de ecologische dieper; het is een geestelijke crisis. In zijn brief Laudato Si noemt paus Franciscus de aarde een

‘zuster die protesteert om de schade die we haar berokkenen.’ Daarbij citeert hij de geestelijke Bartholomeüs die zegt: ‘een misdaad tegen de natuur is een misdaad tegen onszelf en een zonde tegen God.’

Aan de rand van dat weiland voelde ik me zondaar en zakte de moed me in de schoenen.

Iets wat je stukmaakt, moet je heel maken

Twee maanden later sta ik op een Portugees strand. Om me heen een bont gezelschap van over de hele wereld. Christelijke natuurbeschermers van A Rocha met knijpers en vuilniszakken in de handen. We staan in een halve kring, klaar voor de start. Terwijl in de verte de golven tegen de rotsen slaan, worden we eerst stil. We bidden God om vergeving voor wat we de oceaan aandoen door er zoveel plastic in te laten dobberen.

We staan in vervuild zand, want als we beter kijken zien we overal stukjes plastic liggen. We krijgen de opdracht om in een kwartier tijd zoveel mogelijk nurdles te verzamelen. Dat zijn korrels waarmee plastic producten gemaakt worden. Er wordt veel mee gemorst en daardoor komen ze in het milieu terecht. Ze zijn klein, rond en zijn bij duizenden langs de vloedlijnen van stranden over de hele wereld te vinden. Als ze lang in het zeewater liggen beginnen ze giftige stoffen af te geven.

We krijgen de opdracht om in teams in een kwartier tijd zoveel mogelijk nurdles te verzamelen. Gehurkt op het strand zoeken we koortsachtig naar de plastics. Binnen korte tijd vinden we er honderden. Triomfantelijk komen we met gevulde potjes en een plastic zak met troep terug bij de groep.

Hoe klein het verschil ook is dat we die middag maken, het is een verschil. Ik moet op het strand denken aan wat Paulus in de brief Romeinen schrijft. Dat de schepping zucht en verlangt naar het openbaar worden van de kinderen van God.

Dat gaat dus over het vullen van plastic zakken op het strand. Over grutto’s die je ruimte geeft. Over het laten rusten van een braakliggend stuk land. Zo werk je aan herstel van het huis waarin je als mens je bescheiden plek inneemt tussen een overweldigende hoeveelheid andere schepselen.

Albert de Jong is werkzaam bij Sovon Vogelonderzoek Nederland.


Vrijspraak voor losers

Vrijspraak voor losers - Nadia Bolz-Weber

In Vrijspraak voor losers houdt Nadia Bolz-Weber een vlammend pleidooi voor religieuze vrijheid. In een eerlijke, verhalende stijl vertelt zij over haar werk als pastor. Zij ontdekt dat God zich laat vinden in alle mensen. Keer op keer ontmoet ze God in mensen die het minst geschikt lijken: een agnost, een travestiet of een criminele bisschop. Door deze onheilige heiligen te ontmoeten, leert ze wat genade is. Dit boek laat zien wat er gebeurt als gewone mensen brood en wijn delen, de Bijbel lezen en elkaar hun levensverhalen vertellen.

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken