Je plek innemen

Een mens, oud, jong, of ergens tussenin, is geen los individu. We maken altijd deel uit van verschillende systemen. Het basissysteem is het gezin waarin we zijn geboren. Patronen in dit gezin werken door in ons leven op allerlei terreinen.

Wanneer we aan de slag gaan met het in kaart brengen van ons eigen systeem, kan dat allerlei inzichten opleveren. We ontdekken bijvoorbeeld dat we niet op onze eigen plek staan en dat dat gevolgen heeft. Zo kan het zijn dat je snel te veel verantwoordelijkheid op je neemt of dat je je al gauw schuldig voelt. Of dat je moeite hebt met het aangaan van relaties of dat je je jezelf altijd wilt bewijzen. Die gedachten en gewoontes kunnen gevormd zijn op de plek waar je bent neergezet of zelf – vaak onbewust – bent gaan staan.

Vrij impulsief had ik me ingeschreven voor een sessie over mijn familiesysteem. Wat ik had gelezen over familieopstellingen, fascineerde me. Het leek mij interessant om te zien wat het mij kon brengen.

Patronen

Als mens ben je onlosmakelijk verbonden met je gezin van herkomst. Bewust en onbewust maak je deel uit van de wetmatigheden van dit systeem. Patronen uit het systeem herhalen zich op andere terreinen in je leven. En in families keren patronen soms in volgende generaties weer terug. Inzicht in de patronen en in de plek die jij inneemt in het systeem is helpend om meer inzicht te krijgen in je eigen leven. Dit inzicht kan ook helpen met het doorbreken van negatieve patronen.

Ordening

Het in kaart brengen van het systeem gebeurt vaak concreet door een opstelling op tafel met blokjes of poppetjes. Of door een opstelling in de ruimte met bijvoorbeeld gekleurde matjes of met personen (representanten). Een belangrijke vraag bij zo’n opstelling is of je als persoon staat op de plek die bij je hoort. Allereerst gaat het erom of je in de juiste generatie staat. De ordening in het systeem is: grootouders gaan voor de ouders, ouders gaan voor de kinderen, kinderen gaan voor de kleinkinderen.

In de sessie die ik volgde legden we matjes op de grond voor mijn ouders en grootouders en voor mijzelf. Ik stond op mijn eigen matje en bepaalde in de ruimte hoe ik mij verhield tot de andere generaties. De begeleidster ging wisselend op verschillende matjes staan en nam de plek in van mijn ouders en grootouders. Er werd gepraat, gehuild en gelachen. Uiteindelijk draaide ik mij om op mijn matje en wist ik de generaties die vóór mij geweest zijn, achter mij. Zij staan letterlijk achter mij. Niet te ver weg, niet te dichtbij, precies goed. En ik keek vooruit, naar mijn kinderen en mijn toekomst. Dat was de goede plek. 

Wat is jouw plek?

Het is belangrijk dat je ook in de rij met kinderen (je broers en zussen) op de goede plek staat. Dat is niet zo logisch als je zou denken. Er zijn genoeg mensen die door omstandigheden bijvoorbeeld in de generatielaag van hun ouders zijn beland omdat ze als jong kind voor hun ouder(s) zijn gaan zorgen. En ook in de rij met kinderen is het de vraag of je de plek inneemt die van jou is, van oud naar jong. Misschien werd van jou altijd verwacht dat je op een andere plek ging staan.

Het helpt je te weten waarom je op die andere plek staat en hoe dat jou heeft gevormd. Misschien neem je op andere terreinen in je leven bijna automatisch ook die andere plek in, omdat het je overtuiging is geworden dat je daar hoort. Maar misschien hoeft dat helemaal niet. Sterker nog: je komt meer tot je recht als je je eigen plek inneemt. Dan leef je je eigen leven en kan het leven stromen. Als je op je eigen plek staat, word je ‘in de ruimte gesteld’. Je mag zijn wie je bent, met je eigen verantwoordelijkheden en je eigen talenten.

Ik denk er nog weleens aan terug. Aan dat matje waarop ik stond en de matjes om mij heen. De herinnering hieraan sterkt me en corrigeert me soms ook. Het voelt goed om hieraan terug te denken. Ik mag daar staan en ik sta daar precies goed.