Overgave in het schenken van nieuw leven

Tussen de ouders zat ik op de bank in de gezellige woonkamer. Ik was op kraamvisite. De pasgeboren baby van een paar weken oud lag te slapen. Toen hij wakker werd, mocht ik hem vasthouden. Hij was schoonheid, omringd door liefde. Ik stond stil bij de gedachte van twee sociaal bewogen en diepgelovige, liefdevolle mensen die in liefde bij elkaar kwamen.

Ze hadden de moeite en tijd genomen om samen een baby te verwekken. De vrouw ontving een druppel vloeistof van de man. Binnen in haar transformeerde ze deze vloeistof van de man tot een levend wezen. Ze gaf de man een mens met vlees, botten, haar, bloed en water terug.

Het lijkt in niets op wat ze van de man ontvangen heeft. En toch maakte ze er een mooi mens van. Als ik de baby in mijn armen houd, mijn medemens die mij indringend aankijkt, denk ik ook aan mijn eigen ontstaan. Het proces van menswording blijft een geheim dat alleen God en de vrouw kunnen begrijpen. Het geheim van het leven en de verzorging daarvan is iets tussen God en de vrouw. God heeft de eerste mens uit de aarde geschapen. Hij is niet terug naar de aarde gegaan om de tweede mens te maken. Vanuit die eerste mens maakte hij de vrouw. De rest van de mensheid kwam uit de vrouw voort. In de vrouw bouwde hij de schoot waarin Gods evenbeeld vermenigvuldigd zou worden. De vrouw heeft niet veel nodig om deze opdracht voortreffelijk te vervullen. Haar natuur gaat zijn gang. In haar lichaam zit voldoende voedsel en zorg voor de mens, ook na geboorte. Daarin schuilt een kracht die in onze moderne tijd zeker ook voor de vrouw ingewikkeld is en soms complex lijkt, als we deze kracht willen vatten met ons denken.

Geboren worden

Ik grijp het moment aan om een gesprek aan te gaan met de moeder en vader van de baby. Als vader van een paar kinderen, was ik erbij tijdens de bevalling en heb ik mijn kinderen hun eerste bad gegeven. Het proces van een bevalling had mij beziggehouden. Ik vroeg deze jonge moeder naar wat er in haar lichaam gebeurde en hoe ze zo’n groot mens ter wereld had kunnen brengen. Haar baby was bijna negen pond en de bevalling had 48 uur geduurd.

Dat het een gevecht is, kunnen vaders zich voorstellen. De martelende en soms uitputtende weeën zijn woorden die we kennen, maar alleen de moeder weet hoe het voelt. Het zijn krachtige samentrekkingen van de baarmoederspier. Door deze samentrekkingen gaat de baarmoedermond steeds verder open. De baarmoedermond ontsluit en de baby kan hierdoor geboren worden

Het woord ‘ontsluiten’ in deze context is een zeer spiritueel woord. Als theoloog had ik nooit stilgestaan bij wat er tijdens de ontsluiting gebeurt. Terwijl het een woord is waaraan ik mijn toegang tot de wereld te danken heb. Als toelichting citeer ik Femke die over haar ervaring vertelt: “Ik wist dat ontsluiten het beste gaat als de moeder zich zoveel mogelijk weet te ontspannen. Angst is de grootste vijand tijdens een bevalling, want dan spant het lichaam aan.

Het kan dan een self fulfilling prophecy worden: hoe banger je bent, hoe moeizamer het ontsluiten gaat en hoe groter het risico op ingrepen. Weten dat je niet bang mag zijn is natuurlijk al reden genoeg om je zorgen te gaan maken.

Waar ik zoveel aan gehad heb, zijn de ademhalingsoefeningen die ik van tevoren had geleerd: lang en rustig uitademen waardoor je je lichaam in een staat van ontspanning brengt. Zo leer je om mee te gaan met de weeëngolven in plaats van weerstand te bieden. Je leert omdenken; niet op te zien tegen de weeën, maar te bedenken dat de pijn je baby weer een stapje dichterbij brengt.”

Overgave

Tijdens de ontsluiting gaat de moeder door pijn heen die soms een paar dagen kan duren, zoals bij de moeder die ik bezocht. Een pijn die je op een gegeven moment uitput, maar niemand kan je helpen om hem te dragen. In die momenten van ondragelijk pijn, waarbij je soms niet naar je eigen drang mag handelen zoals tijdens persweeën, ontstaat overgave. Je geeft je letterlijk over aan de pijn en het proces dat in je lichaam gaande is, puur omwille van het leven van de baby. De baby die levend geboren moet worden, doet de moeder haar eigen wensen, verlangens en gevoelens loslaten. Ze laat de controle los. De baby mag zijn gang gaan en haar lichaam mag haar gang gaan. Femke vertelde mij: “Het pijnlijkste waren mijn rugweeën. Het laatste staartje van de ontsluiting. Ik had het idee open te moeten gaan op plekken in mezelf die helemaal niet open konden gaan, wilde ik intact blijven. Mijn instinct van zelfbehoud zei: ‘dit is onmogelijk’, ik zou in duizend stukken uiteenvallen. Maar er was een bewustzijn in mij dat groter was dan dit instinct en ik koos ervoor mijn zelfbehoud los te laten.

God zegende de greep, zo voelde het.

Vanuit mijn lichaam begon toen een geluid te komen dat ik nog nooit had gehoord. Klanken die uit mijn onderbuik kwamen, zonder dat ik er zelf iets over te zeggen had, leek het wel. Blijkbaar hielpen deze oergeluiden, om het laatste stukje te kunnen ontsluiten, want nu was ik tien cm open en ik mocht gaan toegeven aan de persweeën. Het persen was een opluchting vergeleken met het ontsluiten, want nu kon ik actief iets doen met de pijn. Ik perste met een energie waarvan ik niet wist waar ik die vandaan haalde, en twintig minuten later had ik onze zoon Chidi in mijn armen – Chidi betekent ‘God bestaat’ in het Igbo.” Op dat moment is de moeder overgeleverd en vertrouwt ze zichzelf toe aan God die de rest van het proces voltooit.

God en vrouw

Overgave aan deze Goddelijk macht wordt van de moeder gevraagd, en soms is dat heel moeilijk. Zo vertelde Femke mij: “Het was net alsof mijn lichaam het onmogelijke moest gaan verrichten. Onmogelijk vanuit mijn menselijk denken. Ik moest mijn denken loslaten en God en mijn lichaam de leiding teruggeven. Toen werd wat onmogelijk leek mogelijk.” Overgave is geen teken van zwakheid, juist een teken van kracht. De bijbel vergelijkt de moeilijkste pijn die de mensheid zal treffen met weeën. Bijvoorbeeld in Jesaja 13:8: “En zij zullen verschrikt worden, smarten en weeën zullen hen aangrijpen, zij zullen bang zijn als een barende vrouw.”

Wat mij frappeert is dat vrouwen deze pijn steeds opnieuw beleven en willen beleven, omwille van het vermenigvuldigen van Gods evenbeeld. Het blijkt dat door overgave de bevallingspijn uit het geheugen van de vrouw gewist wordt. Alleen God kan deze bevrijding van de pijn verrichten. Dat terwijl de man die naast haar stond, de pijn niet vergeet.

Deze kracht van de vrouw om zich over te geven aan een groter doel is van belang als tegenhanger van het ik-gerichte denken en doen dat zo dominant is in onze samenleving.

Vrouwen moeten meer ruimte krijgen om deze kracht in de samenleving te manifesteren voor het welzijn van de aarde en de wereld. Al tientallen decennia strijden vrouwen, niet alleen in Nederland maar wereldwijd, om erkenning en ruimte. Denk bijvoorbeeld aan de beweging van de ‘dwaze moeders’. Het leiderschap van vrouwen in het publieke domein hoort vanzelfsprekend te zijn. Het is evident dat vrouwen niet tot het privédomein veroordeeld mogen worden.

Deze natuur in de vrouw zelf, die nieuw leven schenkt, door God zo ontworpen, verbindt de Hemel met de Aarde. Volgens de bijbelverhalen schuift God de man weg en werkt Hij samen met de vrouw als Hij een bijzonder mens in de wereld wil brengen. Ik denk aan de zwangerschap van Jezus Christus en Johannes de Doper, maar ook aan Samuel en Simson. God en de vrouw delen deze geheime kracht.

Auteur: Godian Ejiogu

Boekentip: Vrijspraak voor Losers

In ‘Vrijspraak voor losers’ houdt Nadia Bolz-Weber een vlammend pleidooi voor religieuze vrijheid. In een eerlijke, verhalende stijl vertelt zij over haar werk als pastor. Zij ontdekt dat God zich laat vinden in alle mensen. Keer op keer ontmoet ze God in mensen die het minst geschikt lijken: een agnost, een travestiet of een criminele bisschop. Door deze onheilige heiligen te ontmoeten, leert ze wat genade is. Dit boek laat zien wat er gebeurt als gewone mensen brood en wijn delen, de Bijbel lezen en elkaar hun levensverhalen vertellen.