Pastoraat en werk

Werken speelt een belangrijke rol in het dagelijks leven. Of het nu gaat om een betaalde baan, vrijwilligerswerk of zorgarbeid: bijna iedereen verricht wel een of andere vorm van werk. Geen wonder dat het daar in gesprekken vaak over gaat.

‘Wat doe je voor werk?’ Deze vraag stellen we al snel als we met iemand kennismaken. We zijn benieuwd welke bezigheden de ander in het dagelijks leven heeft. Ook in de omgang met bekenden komt het werk vaak ter sprake. Als je aan iemand vraagt hoe het gaat, luidt het antwoord in veel gevallen: ‘Druk’. Daarna volgt een toelichting over de diverse bezigheden.

Meer aandacht ook voor onbetaalde vormen van werk

Dat het dagelijks werk een belangrijke plaats in onze gesprekken inneemt, is niet zo vreemd. We zijn er immers een groot deel van onze tijd mee bezig. In het werk doen we allerlei ervaringen op: plezierige en moeilijke. Het is fijn om deze met elkaar te kunnen delen.

Verschillende vormen van werk

Als er over werk gesproken wordt, gaat het meestal in de eerste plaats over betaald werk. Andere vormen van werk worden ten onrechte vaak niet voor vol aangezien. Sommigen zijn van mening dat je pas meetelt als je in je eigen levensonderhoud voorziet en persoonlijk belasting betaalt. Vrijwilligerswerk en zorgarbeid worden helaas nog steeds ondergewaardeerd. Terwijl deze vormen van werk ook een essentiële bijdrage leveren aan de samenleving.

De laatste jaren is er gelukkig wel meer aandacht gekomen voor onbetaalde vormen van arbeid. De sociale en maatschappelijke betekenis van vrijwilligerswerk worden vaker benoemd, mede door de komst van de participatiewet. Door vrijwilligerswerk te doen ontmoet je anderen, doe je mee in een geheel, lever je een bijdrage aan zorg voor anderen of voor de natuur. Het wrange is dat deze toegenomen aandacht voor vrijwilligerswerk pas opgekomen is toen het gebruikt werd om te bezuinigen.

In dit themanummer gaan we uit van de intrinsieke waarde van alle vormen van werk, betaald en onbetaald. Daarbij hanteren we een ruime omschrijving van werk als ‘het verrichten van taken, doelgerichte bezigheden’, zelfgekozen, uit noodzaak of als antwoord op een opdracht.

Gemis aan betaald werk

Het betaalde werk is scheef verdeeld. Mensen met een baan krijgen het steeds drukker op hun werk. Alles moet zo efficiënt mogelijk. Bovendien is het vaak verplicht om extra cursussen te volgen. Verschillende mensen lopen door de toegenomen prestatiedruk in hun werk een burn-out op.
Aan de andere kant zijn er mensen die graag een baan zouden willen hebben. Ze solliciteren wat af, maar iedere keer ontvangen ze afwijzingen. Het aantal belangstellenden voor een vacature is meestal zo groot, dat je er echt uit moet springen om aangenomen te worden. Als het maar niet lukt om een baan te vinden, kan dat iemands zelfvertrouwen sterk doen afnemen.

Wat voor de één fijn is en voldoening geeft, is voor de ander een last

Langdurige gezondheidsproblemen kunnen ook een belemmering vormen om mee te doen in het betaalde werk. Het kost moeite om daar erkenning voor te krijgen. Aan een verklaring van gedeeltelijke of volledige arbeidsongeschiktheid gaat vaak een lange weg vooraf. Het ondergaan van keuringen, het invullen van formulieren en het overleggen met instanties geven veel extra belasting naast de gezondheidsklachten.

Geloof en werk

Ook in het pastoraal bezoekwerk komt het werk vaak ter sprake. Mensen vertellen graag over hun dagelijkse bezigheden. Voor de één is dat een baan, voor de ander vrijwilligerswerk of mantelzorg. Sommigen doen hun werk met veel plezier en enthousiasme, anderen zitten met vragen of tobben ermee. In een pastoraal gesprek kunnen al deze gevoelens een plaats krijgen.

Ook de rol van het geloof kan ter sprake komen. Het dagelijks werk kan bepaalde geloofsvragen oproepen. Zoals: ‘Wat zou God van mij vragen in deze situatie?’ of ‘Hoe kan ik Hem en mijn naaste in mijn werk het beste dienen?’ Het is fijn als je in een pastoraal gesprek samen op deze vragen kunt ingaan. Daarnaast kan het geloof kracht en bemoediging geven in een moeilijke situatie. In het pastoraat kun je, in overleg, samen bidden of iets uit de Bijbel lezen. Het geloof hoeft niet altijd een expliciete plaats te krijgen in een pastoraal gesprek. Luisteren, er zijn, meeleven kunnen ook al voldoende betekenen. In de verbondenheid met elkaar kan de verbondenheid met God op de achtergrond meeklinken.

Themanummer

In dit themanummer komen verschillende onderwerpen rond pastoraat en werk aan de orde. Zoals: Wat lezen we in de Bijbel over arbeid? Wat maakt werk zinvol? Welke ontwikkelingen zijn er in onze tijd rond werkvoorziening en uitkeringen? Hoe kunnen we een eigentijdse invulling geven aan biddag en dankdag? Wat zijn aandachtspunten in pastorale gesprekken over werk? Daarnaast komen twee mensen aan het woord die op werkgebied het roer hebben omgegooid.

We wensen u met dit themanummer veel inspiratie bij uw dagelijks werk, bij de omgang met elkaar, en bij uw pastorale bezoeken!