Pleidooi voor de vreugde

Lezing door Nynke Dijkstra tijdens de Kick-off Essentials serie op 26 oktober 2013. Deze tekst is met toestemming overgenomen van de website Essentials, boekenserie voor vrouwen over dingen die ertoe doen. De terugblik op de Kick-off Essentials leest u hier (deze link is inmiddels verlopen).
In het boekje Vreugde vinden staat een gedicht van Jaap Zijlstra. Zijn gedichten gaat al langer met me mee. Het verwoordt precies wat ik zelf wel eens ervaar als ik diep blij en gelukkig ben. Daar zijn bijna geen woorden voor, je grijpt naar beelden, beelden die over elkaar heen buitelen, zintuigen die in verwarring raken.

• Het is de vreugde van het volk Israël, nadat ze veilig door de zee zijn getrokken. Mirjam voorop met tamboerijn en reidans.
• Het is de vreugde die David kenmerkt als hij voor de ark uitdanst. Hij weet van gekkigheid niet meer hoe hij het heeft. Zijn koninklijke waardigheid doet er niet mee toe, hij danst voor zíjn koning en dan doet zijn hele lijf daarin mee – en voor het front van de natie is er zicht op zijn blote onderlijf.
• Het is de vreugde van het volk, dat na de ballingschap bij de herbouw van de tempel staat en dat na járen weer de wet hoort. Vreugde van de wet, de Joden, dansend met de Thorarollen in hun armen.
• Het is de vreugde die Maria kenmerkt als zij de stem van Jezus herkent in de hof, dan is ze niet meer te houden. Dit plaatje van Rien Poortvliet staat ook in mijn boek. Een grote, verbijsterende, adembenemende vreugde maakt zich van haar meester – en ze rent terug naar de stad. Ik heb de Heer gezien!!  Je zou die leerlingen wel door elkaar willen schudden, luister dan toch, kijk dan toch, er is iets buitengewoons gebeurd, de hemel daalt op aarde neer, de dood is overwonnen, nu is alles mogelijk.
• Het is de vreugde waar Paulus het over heeft in zijn brieven, verblijdt u in de Here ten allen tijde, wederom zeg ik u: verblijdt u. Vreugde als een heilige opdracht. Niet omdat het leven altijd zo vrolijk is, Paulus schrijft zulke zinnen terwijl hij zelf is opgesloten, vanuit de gevangenis. En toch: er is reden tot grote vreugde, want de Heer is nabij. We zijn niet alleen gelaten, God zelf trekt met ons mee.  Het koninkrijk breekt baan in deze wereld.
• Het is de vreugde die bij God te vinden is, diepe vreugde. Zoals het slot van psalm 16 dat verwoordt: U wijst mij de weg naar het leven overvloedige vreugde in uw nabijheid, voor altijd een liefelijke plek aan uw zijde. Overvloedige vreugde.

De vreugde, die Jezus namens de Vader door kwam geven. Dit zeg ik tegen jullie om je mijn vreugde te geven, dan zal je vreugde volkomen zijn’. Volkomen vreugde.
Paasfeest
Ik mis het wel eens. Het vieren van deze uitbundige vreugde. Jan van Butselaar, jarenlang actief in de zending, o.a. in Rwanda, deed daar ooit een oproep toe. Kunnen we in onze kerken tenminste op Pasen eens helemaal uit ons vreugdedak gaan? Vlaggen uit? Trompetten klinken? Wij, op ons Paasbest naar de kerk? Allemaal in het wit bijvoorbeeld? Wat zou dat niet doen in het straatbeeld, al die christenen die de vlag uithangen, die in het wit over straat gaan, na afloop bloemen uitdelen aan wie ze maar tegenkomen…  Er is toch iets beslissends en fantastisch gebeurd! Let’s celebrate!
Helaas… we zijn zo gewend om te problematiseren. Is het wel waar allemaal, die opstanding? Of is het waar, maar niet echt gebeurd? En wat zie je er nu van? En klopt het allemaal wel? En we twijfelen toch ook? En zo hangen we met ons minimumgeloof aan de tafelrand, we komen er nog net bovenuit, maar we staan niet in de ruimte van Gods vreugde en goedheid.
Zorgen en ontroering
Ik weet het, ik overdrijf. Ik mag de vragen ook niet ontkennen. Er is genoeg om je zorgen over te maken, in de kerk, in de wereld. Zoveel wat niet vreugdevol is, zoveel verdriet, pijn en lijden. Heer, ontferm U. We roepen tot God. Doe er wat aan! Dat mag je met al je vreugde ook niet ontkennen. Sterker nog: echte vreugde doet recht aan alle pijn en verdriet, echte vreugde ontstaat juist vaak aan de ervaring van pijn en lijden, die doorbroken wordt door nieuw licht en nieuwe vreugde.  Ontroering noemen we dat. Ontroering is daar waar we ‘en toch’ zeggen, waar middenin een wereld van hopeloosheid, van Syrië, van bootvluchtelingen, van armoede en verdrukking, toch iets goeds ontstaat, toch weer hoop is, toch weer goedheid te vinden is en schoonheid. We knipperen met onze ogen naar het licht, de tranen zitten hoog, want we ontvangen een onvanzelfsprekend geschenk. Er wordt een kind geboren, er wordt een mens gedoopt, er klinkt muziek, die de ziel raakt, er is weer reden om te danken.

Maar met de dichter Geerten Gossaert (ook dit gedicht staat in mijn boekje) geloof ik dat er middenin de donkere wereld goedheid, schoonheid en waarheid is. Mijn pleidooi is een pleidooi voor vreugde. Dat we die goedheid, waarheid en schoonheid zullen
blijven  zien en ontdekken en dat we dat opgeruimd zullen vieren, omdat er óók zoveel te vieren valt.
Jezus’ aanbod
Jezus belooft ons vreugde. Het is toch ongepast als we op dat aanbod niet ingaan. Dat heeft niks te maken met karaktertrekken. Harstocht en vreugde zijn niet maar karaktertrekjes die je toevallig wel of niet hebt. Ze worden opgeroepen door het evangelie zelf. En gelukkig zijn er nog steeds mensen in deze wereld, die dat uitstralen.
Het is geen oppervlakkige blijheid, die het verdriet ontkent. Geen zelfzuchtig, ik-gericht genieten. Het is een vreugde die gaat over iets buiten jezelf, over vreugde die een grondtoon kan zijn en worden en blijven in je leven. Die telkens weer door de kieren en voegen barst van alles wat die vreugde kan dempen of vermorzelen. Als rozen die uit het asfalt omhoog springen, als leven dat openbot in de lente, als goede wijn, als de geuren van de zomer, als de zachte, genadige sneeuw van de winter.