Reactie van Adjan Boogaard op het boek Geestspraak van Henk van den Belt

Allereerst, en allerbelangrijkst, is het boek Bijbelgetrouw. De Bijbel wordt aanvaard als het Woord van God. Het eerste hoofdstuk begint met een grondhouding van diep ontzag voor God en zijn heiligheid. Niet onze ervaring, maar de persoon en werk van de Heilige Geest staan centraal. Daarom is de Bijbel gezaghebbend voor leer en leven.

De Schrift moet het uitgangspunt van de dogmatiek moet zijn. Als Gods openbaring gerelativeerd wordt, wordt de dogmatiek gereduceerd tot de geschiedenis van de leer. De Schrift is onfeilbaar betrouwbaar, helder en toereikend. Er wordt vastgehouden aan de betekenis van de tekst en de auteursintentie. Dogmatiek moet niet rusten op losse bewijsteksten, maar teksten die in hun verband goed uitgelegd worden. Dat deze aspecten benadrukt worden, waardeer ik. Hierin zullen voor velen ook de waarde van dit boek liggen.

Als theologiestudent komt er veel op je af. Ik heb van jongs af aan geleerd dat de Bijbel het Woord van God is. Toen ik als 17^e jarige begon als theologie student in Amsterdam was dat ineens niet meer het geval. Dat was natuurlijk niet onverwachts, maar het riep wel vragen op. Dit boek zal niet alle vragen van een zoekende theologiestudent beantwoorden, maar het kan wel een manier laten zien om wetenschappelijk met de Bijbel bezig te zijn, zonder dat de autoriteit ervan aangetast wordt. Het boek geeft richting in de soms complexe debatten over onfeilbaarheid, foundationalism en hermeneutiek, onder andere.

Drie concentrische cirkels

De vraag hoe we de Bijbel goed toe moeten passen in leer en leven beantwoordt het boek aan de hand van drie concentrische cirkels. De buitenste zoekt de betekenis van de tekst. In de middelste cirkel komen de confessionele vooronderstellingen naar voren, de schriftleer. In de binnenste cirkel wordt de tekst daadwerkelijk toegepast, met aandacht voor universele openbaring, Gods geboden en de kerkgeschiedenis.

Dit suggereert dat de reden dat de betekenis van een tekst, de buitenste cirkel, kan leiden tot verschillende toepassingen van een tekst, de binnenste cirkel, afhangt van verschillende vooronderstellingen over schriftleer in de middelste cirkel. Dit wordt aan de hand van de discussie over de vrouw in het ambt aangetoond. Maar ligt dat voor subtielere verschillen niet ingewikkelder?

Ethische vragen over de invulling van de zondagsrust of vragen rondom gezinsvorming, zijn die verschillen echt terug te leiden op verschillen in Schriftleer?

Ethische vragen over de invulling van de zondagsrust of vragen rondom gezinsvorming, bijvoorbeeld, zijn die verschillen echt terug te leiden op verschillen in Schriftleer? Vaak lijkt het verschil dan juist in de buitenste cirkel te zitten, die van de betekenis van de tekst. In het boek staat vrij gemakkelijk dat daar in principe overeenstemming over bereikt kan worden, ook met ongelovigen. De praktijk lijkt echter weerbarstiger.

Dogmatische verschillen

Dit wordt naar mijn idee nog ingewikkelder als het over dogmatische verschillen gaat. Bij ethische vragen blijft er altijd een bepaalde ruimte voor gewetensvrijheid, maar de dogmatiek kent geen grijsgebied. De verschillende praktische toespitsingen in het boek waardeer ik, maar geven hier niet echt antwoord op. Het verschil tussen de kinderdoop en de volwassendoop heeft misschien te maken met de verhouding tussen het Oude en Nieuwe Testament, maar bij de precieze betekenis van de kinderdoop, waar de gereformeerde gezindte het bepaald niet over eens is, is dat minder duidelijk het geval. Dogmatische verschillen rondom de wederkomst zijn ook niet eenvoudig te herleiden op verschillen in Schriftleer.

Als geheel raad ik het boek sterk aan. Het dwingt tot bezinning over hoe wij de Bijbel lezen en gebruiken in ons dagelijks leven. Ik kan in 5 minuten niet de hele meerwaarde van dit boek uitleggen. U zult het boek dus echt zelf moeten lezen, hartelijk dank!

• Vraag: Hoe verhouden genuanceerde (maar tegenstrijdige) verschillen in de leer zich tot de drie cirkels?