Zonder adem geen stem

Ons leven begint met een inademing. We worden geboren, halen adem – en schreeuwen het uit. Meteen is het er allebei: adem en stem. Niets is natuurlijker voor ons dan onze stem te gebruiken om te spreken en… te zingen.

Voor veel mensen is het helaas niet meer zo natuurlijk om te zingen. Zij denken: ik kan helemaal niet zingen, dat is me vroeger namelijk verteld. Ik kan geen wijs houden, mijn stem kraakt of is te zwak, ik kan niet zo hoog als mijn buurvrouw, ik zing vals, noem het maar op. Het lijkt alsof zingen iets moeilijks is, iets wat niet voor iedereen is weggelegd.

Niets is minder waar, leerde ik van Jan Kortie, wiens levensmissie het is om mensen te laten zingen. Hij noemt dat stembevrijding: letterlijk je stem bevrijden van alle oordelen en vooroordelen die je in jezelf hebt, bevrijden van alle verkramping en benauwdheid. Jouw ziel wil zingen, heet het boek dat hij daarover schreef.

Wat in jou is, wil gehoord worden

Als je denkt aan zingen als een schone kunst, waar je hard op moet oefenen om zo mooi mogelijk te klinken, dan gaat het over iets wat buiten jou ligt. Maar als het gaat om zingen als een manier om je te uiten, dan gaat het over wat er ín jou is. En dat wil gehoord worden, wil stem krijgen. Dan gaat het niet over zo mooi mogelijk, maar over waarachtigheid. Het gaat niet over ons tekort (ik ben niet goed genoeg), maar over dat waar wij vol van zijn, het gaat over overvloed. Als we zingen, gaat het stromen: mijn adem stroomt, maar ook ikzelf ga stromen, mijn vreugde gaat stromen, het stroomt naar buiten op de klanken die ik zing.

Er komt ruimte

En ja, ook het verdriet kan gaan stromen. Verdriet en pijn zetten zich zo gauw vast in ons lichaam, dan stroomt het niet meer. Je kunt dat voelen als een plek of plekken in je lichaam waar iets van strakheid is, verkramping. Maar als je gaat zingen, laat de trilling van je stem die harde plekken verzachten en smelten. Er komt ruimte, in je lichaam, in je hart en in je stem.

Ook zingen begint, net als het leven, met de inademing. Je laat de adem binnenkomen en je vullen. En op de uitademing geef je jouw klank mee, jouw stem, jouw eigen unieke geluid. Met een variant op een lied van Huub Oosterhuis: ‘Dat wij volstromen met levensadem en zingen, eindelijk geboren.’