Alle dagen advent?!

De drukke en feestelijke decembermaand is voorbij. Sommigen zijn er blij mee. Eindelijk weer in het ‘normale’ ritme. Anderen vinden het jammer. Het gewone dagelijkse leven voelt soms saai en stil. Toch valt er ook in het alledaagse veel bijzonders te ontdekken en te doen.
In het boek Shoppen in advent schrijft Herman Paul, hoogleraar secularisatiestudies, dat het voor christenen eigenlijk alle dagen Advent is. Advent betekent uitzien naar de komst van Jezus Christus in de wereld. Met Kerst hebben we zijn eerste komst gevierd, zijn geboorte als een kind ruim 2000 jaar geleden. Tegelijk blijven we uitzien naar zijn wederkomst en Koninkrijk. We leven nog in een gebroken wereld die verlangt naar heelheid en gerechtigheid. Advent is dus niet voorbij nu we Kerst hebben gevierd. We blijven doorgaan met uitkijken en verlangen naar Gods Koninkrijk. En met de voorbereidingen hiervoor. Het decemberthemanummer van Ouderlingenblad ging uitgebreid in op kernthema’s in het boek van Herman Paul. In deze aflevering van ‘Aan de slag’ vindt u een handreiking voor bezinning en gesprek over een paar van deze onderwerpen. Bij ieder thema staan enkele vragen plus een bijbelgedeelte en liedtekst om erbij te lezen.
Toekomstverwachting
‘Waar gaat het heen met deze wereld?’, vragen velen zich af. Mensen maken zich zorgen over allerlei wantoestanden en schokkende situaties in de wereld. De doorgaande oorlogen, de armoede en honger van zoveel mensen, de erbarmelijke omstandigheden van vluchtelingen, de ernstige klimaatverandering… Daar kwam vanaf maart ook nog de wereldwijde coronapandemie bij. Tijdens een bezoek vertelde een ouder iemand mij: ‘Het is een vreemde tijd. Er is zoveel verdriet en lijden in de wereld. Soms vraag ik me af of de eindtijd is aangebroken. Misschien komt Jezus wel snel terug.’
In de Bijbel wordt een hoopvol perspectief aangereikt voor de wereld. Jezus heeft beloofd dat Hij terug zal komen. Dan zal het Rijk van God aanbreken, een Rijk van vrede en gerechtigheid. Hemel en aarde zullen vernieuwd worden. Er zal geen verdriet, geen lijden, geen dood meer zijn. Wanneer dat Rijk zal aanbreken weten we niet. Jezus wederkomst is onverwacht. Daarom is het belangrijk om op de tekenen van de tijd te letten en waakzaam te blijven. De wederkomst van Jezus zal niet zonder slag of stoot plaatsvinden. De teksten over ‘de laatste dingen’ (zie bijv. Marcus 13) zijn moeilijk te begrijpen en te verdragen. Uiteindelijk wordt het kwaad overwonnen en teniet gedaan. Jezus spoort zijn leerlingen aan om te midden van die eindstrijd de moed niet te verliezen, maar om het oog op Hem te houden.
Bij sommige christenen speelt de verwachting van de wederkomst van Christus een belangrijke rol in hun leven. Zij bidden regelmatig: ‘Maranatha; Heer, kom spoedig!’ Andere christenen zijn hier minder mee bezig. Zij richten zich meer op het hier en nu, en hoe in de huidige situatie al iets zichtbaar wordt/kan worden van Gods Koninkrijk. Hoe dan ook mogen we erop vertrouwen dat er een betere tijd voor mens en wereld aan zal breken. Ondertussen mogen we aan de slag met de voorbereidingen hiervoor.
Vragen
- Hoe kijkt u aan tegen de wederkomst van Christus en de komst van Gods Koninkrijk?
- Welke rol speelt deze toekomstverwachting in uw leven?
Materiaal
Bijbel: Openbaring 21:1-5, over de nieuwe hemel en de nieuwe aarde
Lied: 756 (Liedboek), ‘Laat komen, Heer, uw rijk’
Tegenstrijdige verlangens
De adventstijd voor Kerst laat volgens Herman Paul duidelijk zien dat we als mensen verschillende en tegenstrijdige verlangens hebben. Aan de ene kant gedragen we ons sterk als consumenten. Ieder jaar voor Kerst is het druk in winkels en webshops. Er worden veel boodschappen en aankopen gedaan. We zijn druk met voorbereidingen voor het kerstdiner, de kerstkaarten en -cadeaus, het versieren van het huis… Reclames en aanlokkelijke aanbiedingen proberen om het hardst onze aandacht te trekken. Aan de andere kant snakken we in die drukke tijd naar rust en bezinning. We willen ons bezighouden met de betekenis van Kerst. Waar gaat het om bij de geboorte van het Kind? Hoe kunnen we zijn komst in deze wereld voorbereiden?
Een vreemde tijd, veel verdriet en lijden in de wereld… is de eindtijd aangebroken?
Paul gebruikt het ‘shoppen in advent’ als beeld voor de drukte in ons hele leven. We gaan gemakkelijk op in de dingen van alledag. We jagen elkaar op in het verlangen naar status, geld, luxe vakanties… De commercie en sociale media proberen ons te verleiden om steeds meer te willen hebben en beleven. Daar gaan we bewust of onbewust al snel in mee. We zijn voortdurend op zoek naar nieuwe prikkels.
Daarnaast verlangen we ook naar rust en diepgang in ons leven. En naar vrede en heil voor deze wereld. Ten diepste verlangen we naar God en Zijn Koninkrijk. We ontdekken en beseffen maar al te vaak dat de kern van ons leven niet ligt in het oppervlakkige. Datgene wat ons geluk belooft, blijkt vaak geen echte zin te geven. Alleen God kan dat. Als mensen zijn we afhankelijk van Hem.
Verschillende verlangens – oppervlakkige en heilzame – vechten in ons hart om voorrang. Door ons onze tegenstrijdige verlangens bewust te zijn, kunnen we kiezen. Waar geven we in ons leven de prioriteit aan?
Vragen
- Hoe is de afgelopen adventstijd voor u geweest? Op welke manieren was u bezig met de voorbereidingen voor Kerst?
- Herkent u genoemde tegenstrijdige verlangens in uw eigen leven? Hoe gaat u daarmee om?
Materiaal
Bijbel: Matteüs 6:24-34, uit de Bergrede
Lied: 439, ‘Verwacht de komst des Heren’
We zijn druk met van alles en nog wat… en snakken naar rust en bezinning
Minderen
Als reactie op het ongebreidelde consumentisme is er al geruime tijd een tegenbeweging gaande. We worden ons steeds meer bewust van het effect dat ons koopgedrag heeft op het klimaat en op de wereldwijde verdeling van basisbehoeften. Verschillende schrijvers en denkers stimuleren ons tot verandering. In de jaren 90 van de 20e eeuw kwam het begrip consuminderen’ op. In plaats van consumeren moeten we gaan ‘consuminderen’. Deze term heeft niet aan urgentie en actualiteit verloren. De laatste jaren verschijnen er veel boeken over ‘ontspullen’, opruimen en duurzamer leven. Deze thema’s hangen voor een deel samen met zorg voor klimaat en voor eerlijke handel. Daarnaast leiden eenvoud en orde tot minder prikkels, waardoor we ons beter kunnen concentreren.
Tijdens een huisbezoek in de afgelopen periode stelde iemand de vraag ‘Hebben wij niet op te grote voet geleefd?’ De coronacrisis heeft veel mensen aan het denken gezet. We worden geconfronteerd met de kwetsbaarheid van het leven. Wat we normaal zijn gaan vinden blijkt helemaal niet zo vanzelfsprekend te zijn. Doordat veel dingen door het virus en de maatregelen niet mogelijk zijn, ontdekken we wat we het sterkste missen. Dat kan ons bij de kern brengen waar het in ons leven om draait. En dat kan ons helpen om bepaalde dingen anders te gaan doen, ook na de crisis. In de Bijbel lezen we over de ontmoeting van Jezus met de rijke jongeling (Marcus 10:17-27). Tijdens hun gesprek geeft Jezus aan dat de jonge man méér kan doen dan de wet naleven. Hij roept de jongeling op om zijn spullen te verkopen en de opbrengst aan de armen te geven. Over ‘ontspullen’ gesproken. De boodschap van Jezus in dit verhaal is wel heel radicaal. Het lukt de jongeling dan ook niet om Jezus’ aanwijzing op te volgen. Jezus veroordeelt hem niet, Hij ziet de jonge man met liefde aan. God heeft geduld.
Vragen
- ‘Less is more’, ‘minder is meer’. Wat vindt u van deze uitspraak? Welke keuzes maakt u als het gaat om duurzaamheid, eerlijke prijzen, bezit…
- Wat vindt u in deze crisistijd belangrijk? Waar wilt u aandacht en geld aan geven?
Materiaal
Bijbel: Marcus 10:17-27, over de rijke jongeling
Lied: 718, ‘God die leven hebt gegeven’
God in het dagelijkse leven
Advent betekent wachten op God die komt. Ook na de kerstdagen gaat die verwachting door. Wanneer zal zijn Rijk aanbreken? Hoelang zal het nog duren? Tegelijk zegt Jezus: ‘het Koninkrijk van God ligt binnen uw bereik’. (Luc. 17:21) Het Koninkrijk is dus niet alleen maar iets voor later. Ook nu al kunnen we er iets van merken. We kunnen de tekst lezen als een opdracht om onze handen uit de mouwen te steken. We hebben de mogelijkheden gekregen om aan Gods Koninkrijk mee te werken. Iedereen kan daar een bijdrage aan leveren.
Daarnaast kunnen we ook al iets van Gods Koninkrijk ervaren door ons open te stellen voor Zijn aanwezigheid in ons leven. Jezus heeft beloofd dat hij met zijn leerlingen zal zijn, ‘alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld’. (Mat. 28:20) Hij heeft hen zijn Geest gegeven.
De coronacrisis heeft veel mensen aan het denken gezet
Tish Warren, een Amerikaans theologe, heeft een mooi boek geschreven over hoe we Gods aanwezigheid in het alledaagse kunnen ervaren. Zij schrijft over herkenbare momenten in het gewone dagelijkse leven: wakker worden, eten klaarmaken, mail kijken, contact met huisgenoten, rijden in het verkeer, genieten van een kop thee of koffie… Warren verbindt al deze dagelijkse gewoontes concreet met de liefde van God. Zo kunnen we bijvoorbeeld bij het wakker worden beseffen dat we al geliefd zijn voordat we ook nog maar iets hebben gedaan. Door in alle dagelijkse, terugkerende momenten open te staan voor Gods aanwezigheid kan ons leven meer diepgang en vervulling krijgen. Ons hart rust dan in Hem. Dat geeft inspiratie en kracht. Op die manier is het niet alleen alle dagen Advent, maar ook alle dagen Kerst!
Vragen
- Hoe ervaart u het dagelijkse leven en gewone ritme nu de feestdagen weer voorbij zijn? Wat vindt u fijn, wat mist u?
- Welke rol speelt uw geloof in het leven van alledag? Wat vindt u belangrijk?
Materiaal
Bijbel: Lucas 17:20,21
Lied: 316, ‘Het woord dat u ten leven riep’
Tip om te lezen
Liturgie van het alledaagse, door Tish Warren.
Gerry Kramer-Hasselaar is bezoekmedewerkster in de kerk en psychologe. Zij is lid van de redactie van Ouderlingenblad.