Preekschets 2 Koningen 19:20

Dit zegt de HEER, de God van Israël.

2 Koningen 19:20

Schriftlezing: 2 Koningen 19 (HSV)

Het eigene van de zondag

Kort geleden was het dankdag. In sommige gemeenten wordt op deze dag stilgestaan bij de dankbaarheid voor gewas en arbeid.

Een dag waarop uitgedaagd worden om een antwoord te geven op de vraag naar wie we luisteren en op wie we ons vertrouwen stellen. Is het op de Here die we hebben leren kennen als een genadig God en die ons voorziet van ons dagelijks brood of stellen we ons vertrouwen op iets of iemand anders, zoals de economie of op eigen kracht? In dit krachtenspel kan het geloof flink aangevochten worden.

Uitleg

Dit schriftgedeelte komen we ook tegen in Jesaja 37 en 2 Kronieken 32.

Rouw (vers 1-2)

Voor Hizkia geen dankdag, maar rouw. Wel een dag om Gods aangezicht te zoeken. In gebed in het huis van de Here en door de profeet Jesaja,

Misschien (vers 3-5)

Vers 5 beschrijft de komst bij Jesaja. De twee verzen ervoor beschreven de woorden die Hizkia gezegd heeft en die zij aan Jesaja moeten zeggen. Dit zijn Eljakim en Sabna en de oudsten van de priesters. Allen zijn in rouwgewaad.

Het misschien is geen teken van twijfel en onzekerheid. Hizkia laat wel de mogelijkheid open staan dat de Here onderdrukking toestaat en God niet op korte termijn redding geeft.

Het overblijfsel kan duiden op de rest die vanuit het noordrijk een veilig heenkomen heeft gezocht in Jeruzalem, maar logischer is het om het te laten slaan op Jeruzalem nu de versterkte steden al overwonnen zijn door Sanherib.

Jesaja (vers 6-7)

Namens de Here spreekt Jesaja bemoedigende woorden. Een profetie die we vervuld zien worden in de verzen 35-37.

Rabsake (vers 8)

Terwijl de topambtenaren van Juda naar Hizkia gaan, gaat de rabsake naar zijn koning die nu in Libna is.

Herhaling (vers 9-13)

Sanherib laat zijn eerste woorden herhalen. Het vertrouwen van Hizkia wil hij verder ondermijnen door het te wijzen op de andere volken die hij verslagen heeft en die niet door hun goden gered zijn.

Gebed (vers 14-19) – De MT heeft het in het begin van vers 14 over brieven en heeft aan het einde een enkelvoud. De NBG’51 en de NBV hebben gekozen voor brief in het enkelvoud, terwijl de HSV het eind als meervoud vertaald. Waren er meer brieven, waarvan Hizkia er één openvouwde?

Zijn gang naar het huis van de Here en zijn gebed laten zien dat hij op God blijft vertrouwen. In het gebed verhoogt hij de Here allereerst. Naast deze doxologie kent het gebed nog drie onderdelen. Als tweede is daar de oproep om te horen. Deze wordt gevolgd door het uitspreken van de nood. Ten slotte klinkt de vraag om redding. Iets dat zal strekken tot eer van de Here.

Bijzonder is om op te merken dat in vers 16 oor in het enkelvoud staat en ogen in het meervoud.

Profetie Jesaja (vers 20-34)

Hizkia krijgt van Jesaja te horen, dat de Here zijn gebed gehoord heeft en aansluitend een antwoord in drie delen. De verzen 22-28 zijn poëtisch. Het tweede deel gaat over een teken. De laatste drie verzen verwoorden een conclusie.

• 22-28
  In deze verzen wordt de hoogmoedige Sanherib op de plaats gezet. Want wat hij gedaan heeft, was niet op eigen kracht, zodat hij roemen kan, maar omdat de Here hem de mogelijkheid gaf. De hoogmoed is dus misplaatst en de Here zal hem ter verantwoording roepen. Sanherib zal hij maken tot een getemd dier.

  In de beantwoording komen we de volgorde tegen van het gebed van Hizkia. Eerst zet de Here neer wie Hij is. Hierna wordt getoond dat de Here zijn oog geneigd heeft en geluisterd heeft naar de woorden van Sanherib. Vervolgens maakt de Here duidelijk dat hij Jeruzalem zal verlossen.

  Dat de Here God uiteindelijk alles leidt en regeert, komt vaker voor in de Bijbel. Overduidelijk bij de arrestatie van Jezus. Denk hier bijvoorbeeld aan Lukas 22:53 en Johannes 19:11.

• 29-31
  Werd in het eerste gedeelte van de profetie Sanherib aangesproken. Nu is het woord gericht op Hizkia. Hij hoeft niet alleen op woorden te vertrouwen, maar krijgt een teken. Geen bovennatuurlijk teken. Wel een op den duur zichtbaar bewijs van bevrijding. Het eerste en tweede jaar eten van wat opkomt en in het derde jaar zaaien en maaien en wijngaarden planten. Sommige uitleggers vermoeden dat de verlossing samenvalt met een opeenvolging van een sabbatsjaar en een jubeljaar.

• 32-34
  In deze verzen vinden we de conclusie. In vers 32 wordt benadrukt dat Jeruzalem niet permanent belegerd zal worden en moet capituleren. Vers 33a herhaalt vers 28b en vers 33b herhaalt vers 32a. Vers 34 geeft aan waarom de Here dit doet. Omwille van zichzelf, omdat zijn naam over de stad is uitgeroepen, en omwille van David met wie Hizkia vergeleken wordt (zie 2 Koningen 18:3).

Verlossing (vers 35-37)

In de nacht na de vertelling van de profetie kwam de vervulling. Over het genoemde getal van honderdvijfentachtigduizend man wordt verschillend gedacht. Zoveel soldaten zijn niet nodig voor de belegering van een kleine stad als Jeruzalem. Betrof het ook soldaten die elders gelegerd waren of moet het opgevat worden als 185 eenheden of 185 officieren. Archeologisch bewijs van dit alles is er niet, maar vreemd is wel dat Sanherib de stad wel belegerd heeft, maar niet heeft ingenomen. Dit duidt toch iets.

Van de dood van Sanherib heeft kunstenaar Maerten de Vos een tekening gemaakt. Het toont ons de zwakte van zijn god Nisroch. Zoals de Here Jeruzalem bewaarde, zo kon Nisroch Sanherib niet bewaren. Afgoden kunnen dit ook niet.

Aanwijzingen voor de prediking

Het schriftgedeelte is te veel een eenheid om apart te behandelen. Al kan hiervoor gekozen worden.

In de prediking kan benadrukt worden dat Hizkia rouwde over de situatie van Jeruzalem maar door zijn geloof een adres had om met zijn verdriet heen te gaan. Hij ging met de brieven naar het huis van de Here voor gebed en luisterde via Jesaja naar het Woord van God. De hoorders kunnen hierbij denken aan moeilijke en zware tijden in het leven. Thuis, in het huwelijk, op het werk. Hebben wij een adres om heen te gaan en het voor te leggen?

In deze geschiedenis zijn bidden en bijbel lezen uitingen en voedingsbron van het geloof. Zo mag ook op dankdag door (dank)gebed en Bijbellezing uiting gegeven worden van het vertrouwen in God. Juist danken in moeilijke omstandigheden als teken van vertrouwen en het geloof dat God een verhoorder is van gebeden.

Een ander punt dat in de preek benadrukt kan worden is het vertrouwen dat God de wereld leidt en regeert en machtig is om hen te bevrijden die hem aanroepen. Dit is zichtbaar in deze geschiedenis en ook bij het sterven van Jezus. Maar is het ook zichtbaar in ons leven? Het is de vraag naar Gods hand in de geschiedenis van ons leven. Wanneer we die zien versterkt dit het vertrouwen en zorgt het ervoor dat we danken voor al het goede dat de Here geeft.

Ideeën voor kinderen en tieners

Onder de meisjes zijn er vast die een dagboek bijhouden. Dit zou als voorbeeld gebruikt kunnen worden. In het dagboek worden gebeurtenissen en gevoelens opgeschreven. Slaan we het dagboek weleens open bij het gebed om God te laten lezen wat er in ons leven omgaat?

Liturgische aanwijzingen

Gedacht kan worden aan psalm 2; psalm 24:3; psalm 61:1; psalm 84:4 en psalm 99. Verder aan het lied ‘God is getrouw’ en dan vooral vers 2. Ook het lied ‘Door de nacht van strijd en zorgen’ is passend. Verder opwekking 662

Geraadpleegd

• Paul, M.J. (2007). Bijbelcommentaar 2 Samuël. 1 Koningen, 2 Koningen, Studiebijbel Oude Testament 4, Veenendaal

• Sanherib s Hexagonal Prism, geraadpleegd op 27 juni 2018 via iustitia.xyz/sanherib-s-hexagonal-prism-bijbelse-archeologie-in/

• Vos, M de (1585), De dood van Sanherib, geraadpleegd op 27 juni 2018 via https://www.rijksmuseum.nl/en/collection/RP-P-1904-3504