Binnen het jaarthema ‘Leven in contrasten’ gaat het maartnummer van Herademing over ‘zwijgen en spreken’. Uit de bijdragen komt naar voren dat in het geestelijke leven spreken en zwijgen niet tegenover elkaar geplaatst kunnen worden. Er is een spannende dynamiek, maar het ene is niet ‘spiritueler’ dan het andere.
Jaargang 2022 van Herademing gaat over contrasten in ons leven. Spiritualiteit is het verhaal van onze innerlijke rust en onrust; van onze waarheid en twijfel; van hoop en heling, maar ook van de wanhoop, gebrokenheid en radeloosheid van ons eigen hart. spiritualiteit ook een contrastervaring zijn. God kan zich openbaren aan de grenzen van het bestaan, in situaties van gebrokenheid én van kracht en verbondenheid.
Middeleeuwse vrouwelijke mystici werden tot spreken geroepen door een stem uit de hemel, die hen opriep de goddelijke boodschap kenbaar te maken. Daardoor werd hun vermeende vrouwelijke zwakheid – die hen het zwijgen oplegde – omgebogen tot kracht. Hildegard van Bingen zwijgt niet langer, maar maakt haar visioenen openbaar.
In de Bijbel en in het vroege christendom vinden we de traditie van de ‘wonderbaarlijke ruil’: de visie dat de mens deel krijgt aan het goddelijke mysterie. Augustinus beschrijft in zijn kerstpreek de beweging die de verlossing van de mens beoogt: Gods Zoon werd Mensenzoon om de mensen tot zonen en dochters van God te maken. Dit sluit aan bij wat men de ‘wonderbaarlijke ruil’ noemde.
Wat gebeurt er als wij God ontmoeten? Wat gebeurt er dan aan ons? Geloven begint met aangeraakt worden. Dit maakt het mogelijk dat wij ‘deel krijgen aan’ en van daaruit ‘deelnemen in’. Hiermee bewegen we ons in de theologie van het vroege christendom. Daarin werd gesproken over het participeren in het goddelijke leven, waardoor wij in contact komen met onze oorsprong: het beeld van God dat ons is ingeschapen.
Voor u ligt het derde nummer in de jaargang: in transitie. We zijn de jaargang begonnen met persoonlijke transitie en vervolgden met transitie in gemeenschap. In dit nummer gaat het over transitie in leiderschap. Het laatste nummer gaat over een thema uit de oosterse kerk: theosis.
Zoals kinderen vroeger gespeend werden (tot hun derde ontwenden ze stap voor stap de moederborst), zo worden gelovigen in fases volwassener in hun omgang met God. Johannes van het Kruis beschrijft met deze metafoor hoe God beginnende gelovigen omhoog wil trekken naar een hogere graad van liefde.
In transitie, dat is het jaarthema van 2021 in Herademing. Wie op internet zoekt, komt tot de ontdekking dat het woord transitie in allerlei situaties wordt gebruikt. In de muziek wijst dit begrip op de overgang van de ene toon naar de andere. In de politiek krijgt het gestalte in de overgang van het ene bestel naar het andere; van een situatie van onderdrukking naar een rechtsstaat of vice versa. Hieruit komt naar voren dat transitie betrekking heeft op een overgang. De eigenlijke betekenis is: ergens doorheen gaan. Het gaat om een dynamisch proces van persoonlijke ervaring.
De twaalfde-eeuwse Hildegard van Bingen beschrijft twee visioenen waarin ze de ordening van het universum zag. Het ene gaf het universum weer in de vorm van een ‘kosmisch ei’, het andere als een ‘kosmisch rad’. Ze tonen een totaalvisie op de schepping, die haaks staat op de visie van de moderne mens, die de maat lijkt van alle dingen.
