Basis

Blijven en weer opbouwen

Al honderden jaren wonen er Dominicanen en Dominicanessen in Irak. De zusters runnen er vooral scholen en ziekenhuizen. En gaan daar zoveel mogelijk mee door, hoe onveilig de situatie ook is. Broeder Augustinus, een van de Nederlandse Dominicanen, bezocht samen met een goede vriend de zusters en broeders in de zomer van 2018.

‘In 2003 vielen de Verenigde Staten Irak binnen. Veel artsen vluchtten toen, de Dominicanessen hielden hun ziekenhuizen open en hielpen iedereen, zonder onderscheid. De zusters genieten veel respect – niet alleen omdat ze zorg en onderwijs blijven bieden, maar ook door de kwaliteit van hun werk.

Toen IS oprukte in de vlakte van Nineve, in 2014, moesten veel zusters uiteindelijk ook vluchten. Soms hadden ze een half uur om hun spullen te pakken, soms vijf minuten. Zelf vluchteling, boden ze in de vluchtelingenkampen hun diensten aan – ook nu: aan iedereen, zonder onderscheid. Vanaf begin 2018 zijn de zusters begonnen met weer opbouwen wat vernield is. Toen wij er op bezoek waren, waren sommige plekken echt nog spookstadjes.’

TOEKOMST

‘Het is moeilijk om in te schatten hoe de toekomst eruit zal zien. Er zijn zoveel mensen uit Irak vertrokken. Dat maakt het voor achterblijvende familieleden heel moeilijk. In Irak is je familie je sociale vangnet. Kinderen zorgen voor hun oude ouders. Dat werkt dus niet meer als een groot deel van je familie weggetrokken is. De situatie blijft ook onzeker omdat IS gebruik maakt van iedere instabiliteit in de politieke situatie om weer op te rukken.

Maar de zusters zetten zich met hun scholen in voor de toekomst: ze willen dat de kinderen goed onderwijs krijgen en verantwoordelijke mensen worden. Hun scholen zijn openbaar: iedereen kan ernaartoe en het onderwijs heeft een neutraal karakter. Ze hebben nu te maken met een hele generatie kinderen met oorlogstrauma’s en proberen daar in hun onderwijs op in te spelen. Bijvoorbeeld door vakken als handvaardigheid als een soort therapie te gebruiken.’

Hun eigen land

‘Dat bijna alle zusters besloten om op hun plek te blijven, heeft zeker te maken met hun keuze om er te willen zijn voor de mensen die achterblijven. En: alle zusters komen uit Irak. Het is hún land. Een zekere gewenning speelt ook mee. Als je lang in een situatie verkeert waarin voortdurend dreiging is, word je moe. Soms wordt de dreiging bewaarheid, soms is het loos alarm. Dan ‘gok’ je er maar op dat het goed gaat. In het geloofsleven legt iedere zuster een ander accent. Bij de een overheerst het vertrouwen: Wat er ook gebeurt, God is met ons. Bij de ander overheerst de vraag: God, waarom verlaat u ons zo?’

MEELEVEN

‘Ik was voor de eerste keer van mijn leven in een oorlogsgebied. De sporen van pure haat troffen me – de graffiti, de totaal uitgebrande kerken. We konden nooit alleen naar buiten, altijd samen met mensen van daar. De mensen op straat, vooral jongere mensen, waren blij om ons te spreken. Als er al buitenlanders in Irak komen, rijden ze langs in zwaar beveiligde konvooien. Ik heb gemerkt hoe belangrijk het was om echt mee te leven met de mensen daar: met de zusters en broeders mee te gaan, hun dagelijks leven te delen.’

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.DOMINICANEN.NL EN ZOEK OP ‘IRAK’.

Interview: Esther van der Panne, eindredacteur van Open Deur.

Esther van der Panne