Menu

Basis

Bomen als redders

We hebben bomen hard nodig in de strijd tegen klimaatverandering. Ze houden water vast en nemen broeikasgassen op. Kunnen wij onze leefwijze aanpassen? Minder consumeren waardoor minder bomen gekapt hoeven te worden? Overstappen op een meer plantaardig dieet?

In de film ‘Thank you for the rain’ (‘Dank U voor de regen’) volgen we de Keniaanse boer Kisilu. Het indringende verhaal laat ons de gevolgen van klimaatverandering zien. Het dorp van Kisilu wordt getroffen door extreme droogte. Oogsten mislukken. Water raakt op. Het leidt tot veel wanhoop, verdriet en een angstig wachten op regen. Dan komt de regen.

Maar ook de regenval is extreem. De regenval gaat gepaard met een hevige storm. Wederom mislukt de oogst. Dat niet alleen: veel huizen raken beschadigd.

Kisilu probeert de moed bij elkaar te rapen en het dorp daarin mee te nemen. Het klimaat verandert. Het weer wordt extremer. Hij realiseert zich dat ze zich moeten aanpassen.

En de manier om dat te doen is door bomen te planten. In tijden van droogte houden bomen water vast. In tijden van extreme regenval of zelfs storm houden bomen de grond en gewassen vast en beschermen ze tegen de wind. Maar het planten van bomen kost geld en landbouwgrond. De oogst zal lager uitvallen. Toch kiest het dorp ervoor om bomen te planten. Ze kiezen voor de gemeenschap. Ze kiezen voor veerkracht.

eisenlohr/iStock.com

Schrijnend

Het verhaal is schrijnend, hoopgevend en frustrerend tegelijkertijd. Wat zo schrijnend is, is dat deze mensen slachtoffer zijn van klimaatverandering zonder dat zij aan klimaatverandering hebben bijgedragen. Het westen is verantwoordelijk voor 90% van alle broeikasgassen die zijn uitgestoten, maar andere gebieden betalen de (hoogste) rekening. Het is zo frustrerend omdat oplossingen nog niet in zicht lijken.

De wereld ligt niet op koers om klimaatdoelen te halen.

Nieuwe technologieën waarop men hoopt, blijken niet te werken. Inmiddels concludeert de topwetenschap dat alleen een vergaande verandering van leefstijl de klimaatcrisis kan beteugelen. Maar dat betekent dat westerse mensen minder moeten consumeren, langer moeten doen met hun spullen, hun luxe en comfort ten dele moeten opgeven. En dat vinden we moeilijk. Tegelijkertijd is het verhaal hoopgevend. We kunnen veranderen. We kunnen materiële welvaart en in-komen opgeven ten behoeve van iets groters. En we krijgen er ook iets veel groters voor terug: gemeenschap en veerkracht.

Vreugde. Zingeving.

Kastanjes

Kunnen wij dat ook? Leven van genoeg? Minder consumeren waardoor minder bomen gekapt hoeven te worden om onze grondstoffen te winnen? Of misschien bijdragen aan nieuwe aanplant? Bijvoorbeeld door ons dieet te veranderen.

Onze grootste voetafdruk zit in spullen, maar ook onze voedselproductie heeft een grote voetafdruk. In het bijzonder onze consumptie van vlees en zuivel. Een recent onderzoek van gerenommeerde wetenschappers toont overtuigend aan hoe het mes aan twee kanten snijdt bij een plantaardig dieet: niet alleen neemt de uitstoot van broeikasgassen sterk af, er kunnen juist ook veel meer broeikasgassen worden opgenomen door bomen. Een plantaardig dieet vereist veel minder landbouwgrond, waardoor er veel meer ruimte ontstaat voor bos.

Het effect is nog groter als we meer vruchten van bomen en struiken, de langjarige gewassen, gaan eten. Zo hebben kastanjes dezelfde voedingswaarde als sojabonen, maar bij het bewerken van eenjarige gewassen als soja komt veel CO2 vrij die in de grond blijft bij langjarige gewassen.

Matthias Olthaar is bestuurslid van de stichting Genoeg om te Leven (www.genoegomteleven.nl). Hij schreef samen met Paul Schenderling ‘Hoe handel ik eerlijk’ (Skandalon, 2021).

.

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken