De Bijbel en slavernij
Ten geleide
De Bijbel en slavernij. Is daar niet al genoeg over gezegd? In de theologiewereld zijn er verschillende publicaties rondom de Bijbel en slavernij gepubliceerd tijdens het Herdenkingsjaar Slavernijverleden (1 juli 2023-1 juli 2024). Onder andere bij het vertaaltijdschrift Met andere woorden van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap en het Kerk en Theologie-tijdschrift. Wij als redactie van Schrift willen op Theologie.nl hier ook aandacht aan schenken. Juist omdat slavernij, in het verleden, maar nog sterker, in het heden een enorm probleem is. Hoewel we misschien vandaag de dag geen slavenbijbels meer hebben, waar alle mogelijke problematische teksten voor slavenhouders uit waren gehaald zodat slaafgemaakten niet de idee kregen dat ze gelijkwaardig waren aan hun meesters, is het probleem van slavernij en uitbuiting nog nooit zo groot geweest. In het verleden is de Bijbel vaak gebruikt om slavernij te rechtvaardigen.
Daarom is het van belang om de Bijbel onder de loep te nemen vanuit verschillende invalshoeken, en hoewel er al veel onderzocht is, blijken er toch veel zaken omtrent slavernij onderbelicht, juist omdat slavernij een vast onderdeel van de Bijbelse culturele wereld is geweest. Slavernij was niet alleen een realiteit in de tijd waarin de Bijbelboeken zijn geschreven, er komt ook heel veel beeldspraak in de Bijbel voor waarin slavernij of slaafgemaakten voorkomen. Bevrijding uit de slavernij staat daarin centraal, of het nu van de Egyptenaren was, of slaaf van zonde.
Daarom zal de komende tijd steeds een bijdrage over slavernij en de Bijbel verschijnen, onder andere over de zogenaamde ‘huishoudregels’, waarbij slaafgemaakten duidelijk ondergeschikt zijn aan hun meesters. Ook zullen we een bespreking van het boek Schurken en heiligen publiceren, geschreven door de Australische John Dickson, met specifieke aandacht voor wat hij schrijft over slavernij en het vroege christendom.
Inhoud
Slaafgemaakten in het bijbelboek Titus
‘Niet tegenspreken’, Titus 2:9-10
Ruben van Wingerden
Slaafgemaakten in de Kolossenzenbrief
Een onoplosbare tegenspraak?
Matthijs den Dulk
Lijden zoals Christus
Jesaja’s lijdende knecht, 1 Petrus 2 en de Surinaamse ‘kruisgemeenschap’
Martijn Stoutjesdijk
Schurken en heiligen: een boekbespreking
Bob Becking
Jezus en de onzichtbare slaven
Annette Merz
De Slavenbijbel
Krijn van der Jagt
Slavernij en zondagsrust
Bijschrift
Gerard van Broekhuizen