Een sleutel tot het verhaal

Hoe moet je omgaan met herinneringen die het liefst verborgen blijven? Esther Veerman ontdekte de kunst als een vorm om ervaringen van seksueel misbruik te delen.

Onze verhalen moeten verteld worden. Meestal gaat dat als vanzelf. De anekdotes op de verjaardagen, de verhalen van overwonnen problemen en van succes lijken zichzelf te vertellen. Op de Olympische Spelen wil iedereen het verhaal achter het falen of het slagen van de missie horen.

Er zijn ook verhalen die ingewikkeld zijn. Dat zijn vaak verhalen van over elkaar heen buitelende emoties. Woorden gevangen in schuldgevoelens, alinea’s die maar niet geschreven kunnen worden door de zwaarte van schaamte. Deze verhalen stoppen we het liefste weg, diep op de bodem van ons hart. Of we verstoppen de herinneringen achter de deuren en luiken in ons hoofd.

Het lichaam echter onthoudt wat er gebeurd is en zal vroeg of laat de verhalen prijsgeven (Bessel van der Kolk, The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma, 2014). Daarom moeten de verhalen verteld worden.

Beelden voor de woorden

Op maandag 13 mei overleed Esther Veerman na een ingrijpend ziekbed op de leeftijd van 55 jaar. Als kind kreeg Esther Veerman te maken met seksueel misbruik. Ze probeerde zo goed en zo kwaad als het ging haar leven te leiden maar de gevolgen van het misbruik grepen diep in op alle terreinen van het leven.

Lange tijd had zij de verhalen van het misbruik diep weggestopt, in de hoop eraan voorbij te kunnen leven. Bij de geboorte van haar zoon dienden de verhalen zich alsnog in alle hevigheid aan en werd ze overspoeld door herinneringen. Maar hoe vind je woorden voor wat niet gezegd kan worden?

Haar geduld schiep de ruimte voor helende erkenning

Esther ontdekte dat het beeld voor de woorden uitgaat. Door een beeld vorm te geven in een schilderij, een tekening, een sculptuur of in poëzie kan het proces beginnen om vanuit de verbeelde vorm woorden te vinden.

Lotgenoten ontmoeten

Vanuit dit inzicht richtte ze de Stichting Kunst uit geweld op om lotgenoten te helpen hun verhaal te leren vertellen. Met de Stichting probeerde ze ook voortdurend aandacht te vragen voor de noodzakelijke strijd tegen misbruik in de samenleving en in de kerk. Het was de rode draad in haar leven.

Haar geduld schiep de ruimte voor helende erkenning

Ze nodigde lotgenoten uit om mee te doen met tentoonstellingen of hun werk op de website te laten plaatsen. Ze hechtte er waarde aan de kunstenaars zorgvuldig te begeleiden en ze persoonlijk te leren kennen. In de twaalf jaar dat de stichting bestaat, heeft ze met vele lotgenoten contact gehad. Naast workshops en een lotgenotengroep startte ze in 2023 met een lotgenotencafé.

Haar ontmoetingen met lotgenoten kenmerkten zich door haar mildheid, liefdevolle bewogenheid en geduld. Het schiep de ruimte voor helende erkenning. Ook voor haarzelf waren deze ontmoetingen van groot belang. Het misbruik beïnvloedde tot op zekere hoogte haar hele leven maar het bepaalde haar niet.

Door haar manier van leven getuigde Esther van de hoop die met haar meeging. Ze bleef tot haar overlijden zoeken naar de haar gegeven mogelijkheden binnen alle beperkingen. Juist door Esthers broze en kwetsbare gezondheid viel haar onuitputtelijke kracht en haar wil om te leven op. Haar creativiteit was hierin voor haar van levensbelang.

Verhalen moeten verteld worden. Het werk van de Stichting wordt voortgezet in de hoop dat het voor velen heilzaam mag blijken.