Een vleugje eeuwigheid
In Het boek van de geheimenissen van Henoch lezen we hoe de Eeuwige aan Henoch meedeelde dat hij zeven ‘dagen’ van elk duizend jaren schept en dat daarna een achtste dag zal volgen: ‘Een tijd zonder telling eindeloos, zonder jaren, zonder maanden, zonder weken, zonder dagen en zonder uren.’
De Joodse schrijver van deze apocalyptische tekst stelt zich voor dat de schepping zevenduizend jaren zal duren. De laatste ‘dag’ van deze wereldgeschiedenis van zevenduizend jaren is de ‘dag’ van het (duizendjarige) messiaanse rijk. Wat één dag is in de ogen van God, beleven mensen als duizend jaren: Want duizend jaren zijn in Uw ogen als de dag van gisteren die voorbij is gegaan, als een wake in de nacht staat in Psalm 90.
De Sabbat symboliseert die zevende ‘dag’ of messiaanse tijd. Die Sabbat is in de Joodse traditie immers al een vleugje van Gods koninkrijk, als dag van rust, waardig genieten en overdenking. Daarna zal met de achtste ‘dag’ de Komende Wereld aanbreken, een zalige werkelijkheid die eeuwig en tijdloos is. Met die extra dag verlaten we het werkterrein van de schepping en overschrijden we zelfs de grenzen van de messiaanse tijd.
ÉÉN SPECIALE DAG
De rabbijnen hebben aan die idee van de ‘achtste dag’ als extra scheppingsdag later een eigen invulling gegeven. De afsluiting van de eerste scheppingsdag is in het eerste hoofdstuk van het (bijbel)boek Genesis aangeduid als: En het was avond en het was morgen, één dag. Dat is opmerkelijk! Waarom staat er niet gewoon ‘de eerste dag’, evenals ‘de tweede dag’ of ‘de derde dag? Omdat het een heel speciale dag betrof, naast de andere scheppingsdagen, naast de cyclus van zeven weekdagen. Volgens de Joodse traditie kondigde God daarmee al bij het begin van de schepping een bijzondere gift aan. Hij bood mensen als het ware uitzicht op een extra achtste dag, en daarmee gaf Hij hun een vleugje eeuwigheid in handen, een voorproefje van de ‘komende wereld’.
MOMENT VAN OMKEER
Die achtste dag is een dag van berouw en vernieuwing: Grote Verzoendag. Wat gebeurd is, kan op die dag worden uitgewist. Mensen kunnen zich omkeren en zichzelf vernieuwen, afstand nemend van het gedane kwaad. In een moment van omkeer kunnen we, hier en nu, de tijd en de dood overwinnen. Dat is wat Rabbi Ja’akov gezegd heeft: ‘Een moment van omkeer en goede werken in deze wereld is mooier dan de gehele komende wereld.’
De achtste dag is dus de dag van een nog onbekende spirituele toekomst, maar eveneens een moment van tijdloosheid, van een vleugje paradijs in het hier en nu.
Marcus van Loopik is grafisch kunstenaar en judaïcus.
