Menu

Basis

God en ziel verenigd

Een mystieke ervaring kan iemand erg in verwarring brengen. Het is vreemd, dichtbij en laat je niet los. Wat zijn mystieke ervaringen precies?

Walther Burgering is studentenpastor in Leiden, pastor-diaken in de H. Nicolaasparochie in Zoetermeer en redactielid van Open Deur.

Mystiek is op zoek gaan naar God. Sommige mensen doen dat een leven lang. Als je wat langer bezig bent met de Barmhartige, de Eeuwige of Grondlegger van het al, kan het gebeuren dat het niet blijft bij een fraaie filosofie of mooie mijmering. Er kan je ‘iets’ overkomen wat aan het onwaarschijnlijke grenst, wat je te pakken krijgt en je niet meer loslaat. Dat is mystiek. We hebben in het westen een rijke, mystieke traditie: Eckhart, Hadewijch, Ruusbroec, Hildegard van Bingen, Augustinus, Dionysius de Areopagiet. Moeilijke taal, lastig te lezen. Zweverig gedoe? Geheimzinnig? Soms, maar ook zeer persoonlijk, religieus, vroom en spiritueel.

LEVENSBEPALEND

Er is veel geschreven over mystiek. Kerken en theologen hebben alles willen regelen, ook onze relatie met God en hoe wij Hem mogen ervaren. Maar mystieke ervaringen kenmerken zich juist door de vereniging van God met één mens. Daar is niemand anders bij, daar gelden andere regels, daar is een andere taal aan het woord. Oncontroleerbaar voor buitenstaanders, maar levensbepalend voor de mens die in deze ruimte treedt. Soms ontmoet ik mensen die mijn vertrouwen nodig hebben voor ze over de drempel durven en iets vertellen wat ze niet eerder met iemand hebben gedeeld. Ervaringen die verwarren, die hen overrompelen, die ze niet kunnen plaatsen. Het is overweldigend en brengt geestelijk en lichamelijk iets teweeg. Ze komen er niet los van en zijn er huiverig voor dat het weer gebeurt. Het is ‘goedaardig’, vervreemdend maar toch vertrouwd. Bovenal is de ervaring dichtbij en intensief, onlosmakelijk verbonden met God.

VERENIGING MET GOD

Ik denk aan een vrouw die al heel lang op zoek is naar wat God met haar wil in dit leven. Ze heeft enkele keren een ervaring gehad die haar niet losliet. Het komt terug en ze kan er maar moeilijk mee overweg. Als ik het benoem als mystiek, wordt de verwarring nog groter. Maar het is duidelijk dat haar ervaring mystiek is.

Spreek dan door mij tegen mij

Ze vertelt over grensoverschrijdingen, een gevoel dat haar overmeestert, waar ze geen weerstand tegen heeft en dat haar bijblijft. In haar zoeken naar God vindt vereniging met God plaats. Er is communicatie van hart tot hart tussen God en haar ziel in een taal die zichzelf op dat moment uitvindt. Ze laat haar pen het werk doen en ik mag meelezen:

Je hebt me met die verwijzing naar de mystiek, naar mystici, aardig in verwarring gebracht, of in beweging… Mijn Heer, mijn God, in welke wereld ben ik nu terechtgekomen? Deze wereld is me vreemd en toch ook weer niet, en de oude is weg, weggedreven in de oneindige duisternis… Mijn Heer, mijn God, in welke wereld ben ik nu terechtgekomen? En kom ik ooit nog terug?

Ik kom niet meer terug in de wereld die er was. Er is al te veel veranderd. Ik weet opeens helemaal niet meer wat ik zou denken, zeggen. Een gebed van lang geleden: ‘Ik zal de woorden in uw mond leggen’, heeft U beloofd. Spreek dan door mij tegen mij, en spreek dan met mij tegen U, leer me de juiste vragen stellen.’

Pas in de relatie treedt God aan het licht en treedt zijzelf als mens aan het licht.

HEEL DE MENS

Mystiek markeert de grens tussen het zichtbare en het wezenlijk onzienlijke. Soms wordt mystiek in de sfeer van het wonderbaarlijke, het bovennatuurlijke, getrokken. Dat is mystiek dus niet. Mystiek hoort in de sfeer van de geloofsbeleving en is geworteld in ons werkelijke bestaan. Welke vorm die beleving krijgt, kan dus per cultuur en per periode verschillen. Mystiek is iets van ‘heel de mens’, van ons én van God.

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken