God zien in de ander

In oktober 2021 gaf paus Franciscus het startschot voor een meerjarig vernieuwingsproces van de katholieke kerk. Hij nodigde alle gelovigen uit om mee te denken over hoe de kerk een luisterende gemeenschap kan worden. In het bijzonder riep hij alle vrouwen op: ‘Spreek, laat je stem horen!’
Er zijn labels genoeg in de huidige polariserende maatschappij. Helaas werkt dat dualiteit in de hand, wat ontwrichtend en weinig verbindend is. ‘Vrouw’ is meteen ‘niet-man’, alsof dat een tegenover is; katholiek staat tegenover protestant; christelijk tegenover niet-christelijk. Dit versterkt het wij-zij denken waardoor geen bruggen meer worden gebouwd en men niet meer luistert naar elkaar. Bovendien suggereren labels dat bijvoorbeeld alle vrouwen of alle katholieken hetzelfde zijn.
Ruimte
Onder vrouwen bestaat grote diversiteit, evenals onder katholieken. Het allermooiste is het als iedereen volledig op waarde wordt geschat als uniek schepsel van God. Dat ook alle verschillen er mogen zijn. Dat we elkaar uitdagen om in gesprek te blijven en oprecht echt te luisteren naar elkaar. Het synodale proces in de katholieke kerk laat bij uitstek zien wat een ruimte het geeft als er gesproken kan worden vanuit het hart, zonder oordeel van de luisteraar of zonder discussie daarover. Elkaar recht doen door het ene woord naast het andere te laten bestaan, is een groot goed wat de katholieke kerk (en de maatschappij) verder kan helpen.
Contact
De laatste jaren ervoer ik deze diversiteit bij synodale gesprekken in binnen- en buitenland in katholieke kringen. Heel inspirerend! Ten eerste om zelf als katholieke vrouw ruimte te krijgen om vanuit het hart te spreken en daarbij gehoord te worden, door mannen en vrouwen, ambtsdragers en leken. Minstens zo inspirerend vond ik het om me te proberen te verdiepen in de ander, met name in diegene die niet zegt wat ik graag wil horen. Het kan fijn zijn om in contact te zijn met gelijkgestemden en elkaar te beamen en bevestigen. Maar dit laat je niet groeien en bovendien kan je hiermee anderen uitsluiten.
Laat je eigen agenda thuis
Je verdiepen in wat een ander zegt, zodat haar woorden licht schijnen op haar perspectief en ervaringen, maakt je wijzer over wat er in de – kleine of grote – wereld om je heen leeft. Je wordt hierdoor verrijkt, zolang je dit doet met een oprechte bedoeling: als je luistert zonder eigen agenda, en zonder tijdens het gesprek te zoeken waar je die kan inbrengen; zonder oordeel over wat je hoort, terwijl je wat je hoort volledig en volwaardig bij de ander laat zijn; zonder corrigeren, weerleggen of als negatief wegzetten. Dan is het prachtig om mens te zijn en de ander te ontmoeten en in die ander ook evenveel van God te herkennen als in jezelf. Heb elkaar lief… precies zoals die ander is, niet zoals jij wilt dat de ander is.
Monique van Dijk-Groeneboer is coach en supervisor op het gebied van identiteit en levensbeschouwing. Daarnaast is zij als hoogleraar religieuze educatie verbonden aan Tilburg University.
Meer lezen over dit onderwerp? Zie www.netwerkkatholiekevrouwen.nl.