Hemel

Vroeger ging het vooral over de tegenstelling tussen ‘hemel en hel’. De hel was makkelijk bereikbaar en de plek voor alles en iedereen wat fout was. De hemel was het paradijs, en alleen via een smalle moeilijke weg te bereiken.
In Genesis 1 wordt het gewelf ‘hemel’ genoemd. In het wereldbeeld van toen was de hemel de plek waar water opgeslagen lag. Vandaar die ‘boog’ in de wolken in het verhaal van Noach. Deze ‘boog’ houdt de hemel, en daarmee het water dat daarin zit, op z’n plek. Zodat het niet weer de aarde en het leefgebied van de mensen overstroomt. De hemel is voor de bijbelschrijvers niet de plek waar je naartoe gaat als je sterft, maar wel de plaats van waaruit God het aardse bestaan leidt en steunt. Als Jezus opvaart met de Hemelvaart, gaat hij naar de hemel. Niet omdat hij sterft, maar omdat dat de plek is waar God, en dus hij, vanuit de mensen regeert.
Betere wereld
Maar meer en meer is de hemel ook de plek geworden waar we het verlangen situeren naar een betere wereld, zonder pijn en verdriet. Er moet een betere plaats zijn dan deze aarde, en dat is de hemel. Uitspraken over hoe die er uit ziet, en wat dat betekent, zijn in de bijbel vooral geloofsuitspraken en geen beschrijvingen uit een reisgids.
Hemelse stad
Een van de mooiste verbeeldingen over de hemel vind ik Openbaring 21:9-27. Bijna aan het slot van de bijbel wordt gesproken over een schitterende stad die neerdaalt op de aarde. De hemel komt dus naar de aarde toe, en er ontstaat als het aan God ligt, een hemel op aarde. Deze stad is gebouwd op grondstenen met de namen van de twaalf apostelen: ook de twaalfde, Judas, heeft er een plek. De hemelse stad geeft dus ruimte aan mensen die fouten hebben gemaakt. En de hemelse plek is geen prachtig park, of rustiek platteland. Het is een stad, met alle dynamiek die daarbij hoort. Alsof de schrijver wil zeggen: juist op de plekken waar je het het minste verwacht, kan de hemel op aarde komen. De hemelse stad schittert, omdat God er is. Daar is geen huis, kerk, tempel of afspraken over kerkorganisatie voor nodig. God zelf zorgt dat er voor iedereen licht is. Dat is de hemel op aarde. En als het aan God ligt, voor iedereen bereikbaar.
Dr. M.E.J. den Braber is predikant in de Protestantse Kerk en oudtestamentica.