Het brood weggrissen
Lieve Toos
Een rubriek met prangende vragen en accurate antwoorden, dat is Lieve Toos. Heeft u ook een pijnlijke of een prangende vraag waar u graag een accuraat en adequaat antwoord op krijgt? Stuur het naar de redactie van Woord & Dienst (redactiewoordendienst@kokboekencentrum.nl).
Lieve Toos,
Ik ben al jaren met veel plezier dominee, maar aan één ding kan ik toch echt niet wennen. Dat is de manier waarop protestanten het avondmaal vieren. Ik heb jaren in Taizé gewoond en ken ook de rooms katholieke traditie van binnenuit.
Daar heerst rondom het ontvangen van brood en wijn een devote stemming. Mensen zijn stil en zeggen ‘amen’ nadat zij een van de elementen hebben gekregen. Zo kan God dichtbij komen.
Hoe anders is het bij ons! Om te beginnen zetten cantorijleden zomaar hun koffiekopjes op de avondmaalstafel als ze aan het inzingen zijn. Er is lawaai en gedoe. En dat blijft tijdens de dienst eigenlijk ook zo. Altijd moet iemand wel iets tegen iemand zeggen.
En bij de uitreiking van brood en wijn doet iedereen zo nonchalant! Niemand vouwt zijn handen. Mensen zeggen op zijn hoogst ‘dank je wel’ en op zijn minst grissen ze het brood uit je handen. Zodra ze terug zijn in de banken, beginnen ze alweer met babbelen.
Lieve Toos, wat moet ik doen? Ik snap dat ik in mijn eentje een gewoonte van jaren niet zomaar kan veranderen. Moet ik het dan maar accepteren? Of er een donderpreek over houden? Brood terug grissen als ze het niet willen ontvangen? Wat vindt u?’
Devote dominee
Beste devote dominee,
‘Zo kan God dichtbij komen’; wat een prachtige omschrijving van uw waardevolle ervaringen met de eucharistieviering in Taizé. Maar helaas … bij de avondmaalsviering in uw eigen gemeente komen alleen uw gemeenteleden dichtbij; te dichtbij zelfs en ook ergerlijk vrijpostig. U stoort zich eraan en denkt na over een goede opvoedingsstrategie.
Nu zijn uw gemeenteleden te dichtbij en ergerlijk vrijpostig
Om direct maar antwoord te geven op uw laatste vraag en de suggestie om het brood terug te grissen uit de klauwen van uw hebberige schaapjes: niet doen. Dat zou wat worden als voorgangers het principe ‘oog om oog, tand om tand’ zouden toepassen in de omgang met hun gemeenteleden.
De preek mag niet langer dan een kwartier duren? Dan ook een pastoraal bezoek in een kwartier. Er wordt over de dominee gekletst bij de koffie? Dan roddelt u lekker over uw gemeenteleden in uw preek. Wordt er gezeurd over uw loshangende haren? Dan laat u eerlijk weten dat u de korte pittige coupe van mevrouw Jansen echt vreselijk vindt.
Maar om terug te komen op de avondmaalsviering: uw gemeenteleden zijn meer laag-kerkelijk terwijl u, zo schat ik in, hoog-liturgisch wilt inzetten. Daar hoort meestal ook een andere spiritualiteit bij. De vraag is: waardeert u uw eigen visie en spiritualiteit meer dan die van uw gemeenteleden? Hebt u hun gevraagd hoe zij het avondmaal beleven? Het zou zomaar kunnen dat u dan verrast wordt, of misschien zelfs ontroerd.
En natuurlijk kunt u zelf, wellicht in een overdenking voorafgaand aan het avondmaal, ook uw eigen ervaringen uit Taizé delen en uw gemeenteleden voorstellen om deze keer eens in devote stilte het brood en de wijn te ontvangen uit uw hand.
Ten slotte is er natuurlijk nog de ultieme oplossing: waag de stap, volg uw hart en word gewoon rooms katholiek. Maar volg in ieder geval het advies van Paulus op: ‘Daarom, broeders en zusters, wees gastvrij voor elkaar wanneer u samenkomt voor de maaltijd’ (1 Kor. 11:33).
