Kerkelijk werker in de gemeente

In dit artikel wordt uiteengezet hoe het is om als kerkelijk werker samen te werken met een predikant en kerkenraad. En ook met de talloze vrijwilligers, die erg belangrijk zijn om een goed functionerende gemeenschap te kunnen vormen.

Samenwerking in de gemeente is één van de eerste voorwaarden om samen ‘kerk’ te kunnen zijn. Gemeenteopbouw is niet voor je eigen eer en glorie, maar tot opbouw van een kerkelijke gemeente. We willen een goed functionerende gemeenschap vormen. ‘Kerk zijn’ is namelijk niet alleen de zondagse kerkdienst, maar kan gezien worden in een veel breder perspectief.

In de samenwerking tussen predikant en kerkelijk werker is het maken van duidelijke afspraken essentieel. Ondanks dat ieder werkt met afgebakende taken en afspraken die bij de aanstelling gesteld zijn, kunnen er verschillen in uitvoering ontstaan. Veelal werkt een verdeling van de wijken met een variabele leeftijd van de gemeenteleden goed. Indien nodig worden er, als er wijk-overstijgende werkzaamheden zijn, vooraf met elkaar afspraken over gemaakt. Praktische voorbeelden van wijk-overstijgende taken zijn de vervanging tijdens vakantie en gevallen van overlapping in elkaars wijken met echtscheidingsproblematiek, ziekte en uitvaart.

Met ieder een eigen persoonlijkheid ontstaat in de samenwerking een mooie match

Een team binnen het team

Als predikant en kerkelijk werker binnen de gemeente maken we gebruik van elkaars sterke punten. We bespreken voortijdig wanneer er een oplossing moet worden gezocht.

Als beroepskracht brengt ieder zijn of haar specifieke ervaring en professie in om samen met de kerkenraadsleden het werk tot opbouw van de gemeente tot stand te brengen.

In de uitvoering naar de gemeente toe brengt ieder zijn of haar eigen persoonlijkheid mee en dat is inspirerend voor een goede samenwerking. Zo is de één erg enthousiast en kan dit prikkelende werking hebben en is de ander juist rustig en wat gematigd. Het houdt elkaar in evenwicht, terwijl beiden dit direct doelgericht kunnen verwoorden. We geven elkaar in de werkzaamheden de ruimte en kunnen dit open met elkaar bespreken. Door regelmatig werkoverleg en overleg per mail is natuurlijk veel informatie uit te wisselen.

De taken van een kerkelijk werker

De kerkelijk werker heeft aantoonbaar andere verantwoordelijkheden en werkzaamheden dan de predikant. Bij de aanstelling zijn mijn werkzaamheden duidelijk verwoord als bijstand en pastoraat in een gedeelte van de gemeente. Daarbij komen enkele kerk- en verpleeghuisdiensten in en buiten de gemeente voor mijn rekening.

Predikant en kerkelijk werker verlenen pastoraat bij crisis, ziekte, ziekenhuisverblijf, rouw, jubilea vanaf 50 jaar en kroonjaren bij jarigen vanaf 85 jaar. Voor de ouderen is in het verzorgingshuis één keer per maand een korte viering waarin predikant, kerkelijk werker en ook voorgangers uit omliggende gemeenten voorgaan. Twee keer per jaar wordt er, met Pasen en Kerst, een ouderenmiddag georganiseerd. Bij beide laatst genoemde activiteiten is er samenwerking met mensen vanuit de Taakgroep Kerk en Ouderen.

De kerkenraad

Aan deze gemeente is een fulltime predikant en een parttime kerkelijk werker verbonden. Tevens is er een vacature voor een jeugdwerker, maar hopelijk zal deze bij het uitkomen van dit blad zijn ingevuld. De kerkenraad en het moderamen (het dagelijks bestuur) bestaan uit (vertegenwoordigers van) het college van Kerkrentmeesters, het college van Diakenen en de Pastorale Raad met (coördinerend) ouderlingen.

Tevens zijn er taakgroepen: Communicatie en Publiciteit; Kerk en Jeugd; Liturgie en Eredienst; Oecumene; Kerk en Ouderen; ZWO en de Missionaire gemeente.

Gemeente-opbouw

Voor alles is eerst een duidelijke visie nodig binnen de gemeente. Vooraf is in overleg met de gemeenteleden een beleidsplan opgesteld en van daaruit gaat men aan de slag.

De kerkenraad krijgt deze opdracht mee en gaat met de vele vrijwilligers aan de slag om vorm te geven aan dit beleid.

Aan het begin van elke kerkenraadsvergadering wordt begonnen met een inhoudelijk gedeelte om het geloof met elkaar te delen en te verdiepen om zo ook de organisatorische zaken van de kerk te kunnen bespreken en uit te voeren.

Voor het jaar 2017 ontvingen PKN-gemeenten een boekje met 95 Speldenprikken, geschreven door Rikkert Zuiderveld. Uit dat boekje heeft een kerkenraadslid de afbeelding op blz. 8 gebruikt als inleiding voor een kerkenraadsvergadering.

Wat roepen de afbeelding en de tekst ’Het volgen van Jezus is niet moeilijk; het moeilijkste zijn al die mensen die vinden waar je heen moet’ op?

Er kwamen zeer diverse reacties uit, zoals:

• Ik zou graag persoonlijk de richting willen aangeven
• Ik heb geen moeite met andere mensen
• Het is de kunst om tussen diverse stromingen binnen de religie zelf een weg te vinden
• Het lijkt wel de verbeelding van een kameel die door het oog van de naald kruipt
• Het volgen van Jezus is best wel moeilijk. In de wereld zijn zoveel andere materiële zaken belangrijk

Aansluitend werd gevraagd naar hoe men dit in de kerkenraad vorm kan geven en gaven de volgende vragen de mogelijkheid om hierover met elkaar van gedachten te wisselen. Het geeft weer hoe divers reacties zijn. In het onderstaande zijn de punten van de kerkenraadsleden uitgewerkt, zodat ieder zich vertegenwoordigd voelt.

Goede samenwerking

In de kerkenraad werden veel essentiële punten genoemd die een goede samenwerking mogelijk maken. Allereerst is goed luisteren naar elkaar belangrijk en daarbij respect hebben voor de mening van anderen. Dit heeft ook als resultaat dat men een andere zienswijze op een zaak kan krijgen. Het geeft ook verrijking om zelf deze gedachten te onderzoeken en naar de betekenis te vragen. Daarbij is het belangrijk dat het werken in teamverband gebeurt in een sfeer van open en eerlijk zijn, wederzijds vertrouwen geven en nemen, respect en gelijkwaardigheid. Ten tweede is een heldere visie en missie nodig waarin men afspraken vastlegt. En dan is in de uitvoering nodig dat men die afspraken ook nakomt. Veelal werkt men dit per deelraad uit: zoals in de pastorale raad, de diaconie en bij de kerkrentmeesters. Als er een goede onderlinge taakverdeling is, kan men binnen de kerkenraad elkaar hierop bevragen of aanspreken.

Werken in teamverband in open en eerlijke sfeer, met vertrouwen en respect

In dit proces speelt steeds een zekere flexibiliteit, goede communicatie en soms ook compromissen kunnen sluiten. In het teamverband is de inbreng van de verschillende talenten van ieder een waardevolle toevoeging. En dat er in de samenstelling een goede mix is van doeners en denkers, zodat men elkaar daarin weet te versterken.

Teamverband in de praktijk

In deze actieve gemeente zijn er veel initiatieven waarin kerkenraad en gemeenteleden samenwerken. Met deze enthousiaste groep is het fijn vorm te geven aan deze gemeenschap, zowel binnen als buiten de kerk.

Allereerst is er de samenwerking in de eredienst van de predikant met de verschillende dienstdoende ambtsdragers en medewerkers. Daarbij zijn de organist, de koren, geluids-en beeldpresentatie, begeleiding kindernevendienst en kinderoppas onontbeerlijk. In een buurtgebouw is met Pasen en Kerst een dienst waarbij de kerkelijk werker, de dienstdoende ambtsdragers en de voorbereidingsgroep van die wijk samenwerken.

Na de dienst is het ontmoeten van gemeenteleden onder genot van koffie, thee en limonade erg belangrijk. In deze gemeente zijn veel vrijwilligers actief, de betrokkenheid onder gemeenteleden is groot. Een kaartje voor een ziek gemeentelid of ziekenbezoek, een oproep voor een maatje en hulp voor mensen wordt al snel geregeld.

Op initiatief van een gemeentelid wordt een paar keer per jaar na de dienst een klein concert gegeven. In de kerk zijn op vastgestelde tijden in het jaar schilderijen en/of iconen te bezichtigen. Tevens is in de zomermaanden de kerk opengesteld. Dit gebeurt op de zaterdagen en als er bijzondere activiteiten in het dorp plaatsvinden.

In kerkenwerk en pastoraat zijn veel buurtwerkers en contactpersonen actief. Buurtwerkers hebben vastgestelde taken. Zo is er de Kerkbalans, een attentie voor jarigen boven de 80, het verspreiden van het kerkblad of collectemateriaal.

Tevens zijn de buurtwerkers de ogen van de wijk, zij geven in overleg met de betrokkene ziekte e.d. door aan de ouderling, scriba, predikant of kerkelijk werker. Per wijk is er een buurtwerker en daarnaast een aantal contactpersonen voor 80-plussers en langdurig zieken. Het extra bezoekwerk door de contactpersoon draait sinds een jaar. Dit idee werd ons aangereikt via het blad Woord & Weg van de PKN.

In de huidige tijd zijn mensen vaak wel bereid om voor een korte periode taken in het kerkenwerk te vervullen, maar is het moeilijker voor langer inzet te vragen. Zo is er dan ook voor gekozen naast het ambt van ouderling een ouderling met alleen coördinerende taken in de wijk aan te stellen.

Om een goede samenwerking te houden, informatie te verstrekken en contacten te onderhouden is er twee keer per jaar een wijkteamoverleg met buurtwerkers en contactpersonen. Bij dit overleg zijn leden van de kerkenraad aanwezig of leiden dit overleg in samenspraak met predikant of kerkelijk werker.

Samenwerking is er met kerken in de omliggende gemeenten ‘Klein Salland’. Al enkele jaren is een proces gaande waaruit mooie contacten, kerkdiensten, werkoverleg en uitwisseling tussen kerkenraden zijn voortgekomen.

Met een enthousiaste groep is het fijn vorm te geven aan de gemeenschap

Zichtbaarheid van de kerk in de samenleving

Enkele projecten die het actieve karakter van deze gemeente weergeven, zijn:

• ‘Minima voor minima’: in december worden door vele vrijwilligers levensmiddelen voor de minder bedeelden ingezameld. De twee plaatselijke supermarkten verlenen hun medewerking.
• Via de jaarlijkse goederenmarkt wordt geld ingezameld voor een jongerenproject. Dit betreft jongeren die werkzaamheden in het buitenland doen.
• Een keer per maand is er een gezamenlijke maaltijd in samenwerking met een welzijnsorganisatie.

Er zijn zeker nog vele (kerkelijke)activiteiten te noemen die in deze gemeente worden ontplooid. Het is een voorrecht om in deze actieve, fijne en hartelijke gemeente als kerkelijk werker te mogen werken. Mensen werken hier samen om zo een gemeente van Christus te vormen. Dit mag de zin van ons leven zijn!