Nieuw boek Jos Douma
Anders Kerk-zijn
Kerk-zijn, kan het ook anders? Dat is een vraag die mij bezighoudt. En niet alleen mij. Heel veel christenen zijn op zoek naar nieuwe vormen van kerk-zijn. Oude vormen passen niet meer. Nieuwe manieren dienen zich aan. Maar het blijft ook een zoektocht. En dat zal altijd zo zijn. Kerk-zijn vraagt in elke tijd weer om nieuwe vormen, nieuwe inhouden, nieuwe accenten.
Zelf ben ik voorganger van wat genoemd wordt een klassieke stadskerk. De Plantagekerk in Zwolle herbergt een geloofsgemeenschap van ruim duizend leden. De gemiddelde leeftijd is laag: ongeveer 27 jaar. De doorstroomsnelheid is hoog, veel mensen zijn niet veel langer dan een aantal jaren lid van de gemeente. Dan gaan ze weer ergens anders wonen. De dynamiek is ook groot: veel visie, veel verlangen, veel verschillen, veel vrijheid, veel vormen, veel veranderingen. Het is niet eenvoudig om daar nog een lijn in te ontdekken of een koers uit te zetten. Misschien moet je dat ook wel helemaal niet meer willen: een lijn ontdekken of een koers uitzetten.
In elk geval geloof ik zelf dat het nodig is om terug te gaan naar de basis. Voorbij alle discussies en ideeën over kerk-zijn in deze tijd moet er toch een plek te vinden zijn waar alles samenkomt? Ja, die plek is er. Ik noem die plek graag de Jezusruimte. De ruimte – want het is er niet benauwd – die gekleurd wordt door de inspirerende, genadige, uitnodigende, genezende, verlichtende aanwezigheid van Jezus en zijn Geest. En ik heb ook een beetje ontdekt dat er drie dingen zijn die je in die Jezusruimte vooral moet doen: samen lezen, samen delen, samen eten. En dat is het dan wel. Meer is niet nodig. Drie dingen is al veel.
Natuurlijk zou ik in dit voorwoord ook uit een heel ander vaatje kunnen tappen. Want dit boek gaat wel over de kerk. Daar kun je ook in hoog verheven en theologische termen over spreken. De kerk als ambtelijk gestructureerde gemeente van Jezus Christus – als dat je nog wat zegt. De kerk als onderdeel van een denominationeel kerkverband.
Precies op het moment dat ik deze zin aan het schrijven ben, komt er een mail binnen met als onderwerp: ‘Acta en bijlagen Particuliere Synode’. Ik tel 24 bijlagen. Samen ruim 8 megabyte groot. Het zijn notulen, verslagen, brieven, afspraken, teksten, woorden, woorden en nog eens woorden van een kerkelijke vergadering die een tijd geleden plaatsvond. En ik denk: wat moet ik hiermee? Ik neem een besluit: de mail gaat ongelezen naar de archiefmap in mijn mailbox – ik durf de mail nog net niet meteen te vernietigen, want je weet maar nooit. Hier wil ik niks mee. Hier kan ik niks mee. Dit is de kerk als vergadercircuit. Dit staat zo ver af van waar het in de kerk en in de kern om draait.
Maar het gaat in dit boek dus wel over de kerk. Daar worden veel boeken over geschreven. Diepgravende, theologische en wat mij betreft zeer inspirerende boeken. Vaak gaan ze ook over missionair kerk-zijn. Discipelschap spreekt soms ook een woordje mee. Ik heb aardig wat van die boeken gelezen en er erg van genoten. Boeken ook met mooie titels: Vreemdelingen en priesters. De wind steekt op. Een huis voor de ziel. Waar blijft de kerk? Voor de verandering. Vertrouwen en verlangen. Levend lichaam. Een kerk met karakter. Oefenruimte.
Maar het boek dat ik graag wil schrijven past niet in dat rijtje. Ik kies voor een eenvoudiger insteek. Ik wil graag een boek dat jou heel direct helpt en inspireert om te ontdekken hoe je wat je leest in praktijk kunt brengen. Dus geen grote theologische verhalen. Geen lange bijbelse lijnen. Geen nieuwe missionaire ecclesiologie (ecclesiologie is: leer van de kerk). Geen diepgravende studie. Maar een toegankelijk boek om je nieuwe inspiratie te bieden rond kerk-zijn op de plek waar je nu bent en zoals je nu bent.
Eigenlijk probeer ik in dit boek aan te geven wat ik zie als het DNA van de kerk. Ik wil datgene aanwijzen wat volgens mij in alle vormen van kerk-zijn en in alle ontmoetingen die iets met kerk-zijn te maken hebben is terug te vinden.
Daarover gaat het dus. Ik vertel er nog wel wat meer over in de inleiding die straks volgt. Nu wil ik alleen nog dit zeggen: wie ‘kerk’ zegt, zegt ‘Jezus’. Want om hem draait het altijd weer. Naar hem moeten we altijd weer terug. Op hem kunnen we altijd weer vertrouwen als we zoeken naar wijsheid rond kerk-zijn. Zonder Jezus kan de kerk geen kerk zijn.
En dit wil ik ook zeggen: wie ‘kerk’ zegt, zegt ‘Geest’. Zonder de heilige Geest gaat het niet. Waar hij niet waait, valt alles stil. Waar zijn vuur niet brandt, wordt het koud. Waar hij ons niet verlicht, wordt het donker. Waar zijn adem niet is, raken we achter adem. En dat is nu net wat niet mag gebeuren in de kerk. Kerk-zijn is: in de buurt van Jezus zijn en blijven en dankzij de Geest op adem komen.
Ik hoop en bid dat iets daarvan zal doorklinken in dit boek.
Ik hoop en bid dat je nieuwe inspiratie ontvangt voor jouw plek in de kerk.
Ik hoop en bid dat we samen toegroeien naar Jezus.
Ik hoop en bid dat de Geest de letters van dit boek levend maakt.
In Christus verbonden,
Jos Douma
Zwolle, zomer 2016
Klik hier om het nieuwe boek van Jos Douma te bestellen!
