Menu

Basis

Met hart en handen

Ter inleiding

Een wandelaar op pad

Als ouderling of bezoekmedewerker kom je bij veel mensen thuis. Soms merk je dat er op een bepaald adres praktische problemen zijn: geldzorgen, behoefte aan huishoudelijke hulp, geen vervoer naar het ziekenhuis… Wat kun je dan doen? Ben je bekend met de mogelijkheden van de diaconie?

In het kerkenwerk kennen we verschillende ambten en taken. Allemaal hebben ze hun eigen aandachtsgebied. Deze afbakening is nodig omdat niemand alles kan behappen. Onze energie en tijd zijn beperkt. Bovendien hebben we allemaal onze speciale interesses en talenten. Daarom is het beter het kerkenwerk te verdelen in een paar ‘werkvelden’. Zo zijn er ambts-en taakdragers die zich in de eerste plaats bezighouden met pastoraat, en anderen die zich vooral inzetten op het gebied van diaconaat. Hoe handig en nodig de verdeling van het kerkenwerk ook is, het is natuurlijk niet de bedoeling om langs elkaar heen te werken. In de praktijk blijkt vaak dat verschillende groepen niet precies op de hoogte zijn van elkaars activiteiten en mogelijkheden. Het bespreken van de diverse werksoorten in de kerkenraad moet door een volle agenda meestal kort gebeuren. En elkaar tussendoor even bijpraten schiet er ook al gauw bij in. En dat is jammer. Want het kerkenwerk en gemeenteleven zijn juist gebaat bij een goede samenwerking tussen de diverse groepen.

Pastoraat en diaconaat

In dit themanummer willen wij aandacht schenken aan de samenwerking tussen pastorale en diaconale medewerkers. Op welke manier kunnen zij elkaar in de praktijk van het kerkenwerk aanvullen? Pastorale bezoekers komen problemen tegen waarbij de diaconie concrete hulp zou kunnen bieden. Weet je elkaar dan te vinden? Hoe schakel je als pastorale bezoeker de wijkdiaken in? Andersom zitten diakenen met de vraag: hoe bereiken wij de mensen die hulp nodig hebben? Zelf hebben diaconale medewerkers niet zomaar een ingang bij de mensen. En degenen die hulp nodig hebben, vragen daar zelf ook niet zo makkelijk om. Uit schaamte of uit onbekendheid met het diaconale werk.

Gemeenteleven is gebaat bij een goede samenwerking

In de praktijk liggen het pastorale en diaconale werk vaak dicht tegen elkaar aan. Beide soorten medewerkers zien om naar anderen. Bij pastoraat ligt het accent op luisteren, gesprek, meeleven in lief en leed, nabij-zijn. Ouderlingen en andere pastorale medewerkers leggen en onderhouden contact met mensen in de wijk. Soms blijft het contact beperkt tot een praatje aan de deur, bij anderen ben je als bezoeker namens de kerk ook binnen van harte welkom. De een vertrouwt de bezoeker al snel persoonlijke zaken toe, bij de ander blijft het gesprek meer aan de oppervlakte.

Bij diaconaat ligt het accent op het bieden van praktische hulp. Diaconaat is afgeleid van het woord ‘diakonein’ dat ‘dienen’ betekent. Diakenen zetten zich in voor mensen die op een of andere manier tekort komen of in de knel zitten. Zij delen financiële of andere materiële gaven uit, zij helpen om voorzieningen of gemeentelijke tegemoetkomingen aan te vragen, zij komen op voor kwetsbare mensen. Een bekend diaconaal handboek heeft twee kernwoorden als titel: ‘Barmhartigheid en gerechtigheid’.

Opzet themanummer

De ambten van ouderling en diaken hebben een lange geschiedenis. Al in de Bijbel worden zij genoemd en ingesteld. Gerben Heitink beschrijft hoe beide ambten en hun onderlinge relatie zich in de loop der tijd hebben ontwikkeld. Vervolgens laat Nelleke Boonstra drie diakenen aan het woord over de praktijk van hun werk. De diakenen vertellen waar ze in de afgelopen tijd mee bezig zijn geweest. Welke vragen en moeilijkheden komen zij tegen?

In de drie volgende artikelen komen verschillende werkvelden van de diaconie aan bod. Een belangrijk diaconaal aandachtsgebied is ‘armoede’. Van oudsher is het geven van geld en levensmiddelen een hoofdtaak van de diaken. Hoe is het in deze tijd gesteld met armoede? Welke hulp kan de kerk bieden? Waar kun je als bezoeker op letten? Meta Floor geeft tien tips. Naast armoede spelen ook moeilijkheden rond ‘praktische zorg’ een grote rol in het werk van diakenen. Door bezuinigingen in de zorg komen steeds meer mensen in de knel. Hoe kun je hen als kerk ondersteunen? Willy Meijnhardt en Trinus Hoekstra schrijven over het project ‘Zorgzame Kerk’. Diaconaal werk onderscheidt zich door een brede maatschappelijke inzet. Zoals: hulp aan vluchtelingen, het opzetten en openstellen van inloophuizen, het werken aan duurzaamheid en fair trade, het ondersteunen van diverse projecten in het buitenland. Carla van der Vlist geeft een overzicht van verschillende maatschappelijke activiteiten van de diaconie.

Tot slot in dit themanummer noemt Gerry Kramer enkele ideeën voor de samenwerking tussen pastorale en diaconale medewerkers. Met aandacht voor vragen als: hoe kom je tijdens een bezoek over geldzorgen in gesprek? Op welke manieren kun je elkaar als pastorale en diaconale medewerkers beter leren kennen?

Leest u ook nog even de bladzijde met informatie over de Landelijke Pastorale Dag. Dat belooft een inspirerend evenement te worden! Wij hopen dat u in dit themanummer weer veel inspiratie vindt voor uw kerkenwerk!

Mw. drs. G. Kramer-Hasselaar is bezoekmedewerkster in de kerk en psychologe. Zij is lid van de redactie van Ouderlingenblad.

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken