Preekschets Johannes 6:27

5e zondag na Trinitatis

U moet geen moeite doen voor voedsel dat vergaat, maar voor voedsel dat niet vergaat en eeuwig leven geeft; de Mensenzoon zal het u geven, want de Vader, God zelf, heeft hem die volmacht gegeven.

Johannes 6:27
Schriftlezing: Joh. 6:22-40

Thema: Aandacht voor duurzaamheid
Aandachtspunten: 1. Duurzaam voedsel, 2. Duurzame energie

Het eigene van de zondag

De zondagen in de zomermaand juli zijn geschikt om de nadruk te laten vallen op het leven als volgeling van Christus. Immers, de feesten van Pasen en Pinksteren zijn gevierd, we blikken terug op wat Christus op aarde heeft gedaan, en we staan stil bij wat Hij doet in de hemel voor zijn kerk totdat Hij terugkeert.

In deze maand doen we dat met teksten uit het evangelie van Johannes, die laten zien dat Christus tijdens zijn leven en werk op aarde voorbereidde dat wat Hij later vanuit de hemel voor zijn volgelingen zal gaan doen.

Uitleg

Johannes beschrijft in detail het wonder van de broden. Filippus en Andreas waren erbij, mensen uit die buurt. Ze wisten precies hoe eenzaam het daar kon zijn en dat er geen brood te kopen was. Filippus maakt ook nog een rekensom, hoeveel geld wel niet nodig zou zijn: zoveel hebben ze helemaal niet.

Wat is dit voor een teken, vroegen ze Hem de dag na het wonder in de synagoge van Kapernaum. Het was groots, maar de profeten deden het ook. Mozes gaf het manna. Elia kon zorgen dat in tijd van hongersnood in een arm gezin het meel in de pot niet opraakt en de olie in de kruik ook niet (1 Koningen 17). God helpt in tijd van hongersnood. En Elisa kon hetzelfde als Elia (2 Koningen 4:1-7, 42-44).

De Mensenzoon geeft voedsel dat blijft tot in het eeuwige leven: Over de Mensenzoon heeft Daniel een visioen gehad. Daniel zag Hem in de hemel voor God staan, en Hij ontving alle macht (Daniel 7:13,14). De naam Mensenzoon kan worden opgevat door degenen die niet goed luisteren als: een mens zoals wij. Het is een naam waarmee je jezelf incognito kunt presenteren. Maar Christus zegt er duidelijk bij: de Vader heeft op Hem zijn stempel gedrukt, dit stempel: God (vers 27). Deze vertaling (Van Houwelingen, met Van Hartingsveld) maakt de bedoeling duidelijker dan die van de NBV. Deze Mensenzoon is God zelf. De Geest woont in Hem. Hij is met de Vader en de Geest God. Hij is de Messias. Niet alleen maar een profeet.

Hij geeft zichzelf tot een volkomen verzoening van alle zonden. Hij is zelf het brood des levens, zo zegt Hij later op de dag (Johannes 6:35-59). Maar het accent ligt hier eerst nog even anders: Zoals Hij gezegd had toen de discipelen Hem aantroffen bij de Samaritaanse vrouw (hoofdstuk 4). Zij hadden toen juist in Sichar eten gekocht, ook voor de Here, en ze roepen Hem om iets te eten. Dan zegt Hij dat Hij voedsel heeft dat zij niet kennen. Zij vragen zich af of iemand Hem dan al eten heeft gebracht. En zijn antwoord is: “Mijn voedsel is de wil doen van Hem die mij gezonden heeft en zijn werk te voltooien”. Daar leeft de Here Jezus voor. En Hij geeft eeuwig leven aan wie Hij Hem volgt. We moeten onze energie op de Here Jezus richten, en via Hem op God. Dat is het eeuwige leven: Johannes 17:3. “Hoe doen we wat God wil?”, vragen ze. Met andere woorden: ze begrijpen waar Jezus op doelt (Johannes 6:28).

Aanwijzingen voor de prediking

De twee wonderen waar dit hoofdstuk over spreekt kunnen bij de lezing overgeslagen worden. De spijziging van de 5000, en de storm op het meer. Ze zijn bekend, en ze vormen de achtergrond van de tekst. Het zijn twee wonderen die laten zien dat Jezus God zelf is: Het is God die eten geeft aan de mensen: dat spreken de Joden in elk dankgebed uit. En het is God de Schepper zelf, die kan rijden over de golven, zoals Job eens heeft gezegd (Job.9:8).

Een van de grootste problemen van deze tijd is de houding die ingenomen moet worden inzake het klimaat, en het streven naar duurzaamheid. Duurzaamheid betekent dan heel vaak: zorg dat de planeet aarde lang kan bestaan, doordat ze niet te gronde gaat aan klimaatwisselingen.

Het is duidelijk dat de tekst niet over deze duurzaamheid spreekt. Maar toch is het relevant de duurzaamheids-discussie aan de tekst te verbinden. Evenals de Here Jezus voedsel voor hongerende mensen belangrijk vindt, en het hen geeft, steunt de Here Jezus de mensheid als ze op een duurzame manier naar voedsel streeft en de aarde goed wil beheren. Maar als het voedsel voor de mensen in Kapernaum het een en al wordt wijst Hij hen terecht, en zo ook wanneer de klimaatdiscussie en zorg voor duurzaamheid boven alles gaat en haast religieuze trekken krijgt.

De tekst spreekt op een heel bijzondere manier over duurzaam voedsel, en ook over een duurzame manier van werken, duurzame energie. Immers, de Here Jezus spreekt over voedsel dat niet vergaat: dat is pas duurzaam. En dan bedoelt Hij het eeuwige leven dat Hijzelf geeft. En het werken daarvoor gebeurt in de weg van gehoorzaamheid en geloof. Zonder iets af te doen van de grote problemen waarvoor de mensheid nu gesteld staat, is het ook goed uit te spreken dat het nog belangrijker is God niet te verliezen. En te vertrouwen op wat de Here zelf gezegd dat Hij voor de aarde zal zorgen en regelmaat zal garanderen, zolang de aarde bestaat (Genesis 9). Deze aarde zal ook eens tot haar einde komen: als de graven zich openen en de gelovigen de nieuwe aarde mogen binnengaan.

Tegen de achtergrond van het wonder van de broden wordt duidelijk hoe verstrekkend de woorden van de Here in de tekst zijn. Ze zijn druk met tekenen, maar ze begrijpen niet waar het tekenen van zijn. Ze doen alleen maar moeite voor de praktische winst van het moment. Ze hebben gezien dat er brood over is, en ze willen misschien nog wel meer. Natuurlijk vindt de Here voedsel voor nu belangrijk, anders had Hij het wonder niet gedaan. Maar vooral wil Hij hen leren om Hem te zoeken om Hemzelf. Anders gebruiken ze hun energie verkeerd.

Aan de andere kant: de Heiland spreekt zo, nadat Hij eerst geholpen heeft. Het evangelie moet gepaard gaan met goede werken, met de daad. In levenswandel en in gebed moeten beiden hun plek te krijgen: maar het komt aan op de prioriteit. Anders wordt energie verkeerd gebruikt.

Ideeën voor kinderen en tieners

In kinderpreek vooraf, of in de inleiding, er bij stil staan dat ook kinderen en tieners bezig zijn met het klimaat. Ook voor hen is het woord duurzaamheid niet vreemd.

Mensen kunnen bang worden als het over de toekomst gaat. Maar dat hoeft niet, want de Here zal voor de aarde blijven zorgen. Denk maar aan de woorden na de zondvloed (Genesis 9).

De Here Jezus helpt de hongerige mensen en is ook sterker dan de zee en de wind (Johannes 6). Hij wil dat ook vandaag heel veel mensen te eten kunnen krijgen en veilig kunnen wonen.

Maar dan spreekt de Here Jezus ook over duurzaam voedsel en de duurzame energie om iets aan te wijzen dat nog belangrijker is dan let leven en werken op deze aarde. Hij bedoelt het eeuwige leven dat Hij geeft, en het geloof in Hem.

Liturgische aanwijzingen

• NLB 63:2,3

• NLB 145:3,4

Geraadpleegd

• P.H.R. van Houwelingen, Johannes. Het evangelie van het Woord, Kampen 1997

• Herman Ridderbos, Het evangelie naar Johannes, deel I, Kampen 1987

• H. van den Bussche, Het boek der werken. Verklaring van Joh. 5-12, Tielt 1962