Premium

Preekschets Lukas 23: 13-26 – Goede Vrijdag – veertigdagen

‘Gods gouden wissel’
naar Lukas 23: 17

Deze preekschets komt uit de handreiking ‘Ik ben er voor jou’ van het Steunpunt liturgie.

Algemeen – Het eigene van Goede Vrijdag

Deze dag is de ultieme dag waarop we stilstaan bij het ondoorgrondelijke lijden van Gods Zoon. Maar daarbij ook het grote wonder: het plaatsvervangend offer dat Hij bracht. De lezing van Lucas 23: 13-26 geeft ons een inkijk in het onthutsende onrecht wat door Pilatus wordt gesproken. En hoe hij de Ene – ten onrechte aangeklaagde – inruilt voor de andere – terecht – veroordeelde. Hier vindt ‘Gods gouden wissel’ plaats!

Goede Vrijdag vormt samen met Witte Donderdag en Stille Zaterdag het zogenaamde Paastriduum – de Drie Dagen van Pasen. Deze drie dagen lopen niet gelijk op met het gebruikelijke besef van weekdagen, want ze beginnen op de avond van Witte Donderdag, met het gedenken van maaltijd die Jezus met zijn leerlingen vierde – het eerste avondmaal, vooraf gegaan door de voetwassing en uitlopend op de Hof van Getsemane en de gevangenneming. De Drie Dagen monden via de Goede Vrijdag uit in de viering van de Paasnacht, laat in de avond van Stille Zaterdag.

Aanwijzingen voor exegese en prediking

Lucas 23 verhaalt de gebeurtenissen rondom de rechtspraak door Pilatus: het gedraai en gekonkel, de schijnvertoning daar op die vroege morgen. Het geeft ons het beeld van een totaal corrupt gebeuren. De plaats waar recht zou moeten worden gesproken wordt een plaats van groot onrecht.

Vooral hoe Pilatus onder druk van het volk een ter dood veroordeelde misdadiger, een oproerkraaier – Barabbas! – vrijlaat in plaats van Jezus, waarin hij geen schuld vond, is onthutsend. In de Nieuwe Bijbelvertaling is vers 17 in een voetnoot terecht gekomen: de verklaring waarom hij met Pesach één gevangene vrijliet. Een traditie, een gewoonte om gratie te verlenen aan een gevangene.

Proberen we in de prediking de verwondering te vatten die deze Barabbas moet hebben gehad! Hij zat in de gevangenis, ‘death row’, de dodencel, wachtend op de executie! Dat middelste kruis op Golgota was voor hém bedoeld! Hij had weinig meer van dit leven te verwachten. Totdat… hem GRATIE werd verleend! Ten koste van een Andere ‘Zoon des Vaders’ – want dat betekent de naam Bar-Abbas. Zijn naam in één adem genoemd met Jezus van Nazareth, de Koning der Joden. Barabbas mocht vrij, Jezus in zijn plaats. Dát is GRATIE: onverdiende genade! Zo werd de dag dat Jezus zich liet binden de bevrijdingsdag voor Barabbas. En niet alleen voor hem: sinds die Goede Vrijdag mag ieder die in Jezus gelooft erop vertrouwen dat er bevrijding is! Niet langer onder de dreigende straf, maar werkelijk VRIJ! Jezus droeg het kruis – letterlijk! – wat voor hem bestemd was.

En daarin maakt Jezus het verschil. Wij mensen kunnen niet meer dan naast de lijdende medemens staan. Wij kunnen gevangenen bezoeken, maar niet hun plek innemen in de cel. Jezus heeft het wél gedaan! Voor Barabbas betekende dat letterlijk bevrijding. Voor ons is Goede Vrijdag de dag waarop we dat vieren en gedenken: door Jezus zijn wij voor eeuwig bevrijd van onszelf, onze schuldenlast, onze verslavingen, onze tekorten, onze angsten en onzekerheden. Want: wie in Hem gelooft, zal leven! Hij is de Koning van ons leven.

En dát mogen we delen met allen die nog gevangen zijn en nog niet leven vanuit de vrijheid. En misschien staan we er zelf ook geeneens bij stil dat we zonder Jezus nog steeds gevangen zijn! Dus dan is Goede Vrijdag ook voor ons allen een moment om daar bij stil te staan en je af te vragen: leef ik vrij? Of heb ik mezelf weer gevangen laten nemen? Bid dat de GRATIE die je is aangeboden in jouw leven ook zichtbaar mag zijn. Je bent VRIJ!

Deze preekschets is afkomstig uit de Handreiking voor voorgangers, predikers en liturgiecommissies bij het project ‘Ik ben er voor jou. Te groot voor het geluk alleen. Werken vol barmhartigheid’ voor de Veertigdagentijd & Pasen 2021.

Naast deze handreiking zijn ook Vespers voor de Stille Week beschikbaar, een Bijbelleesrooster voor alledag en een Inspiratie en ideeënboekje (met allerlei ideeën, werkvormen e.a. voor thuis of in kleine kring. Met ruime aandacht voor kinderen en jongeren suggesties voor kinderen en jongeren).

Al dit materiaal is te bestellen bij het Steunpunt Liturgie.

Materiaal dat hierbij aansluit, is dat van Kerkinactie voor de Veertigdagentijd.