Premium

Preekschets Matteüs 4:4 – eerste zondag van de veertigdagen

‘Alleen van brood kan een mens niet leven. Maar hij leeft van elk woord dat God spreekt.’

(Matteüs 4: 4. Bijbel in Gewone Taal.)

Schriftlezing: Matteüs 4: 1-11

Het eigene van de zondag

Keuzestress. Zo zou ik deze eerste zondag van de veertigdagentijd noemen. Aan het begin van deze weg naar Pasen sta je stil bij welke keuzes je maakt en gemaakt hebt in het leven. Maar voordat je daaraan toe komt, is het goed om eens stil te staan. De waan van de dag te onderbreken en bewust te zijn van hoe jij op dit moment je leven invulling geeft. Hoe maak je het betekenisvol? Is er ruimte voor God in je leven en hoe dan?
De tekst over de verzoeking in de woestijn spreekt over de beslissende keuzes die Jezus maakt, hij kiest voor een leven met God en tegen het de duivel. Anders gezegd: Jezus verkiest het Goede leven boven het kwade. Geen eenvoudige keuze.

Uitleg

Jezus zonderde zich af. Hij trok zich terug uit de wereld. Na zijn doop, die bekroond werd met de woorden: ‘Dit is mijn zoon, mijn geliefde’, trok Jezus naar de woestijn. Het is ook niet niks, wat daar uit de hemel geklonken had. Me dunkt dat ie daarvan bij moest komen. Maar dat was het niet alleen natuurlijk. Er lag een taak op hem te wachten, dat wist hij ook wel. Een taak waarmee hij liet zien, in het echt, in het echte dagelijkse leven, wat dat nou betekent: kind van God zijn, Gods geliefde.

Wanneer Jezus van honger en dorst zo verzwakt is, klinkt er een stem. Een duivels geluid, een geluid om hem van de wijs te brengen. En in die innerlijke dialoog die dan volgt, komt het erop aan wie Jezus kiest te zijn. Je zou kunnen zeggen dat dit Jezus’ defining moment is. De keuzes die hij hier gemaakt heeft, hebben zijn weg verder bepaald, gekleurd.
Hij koos niet voor directe bevrediging, maar voor solidariteit met hen die niets hebben; hij koos niet voor populisme, maar voor het op een bescheiden manier inzetten van zijn kunnen; hij koos niet voor de macht over God en mens, maar hij koos voor de dienstbaarheid aan God en mens.

Aanwijzingen voor de prediking

Elk moment van elke dag maken we keuzes. Vaak lijken die beslissingen of keuzes helemaal niet belangrijk, ze zitten in ons systeem, onze dagelijkse handelingen, maar ze bepalen ons wel, of we ons dat nu bewust zijn of niet.

De schrijver C.S. Lewis (van Narnia) zegt over het maken van keuzes:

‘Mensen denken vaak over christelijke moraal alsof het een onderhandeling is met God. Zoals: als jij je nou aan een hele hoop regels houdt, dan wordt je beloond, en als je dat niet doet, dan zwaait er wat. Maar dat is precies niet hoe het in elkaar zit. Ik zou liever stellen dat elke keer wanneer jij een keuze maakt, een beslissing, dan wordt een belangrijk deel van jezelf, namelijk dat deel waar je de keuzes maakt, een klein beetje anders dan het daarvoor was. En je hele leven overziend, met al die ontelbare keuzes, je hele leven lang ben je dan bezig om dat belangrijke deel van jezelf ofwel te veranderen in een hemels schepsel of in een hels monster.’

Hoe kunnen we deze veertigdagentijd zo inzetten dat het onze weg naar Pasen verdiept? Wat is ervoor nodig dat jij een keer per dag heel even stilstaat? Dat je even afremt. Dat je heel even bewust adem haalt en je verwondert over het geschenk van het leven, hoe kwetsbaar ook.
De veertigdagentijd is een tijd om op zoek te gaan, op zoek naar jezelf. Wie ben je? Waar ben je naar op weg? Waarom?

Uit het water van je doop geroepen en de woestijn in gestuurd, waar je geconfronteerd wordt met je verlangens, je dromen, je wanhoop.

Deze viering aan het begin van de veertigdagen mag als een uitnodiging zijn om mensen stil te laten staan en te worden bij wie ze nu zijn en wie of wat ze (kunnen) worden. Het is zaak daar niet moralistisch in te worden, geen normatieve overweging. Juist de ruimte scheppen voor mensen om in te gaan staan en hun eigen frequentie af te stemmen op een hemelse frequentie. Wat hoor je?

Ideeën voor kinderen en tieners

Meestal is er een veertigdagentijdproject, de ene keer beter geslaagd dan de andere keer.
Daarnaast is het interessant om met de kinderen lastige dilemma’s te bespreken. Die kunnen uit het nieuws van deze tijd gehaald worden of uit situaties die ze ongetwijfeld op het schoolplein op sportclub mee maken. Opnieuw: geef geen antwoorden, maar nodig uit tot reflectie.

Wat ook erg leuk is, is om met de kinderen af te spreken wat je gedurende de veertigdagentijd laat staan als vorm van vasten. Dit kan helpen om je bewust te worden van de vele keuzes die we hebben. Een grote gevulde snoeppot op tafel kan al hele leuke gesprekken opleveren.

Liturgische aanwijzingen

Als openingslied zou je het nummer ‘Slow Down’ van Douwe Bob kunnen laten zien en horen.

Dat lied nodigt uit om stil te staan en zet de toon voor de viering al mooi neer.

Na de overweging is het mooi om een nummer te laten zien en/of horen dat uitnodigt tot reflectie en contemplatie. Dat kan meditatief pianospel zijn, of een lied. Bijvoorbeeld van de band Heavn ‘Where the heart is’.

Overige liedsuggesties:

NLB 932: 1,2,3,4
NLB 816:1,2,3,4
NLB 930
Uit Liederen & gebeden uit Iona & Glasgow (Gooi & Sticht, 2003) nr 44: ‘Neem de plaats, de ruimte en de tijd’.