Verbeeldingskracht als godsvermogen: hier wil ik vertoeven 

Column 

In haar boekje Zomaar een godsvermogen beschrijft Margot C. Berends wat voor haar waardevol is, aan de hand van twaalf dierbare objecten op haar bureau. Ze geeft daar het woord ‘God’ aan. Zo noemt ze het vermogen om in gedachten naar een mooie plek te gaan een ‘godsvermogen’. Verbeeldingskracht: dat is God. 

Deze kaart lag in het kerkje dat op de afbeelding staat. Je moest er geloof ik vijftig cent voor in een potje doen. Een mooi souvenir aan een vakantie in de Engelse Cottswolds en een aandenken aan de wandeling die langs dit kerkje in het dorpje Windrush voerde. 

Dit is het soort landschap waarvan je kunt zeggen: hier wil ik vertoeven. Groen. Stil. Glooiend. Oude huisjes. Karakteristieke kerk. Rechts daarvan een witte waas, dat een kerkhofje kan zijn maar evengoed een kudde schapen. Allebei is goed. 

Daar vind ik het mooi, daar ben ik graag

Anderen zien wellicht andere soorten landschappen voor zich waarbij ze denken: hier wil ik vertoeven. En ook ik kan me nog honderden verschillende oorden voor de geest halen als ik fantaseer over of terugdenk aan fijne plekken. Waar het steeds om gaat is: daar vind ik het mooi, daar ben ik graag. 

Beeld in je hoofd 

Zittend aan mijn bureau vind ik het prettig om deze ansichtkaart voor m’n neus te hebben. Zelfs zonder er bewust naar te kijken kan ik erbij wegdromen. Zo’n afbeelding geeft je vleugels en voert je naar elders, terwijl je gewoon zit te werken. 

Wat ook kan, is je ogen dichtdoen, zo’n plek oproepen en voor je zien. Er zelfs rondlopen. ‘Dan liep ik langs díé weg, naar de bakker, en dan…’ Op die manier kun je vakanties herbeleven. Het voordeel van zo’n beeld in je hoofd is dat dat overal kan. In ziekenhuisbedden, in de trein, in de stromende regen op een naargeestig bedrijventerrein… In je verbeelding kun je er verblijven. 

Schoonheid 

En wat heeft dat met het begrip ‘God’ te maken? Een plek waar het goed toeven is, daar is God – toch? Of: daar zie je iets van God. Of: dat ís God. Dat kan overal zijn, laten we dat voorop stellen. Maar ik heb het nu even over landschappen, straten, pleinen, gebouwen, ruimtes en interieurs waar het extreem mooi is. Waar de verhoudingen kloppen, waar niets negatief opvalt, waar schoonheid is, waar een goede geest heerst. 

Er heerst een goede geest 

In zo’n absoluut paradijsje zijn we vaak niet, in het dagelijks leven. We kunnen ook niet voortdurend himmelhoch jauchzend en blij en bewust rondhuppelen. Maar zo’n plaatje, de notie van iets moois, dat helpt toch om iets van glans te ervaren – en dat noem ik dan maar God. 

Paradijs 

Om ons te herinneren aan mooie plekken waar we waren hebben we vakantiefoto’s. Om weg te dromen over plekken waar we wellicht nooit komen, zijn er nog veel meer mogelijkheden. Foto’s die anderen maakten, schilderijen, ansichtkaarten. En tegenwoordig hebben we de zegeningen van internet. Met streetview kun je complete wandelingen maken door prachtige gebieden. Er zijn webcams her en der in de wereld waardoor je op ieder ogenblik live naar pleintjes, gebergtes of stranden kunt gaan. 

Iets van glans– en dat noem ik dan maar God 

Je bent er even. Je probeert even niet de randen van de foto, de lijst van het schilderij, de muur achter de computer of de duistere hoeken in je hersenen te zien. Je doet net of je er bent. Die verbeeldingskracht, die zou je óók God kunnen noemen. Het vermogen om iets moois op te roepen. Dromen, vergezichten zien. God. 

Je zou bijna vergeten dat je ook écht in zo’n paradijs kunt zijn. Dan is het natuurlijk helemaal fijn. Oog in oog met en ondergedompeld in ultieme schoonheid. 

Margot C. Berends is theoloog, schrijfster, fotograaf en woorddienstbegeleider. Ze is eind- en beeldredacteur van Herademing. www.margotberends.com 

Literatuur

Dit is een hoofdstukje uit: Margot C. Berends. Zomaar een godsvermogen. ‘God is een kwal’ en elf andere vergelijkingen. De Nieuwe Haagsche, Den Haag, 2022. € 13,95.