Toen ik vorig jaar een ambtsjubileum vierde, bestond mijn vrouw het om en plein public een lied voor mij te zingen: I can’t help falling in love with you. Naast een emotioneel was het ook een heilig moment. Het gaf vorm aan onze liefde, zuiver en oprecht. Ik was diep geraakt. Het sneed door mijn ziel. Ik was gefascineerd door wat mij overviel en geboden werd. Lijntjes van mijn en ons leven kwamen bij elkaar.

Je gedragen voelen

Een ander heilig moment ervoer ik bij mijn wijding tot diaken. Ik voelde mij gedragen, toen ik eind 2009 in de kathedraal van Rotterdam op de grond lag en de 800 mensen in de kerk de litanie van alle heiligen over mij en mijn medewijdeling heen zongen. Men zong als het ware door ons heen, roerde ons hart en zond ons de wereld in – in de lijn van al die heilige voorgangers. Na een lange voorbereidingstijd kwamen alle lijntjes bij elkaar. God, traditie, geloofsgemeenschap en wij, nietige mensen, werden instrument van God. Geloof, liefde en vertrouwen vonden elkaar in dat ene gebeuren.

514204175_83a512bff9_o-flickr.com

Iets dat ons overstijgt

Jezus’ leerlingen zullen zoiets ook geproefd hebben toen ze de laatste keer met hem aan tafel lagen. Toen ze voelden: hier gebeurt iets dat ons overstijgt en dat in een lange traditie staat. Hier zegt en doet niet alleen onze leermeester wat op het Pesachmaal gebruikelijk was, hier vindt iets bijzonders plaats. In het ‘Dit is mijn lichaam en mijn bloed’, en in het moment van samenzijn en diepe verbondenheid, stond God aan het roer. Hier kwamen alle lijntjes bij elkaar. Het was de laatste keer, dat hij zó in hun midden was. Onbegrijpelijk, ongrijpbaar, intens en moeizaam in woorden te vatten. Een ‘goddelijke ervaring’.

Voor nu en altijd

Wat maakt een moment ‘heilig’? Als alles klopt, als de lijntjes bij elkaar komen én als het met God te maken heeft. Als er geloof in zit, dat niet geheel en al te verklaren is. Als er overstijgende liefde in zit, die te voelen en te ervaren is. Als er hoop, bevrijding en uitzicht in zit, dat zijn werk doet naar de gemeenschap van mensen door de tijd heen. Heilige momenten worden individueel én in gemeenschap ervaren als heilzaam en goed, voor nu en altijd. Dat soort momenten willen we vasthouden, willen we herhalen en elke keer weer laten opbloeien. Ze worden ook wel sacramenten genoemd.

Geloofsgeheimen

Het begrip ‘sacrament’ is afgeleid van het Latijnse sacramentum, dat (geloofs)geheim betekent. Sacramenten markeren belangrijke momenten in het leven van gelovige mensen, waarin liefde, gemeenschap, God en mens, heilsgeschiedenis bij elkaar komen. Het geheim zit ‘m vaak in het ongrijpbare, voor ons mensen niet helemaal te vatten gebeuren. Heilige momenten en sacramenten zouden altijd samen moeten vallen, maar dat wordt lang niet altijd zo ervaren. Soms worden mensen buitengesloten in plaats van dat ze op het pad van heil en verlossing worden meegenomen. Het sacrament is dan op zichzelf komen te staan in plaats van onderdeel te zijn van de geschiedenis van God en mensen.

Het heilige laten zien

Sacramenten houden ook een opdracht in: om zelf zichtbaar teken te worden van God. Zo is Jezus het sacrament bij uitstek. Kerken moeten sacrament zijn, een mens kan teken van God worden. In een tijd waar alles maakbaar en verklaarbaar lijkt te moeten zijn, kunnen sacramenten iets toevoegen: het heilige in mens en samenleving benoemen en laten zien in woord en ritueel. Daarmee geven ze ruimte aan het onverklaarbare, onberekenbare, het niet planen beheersbare. Heilige momenten waarop alle zichtbare en onzichtbare lijntjes van God en mens bij elkaar komen.