Transformatie met de nieuwe generatie

Wat houdt ‘de nieuwe generatie’ bezig? Welke vragen hebben twintigers en dertigers? En op welke manier kunnen we hen het beste uitnodigen en betrekken? Een verhaal uit de praktijk van het pionieren. Sinds 2013 werk ik voor de Protestantse Kerk Amsterdam in projecten op de grens van kerk en samenleving. In de kerk hebben ‘we’ zo onze structuren. De Bijbel biedt orientatie, de liturgie biedt structuur en ‘iedereen’ draagt een steentje bij in financiële en praktische zin. Voor de ‘nieuwe generatie’ zijn deze dingen onbekend of niet langer vanzelfsprekend. Dit vraagt om nieuwe vormen. De levensvragen van mensen zijn er nog steeds en God is dezelfde gebleven, maar de kerk krijgt zijn eigen vorm die past bij de tijd en de cultuur. De christelijke traditie is er immers één van transformatie.

Leven in netwerken

Twintigers en dertigers zijn op zoek naar (emotionele) veiligheid, verbinding met anderen en ruimte om zichzelf te zijn en zich te ontwikkelen. De buurt waarin men opgroeit is daarin niet per se het belangrijkst. Mensen kiezen zelf heel bewust in welke netwerken ze actief willen zijn. Gemeenschappelijke interesses leveren volgens onderzoek een groter gevoel van verbondenheid op dan de plek waar men vandaan komen, zelfs groter dan familie – volgens Motivaction over de ‘cultureel creatieven’.

Vrijheid

Vrijheid is belangrijk voor deze generatie en er zijn veel mogelijkheden om de eigen horizon te verbreden. Deze verworvenheden hebben ook bij-effecten: mensen worden later volwassen, hebben minder neiging tot commitment en het nemen van verantwoordelijkheid. Voeg daarbij de bekende keuzestress en prestatiedruk ‘om er iets van te maken’. Via Facebook en Instagram is er meer in de openbaarheid dan ooit, maar daarachter schuilen eenzaamheid en verbroken relaties. Onthutsing als het leven niet alleen maar leuk, ja zelfs moeilijk blijkt te zijn. Deze ervaringen met elkaar kunnen delen is dan een enorme opluchting: je bent niet de enige.

In het Visieplan 2016 ‘Zinnig Noord’ staat: We geloven dat mensen kunnen veranderen in de richting van wie ze ten diepste zijn – verbonden, liefdevol, gevend, vergevend, vreugdevol, ontspannen en speels. We geloven dat we daarvoor spirituele bronnen en een gemeenschap als oefenplek nodig hebben.

Hoe kunnen we iets betekenen voor deze generatie?

Jongeren voelen zich vaak niet thuis in het kerkelijke circuit, omdat ze de aansluiting missen met leeftijdsgenoten en met hun eigen belevingswereld. Een voor hen onbekende kerk zomaar binnenstappen om 10.00 uur op zondagmorgen, blijkt een grote drempel. Ook vinden zij het moeilijk zich ergens aan te committeren. Toch zijn ze wel op zoek naar een plek waar ze zichzelf kunnen zijn, een vrijplaats. Daarbij zijn ze zich bewust van de verschillende levensbeschouwingen in de stad en nieuwsgierig naar spiritualiteit.

Aansluiten bij spirituele zoektocht

Er zijn verschillende manieren om bij deze zoektocht naar spiritualiteit aan te sluiten. In Taizé bijvoorbeeld zijn de vieringen erg laagdrempelig. Er is geen vast kader in geloofsbeleving; de jongere krijgt de vrijheid het zelf uit te zoeken. En om samen met leeftijdsgenoten in kleine groepsgesprekken te zoeken naar begaanbare wegen om in het leven te staan – volgens het Pioniersplan ‘Taizé in Amsterdam’ in 2017.

We zien dat dit aanspreekt. De jongeren zijn buitengewoon serieus en geven zich over aan de meditatieve stilte in de Taizé-vieringen. Wel geven zij vaak aan niet precies te weten wat ze geloven. Ze zijn zoekend of noemen zich atheïst.

Aansluiten bij de vragen die mensen hebben

Bij ‘Zinnig Noord’ stellen we steeds de moderne levensvragen centraal. Vanuit deze vragen gaan we op onderzoek uit in oude tradities: filosofie, wetenschap, boeddhisme en natuurlijk ook de christelijke traditie. Met vragen als:

Hoe word je nou gelukkig?

Hoe ga je om met daten en relaties?

Hoe vind ik rust en stilte?

Wat geef ik mee aan mijn kinderen?

Hoe ga ik om met dilemma’s rond duurzaamheid?

Etc.

Als uitgangspunt ontwikkelen we programma’s die aantrekkelijk zijn voor de doelgroep: speels, ervaringsgericht, kunstzinnig, met ruimte voor ontmoeting. Een aantal elementen zien we ook in de kerkdienst: live-muziek, verhaal, ritueel. Wij voegen daar altijd aan toe: onderling gesprek over een vraag, een oefening om het te ervaren.

‘Zinnig Noord’ heeft de volgende programma’s: ZIN! – een programma met live-muziek, een spreker, gesprek en oefeningen rond een moderne levensvraag.

Zinnig eten – de herontdekking van het ritueel van de maaltijd, met verhaal, gespreksvragen, muziek en rituelen. Zie voor voorbeelden tafelvanhoop.nl IJgensinnige Bende – Wat geef je door aan je kinderen? Een creatief programma met muziek, verhaal en theater.

Stilte – Stiltewandelingen, kloosterweekend, meditatiegroep.

Leergangen – Groepen rond levenskunst, kloosterspiritualiteit, liefdevol leiderschap, creativiteit, etc. De programma’s worden goed bezocht en gewaardeerd. Men ervaart openheid, inspiratie en ontmoeting op een dieper niveau.

Hoe kunnen we hen het beste uitnodigen en betrekken?

Persoonlijk uitnodigen werkt het beste, mondeling of per e-mail of whatsapp. Daarnaast is een aantrekkelijke PR belangrijk: flyers en posters die mooi zijn vormgegeven door een professionele vormgever of bijvoorbeeld op canva.com. Maar via de sociale media bereiken we nog de meeste mensen! Met een Facebook-pagina natuurlijk en door het aanmaken van een evenement. Met een betaalde promotie van enkele tientjes kun je je netwerk uitbreiden en meer mensen uit de doelgroep bereiken. Andere vormen van social media zoals Instagram en Snapchat zijn momenteel in opkomst.

Samenwerking zoeken

Een andere goede manier is om samenwerking te zoeken. De plaatselijke boekhandel of bibliotheek heeft een eigen netwerk van mensen, en dat kan helpen in de PR. Een intensievere vorm van samenwerking is co-creatie: een programma maken samen met bijvoorbeeld een kunstenaar of iemand uit een andere spirituele traditie. Dit is voor beide partijen een verrijking.

Samenwerken kan ook heel goed met deelnemers: mensen uit de doelgroep vragen om mee te denken: wat zijn jouw vragen bij het thema? heb je een talent dat je zou kunnen inzetten, bijvoorbeeld koken, fotograferen, een persoonlijk verhaal vertellen, muziek, etc.? Tegenwoordig hebben we bij ‘Zinnig Noord’ meedenk-groepen om inhoudelijk een thema te bespreken en daarna voorbereidingen te treffen voor een groter event. Dit werkt heel goed.

De vragen zijn gebleven

De klassieke vormen van de kerkdienst spreken niet iedereen aan, maar de vragen zijn gebleven. En ook het verlangen naar een diepgaande verbinding met anderen en de Ander. Er zijn veel mogelijkheden om vanuit de kerk iets te betekenen voor twintigers en dertigers. Ik wens u hierbij een open blik toe en veel wijsheid en zegen.

Levensvragen: De grafstenen samen met de teksten geven te denken over de vragen: Wie ben ik? Waarom ben ik hier? Hoe is het leven bedoelt te leven?

In deze drie beeldpagina’s laat ik wat gefotografeerde details van de serie zien.

Voor meer informatie: www.rosemaris.nl (klik op de afbeeldingen voor de filmpjes van het werk).

De tekst bij deze afbeelding is een woord uit het Bahaï:

het paard ‘Abdu’l Bahá – Divine Philosophy

‘…Het lichaam is het paard, de ziel de berijder…’

Het recht van de sterkste zit overal in, zelfs in de bloemetjes.

Laat de ziel die van God komt het paard besturen.