Menu

None

Van Calvijn tot ons brein: Neuropsychologie en religie

De afgelopen jaren is de belangstelling voor de rol van het menselijk brein in ons gedrag enorm toegenomen. Het aantal neurowetenschappelijke studies is explosief gegroeid, en een boek als Wij zijn ons brein beleeft herdruk op herdruk. Steeds meer wordt duidelijk welke hersengebieden betrokken zijn bij welke vormen van menselijk gedrag en psychisch functioneren. Tegelijk geldt dat onze kennis op dit gebied nog maar in de kinderschoenen staat.Ook met betrekking tot religie zijn neuropsychologische studies verschenen. In dit artikel wordt hiervan een beknopt overzicht geboden, waarbij ik de onderzoeken indeel in twee paradigma’s. In de eerste plaats komen enkele klassieke studies aan de orde waarin gezocht werd naar een specifiek hersengebied dat geassocieerd is met religie, en wellicht zelfs uniek is voor religie (eerste paradigma: lokalisatie). Vervolgens worden studies besproken die de neurale correlaten van religieuze ervaring en religieuze praktijken ingebed zien binnen de basale processen in het brein die betrokken zijn bij menselijk gedrag in het algemeen (tweede paradigma: netwerk). Deze studies sluiten aan bij de gangbare theorieën over het functioneren van het brein en veronderstellen dus geen nieuwe of unieke mechanismen voor religieuze ervaring, maar gaan uit van neurale netwerken en relaties tussen hersenstructuren, waarbij een hersengebied meerdere functies kan hebben. Recente onderzoeken naar onder andere religieuze ervaring, gebed en godsrepresentaties komen meer in detail aan de orde. Het is niet mijn bedoeling om een uitputtend overzicht van neuropsychologisch onderzoek naar religie te bieden; hiervoor zijn recente re- views beschikbaar. Wel wil ik laten zien welke benaderingen achter de diverse studies schuilgaan, en wat de toegevoegde waarde van neuropsychologie voor de (godsdienstpsychologische) bestudering van religie is. Dit artikel eindigt dan ook met een verkenning van de implicaties voor theologie en godsdienstwetenschap in het algemeen en de godsdienstpsychologie in het bijzonder.

Lees het gehele artikel als PDF

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken