Het verhaal van de bruiloft in Kana staat al sinds mensenheugenis jaarlijks op het leesrooster voor de tweede zondag na Epifanie. Ook in het alternatieve leesrooster voor het Johannesevangelie dat De Eerste Dag dit jaar volgt, is het voor deze zondag opgenomen, waarvoor dit rooster zelfs is omgegooid. Daarom is het fijn dat de twee andere lezingen voor deze zondag in dit alternatieve rooster ons een andere bril opzetten om daardoor dit overbekende verhaal opnieuw te lezen.

Een van de manieren om met mensen van allerlei opleidingen een tekst te lezen, is te werken met drie vragen: Wat is de doelgroep? Wat is de boodschap? Welke beelden zie je? Ik oefen dat dan altijd eerst met een reclame-item van de tv, want daarin zijn boodschap en beelden in weinig tijd gepropt en is de doelgroep duidelijk.

Als zeilende bootsvrouw valt me altijd weer op hoe nauwkeurig Lucas de zeiltocht van Paulus in het boek Handelingen beschrijft. De hedendaagse reisverslagen die je op de Facebookpagina’s van zeezeilen vindt en de verslagen in zeiltijdschriften kunnen er een voorbeeld aan nemen. Je ziet de boot in zwaar weer voor je: het extra scheepstuig is overboord gegooid en de reddingssloep is gekapt omdat er enkelen mee wilden wegvaren, en nu is er land in zicht.

De lezingen die voor vandaag op het rooster staan, lijken op het eerste gezicht heel verschillend, maar hebben alle één ding gemeen: vreugde. Dat is ook niet verwonderlijk op deze zondag Gaudete (= Verheug u). Maar alle lezingen laten ook zien dat het niet zomaar automatisch vreugdevol is voor hen die de God van Israël volgen. Het is niet: ‘Blij, blij, mijn hartje is zo blij, want Jezus is een vriend van mij.’

In mijn dissertatie over de catechetische aspecten van het Johannesevangelie wijs ik op een vreemde dubbelheid in dat Evangelie. Aan de ene kant is er duidelijk een mystieke onderstroom in de vertelling en klinkt de tweede taal van het verhaal of de taal van het Eerste Testament mee. Aan de andere kant zijn er opvallend veel passages waar de spelers in het verhaal weigeren de overdrachtelijke betekenis van de uitspraken van Jezus te horen en Hem vragen naar de betekenis daarvan.

Vandaag is aan de orde de aankondiging van de tiende slag of plaag. Zonder de liturgie van Israël is deze tiende slag niet te begrijpen. In de joodse liturgie kende men het offeren van de eerstelingen van het land en de opbrengst daarvan. Alles is immers van de Eeuwige; daarom wordt een tiende van alles teruggegeven. Van het land bij het eerstelingenoffer van de gerst (Pesach) en de tarwe (Pinksteren), en van de dieren en de mensen – alleen moest bij de mensen de eerstgeborene worden losgekocht door het offeren van een dier.

Op deze zondag lezen we weer een stukje verder in de Rede op de Berg. Dat is de eerste van de vijf grote redes die Jezus bij Matteüs houdt: 1. de Bergrede (Matteüs 5-7); 2. de uitzending van de discipelen (Matteüs 10); 3. de rede over de gelijkenissen van het Koninkrijk; 4. de gemeenterede (Matteüs 18); 5. de rede over de laatste dingen (Matteüs 23-25). Jezus is hier ook voor de eerste keer ‘de berg’ op gegaan, van de in totaal zeven keer dat Hij dat bij Matteüs doet, met zijn leerlingen, met Satan, en alleen, om te bidden.

In onze tijd, waarin het zo veel gaat over eigen ervaringen en belevingen in de manier van geloven, zetten de lezingen voor vandaag ons op een totaal ander been. Daarom is het boeiend voor deze zondag je te laten gezeggen door de Schrift en dan ook door alle voorgeschreven lezingen. Juist door de herhalingen in de verschillende Schriftgedeelten en de andere context waarin ze staan, blijken die lezingen één ding gemeenschappelijk te hebben: in alle drie de lezingen gaat het over de Geest die je overkomt.

Johannes leert ons aan het eind van zijn evangelie dat hij tekenen heeft opgeschreven opdat wij zullen geloven dat Jezus de gezalfde is, de Zoon van God, en dat we door dat te geloven leven zullen hebben in zijn naam (20:30-31). In de evangelielezing van deze zondag begint Johannes met het eerste teken: de bruiloft die door moet gaan.