Dagelijks vinden er vele aardbevingen plaats. Meestal zijn die zo licht dat zij nauwelijks opvallen. Enkele zijn wat zwaarder en trekken even de aandacht. Een paar keer per jaar zijn de bevingen zo krachtig dat zij sporen van verwoesting achterlaten en slachtoffers maken. Dan schrikken we ervan op en de tv-beelden raken ons. Aardbevingen weten […]

geest In onze taal heeft het begrip adem nogal eens zijn plaats op de grens van kracht en zwakte, leven en dood. Als we naar adem snakken of hijgen, dan hebben we het benauwd. Wie de langste adem heeft, zal iets het langst volhouden; hij of zij is de sterkste. Als we na zware lichamelijke […]

begin en einde, eerste en laatste, jota en tittel, letter, alfabet, inkt, pen (griffel) Een letter krijgt betekenis in verbinding met een of meer andere letters. Een letter alleen zegt doorgaans niet veel. Letters maken woorden, woorden vormen zinnen, zinnen leiden tot boodschappen. In de Oudheid schreef men aan het woord een enorme kracht en […]

haven Volkeren omgeven door zee, zoals de Nederlanders, hebben zich altijd laten aanspreken door de symboliek van het anker. Zij hebben zo vaak het anker zien uitgooien en ophalen. Het anker houdt het schip vast en biedt daarom veiligheid. Iemand die stabiliteit en zekerheid wil uitbeelden, vindt in het anker een sprekende metafoor. In de […]

Enige verheldering is gewenst. Arend en adelaar zijn verschillende woorden voor één en dezelfde vogel. De term ‘adelaar’ is van oorsprong een dichterlijke benaming voor de arend, een vogel die van oudsher veel indruk maakte en vanwege zijn moed, kracht, snelle en hoge vlucht en scherp gezicht, de koning der vogels werd genoemd. Evenals de […]

Tegenstellingen tussen arm en rijk zijn er altijd geweest en zullen vermoedelijk ook altijd blijven bestaan. In vroeger tijden speelden de verschillen zich op kleine schaal af: in een dorp of stad. Later werd het een nationaal vraagstuk en de laatste decennia kan met recht van de globalisering van het probleem worden gesproken. Er zijn […]

ziekte en genezing, wond en breuk, medicijn, zalf of balsem We beginnen met twee uitspraken uit de Talmoed. De eerste luidt: ‘Wie hoofdpijn heeft, bestu-dere de Talmoed.’ Zij suggereert een verband tussen bezinning en gezondheid. De tweede: ‘Wie een zieke bezoekt, neemt daardoor éénzestigste van de ziekte weg.’ Deze uitspraak geeft aan dat menselijke aandacht […]

ashoop, zak (en as), roet Wanneer wij van iemand zeggen dat hij ‘in zak en as zit’, een uitdrukking die ontleend is aan de bijbel (Est. 4:1,3; Dan. 9:3), dan geven we aan dat die persoon diep in de put zit of de moed geheel heeft laten zakken. Niet alleen in onze taal, ook in […]

balling, diaspora, vreemdelingschap Het thema ballingschap spreekt in onze tijd veel mensen aan. Er is allereerst de letterlijke ballingschap. Dagelijks komen gezichten van ballingen via de media onze huiskamers binnen. Miljoenen mensen zijn voortdurend ergens onderweg, verdreven van huis en haard. In den vreemde wachten zij op de geluksdag dat zij kunnen terugkeren naar huis. […]