De groene kerken
Mw. drs. A.A. de Vos werkt als specialist Binnenlands Diaconaat bij Kerk in Actie. Zij is projectleider van de Groenekerkenactie, een project dat zij samen met Hanna van der Horst van de organisatie TEAR uitvoert
Er zijn er inmiddels 220 (december 2018)! In het jaar 2018 zijn we gegroeid van 150 naar 220 groene kerken, parochies, geloofsgemeenschappen, moskeeën. Plekken waar oog en aandacht is voor duurzaamheid, zorg voor de schepping, en geven om de ander. Plekken waar mensen samen aan de slag gaan om meer en meer te verduurzamen als geloofsgemeenschap en als individu.
De Groenekerkenactie is een initiatief van Kerkinactie en Tear, waarmee we dit alles heel concreet handen en voeten geven. Op onze website www.groenekerken.nl vindt u aanwijzingen, stappen die u met uw geloofsgemeenschap kunt zetten op het spoor van verduurzaming.
De naam Groene kerken is gekozen vanwege de vele mogelijke associaties met het woord groen. Groen is schepping, groen is klimaat, groen is duurzaam.
Duurzaamheid
Duurzaamheid staat hoog op de maatschappelijke agenda. Steeds meer mensen maken zich zorgen over de klimaatverandering.
2018 was een bijzonder jaar. Ook in Nederland beleefden we een lange, hete en droge zomer. Oogsten waren minder, het waterpeil in de rivieren is nog steeds te laag, het grondwaterpeil is te laag, de landbouw heeft daar last van. Is 2018 een kanteljaar in de klimaatverandering?
Een voorbeeld verder weg: in Bangladesh zorgden wervelstormen voor allesverwoestende overstromingen. Door klimaatveranderingen nemen ze toe in kracht en aantal. In Indonesië hebben mensen te maken met de ene na de andere tsunami, heftiger dan vroeger, onverwachter. Er vallen veel doden. Na de afgelopen zomer lijkt het of we ons bewuster zijn dan ooit van de snelheid van klimaatverandering, evenals van de gevolgen, verder weg in de wereld maar ook dichtbij.
Tijdens de VN-conferentie COP24 in Katowice/Polen (december 2018), waren wereldleiders en kerkelijke leiders bijeen om te bespreken hoe de Parijse klimaatdoelen gehaald kunnen worden. In de slotverklaring wordt gezegd dat alle landen zich zullen inspannen om de CO2-uitstoot omlaag te brengen, en dat de resultaten worden gemeten en gecontroleerd. COP24 geeft huiswerk aan de wereld: we moeten naar huis gaan en onze ambitie opschalen. Een groene en veerkrachtige toekomst is mogelijk!
De kerk en duurzaamheid
Ook in de kerk is duurzaamheid een veelgehoorde term. Het gaat van het gebruiken van fairtradepro-ducten en bewust inkopen doen tot een stevig beleid over hoe duurzaam de gemeenschap wil zijn. Het kan gaan over groene stroom en zonnepanelen op je dak. Of over bewust bankieren bij een bank met dezelfde idealen. In andere geloofsgemeenschappen ligt de nadruk op verwondering over de schepping en zorg voor de natuur, over geloof en inspiratie. Elke geloofsgemeenschap is uniek en maakt haar eigen keuzes, ook als het over duurzaamheid gaat.
Het doel van de Groenekerkenactie is om kerken te helpen een zichtbare, positieve rol te spelen bij de noodzakelijke maatschappelijke transitie. We willen de slechte gevolgen van onze huidige levensstijl te niet doen, en helpen de CO2-uitstoot naar beneden te brengen. De veranderingen die de transitie met zich meebrengt, zullen voor ieder groot zijn. Kerken, gevoed door hun geloof, kunnen hierbij een positieve, begeleidende rol spelen voor grote groepen mensen. Die rol willen we met de Groenekerkenactie initiëren, ondersteunen, inspireren en versterken. Omdat de Bijbel ons oproept tot een duurzame levensstijl.
Ontwikkelingen bij de Groene kerken
Bij de geloofsgemeenschappen die zich aanmelden als Groene kerk zijn diverse trends te zien:
1. Meer en meer sluiten kerken zich aaneen in een stedelijk of regionaal netwerk waarbinnen men elkaar inspireert, zaken bediscussieert en elkaar van kennis voorziet.
2. Er is her en der sprake van lokale samenwerking, bijvoorbeeld met de plaatselijke woningbouwcoöperatie. Kerkdaken worden beschikbaar gesteld voor zonnepanelen, die vervolgens meer energie leveren dan de kerk zelf nodig heeft. Buurtbewoners kopen vervolgens zonnepaneelcertificaten. Dankzij de zogeheten postcoderoos-regeling krijgen de wijkbewoners korting op hun energie.
NB: zo is er ook een mooi voorbeeld te noemen van individuele gemeenteleden, die ieder een zonnepaneel financierden, waardoor de kerk er vele neer kon leggen op het dak, voor zichzelf én voor de buurt.
3. De restauratie van een kerk is niet meer denkbaar zonder daarbij de nodige duurzame maatregelen te treffen.
4. Duurzaamheid als zorg voor het behoud van de schepping wordt steeds vaker verankerd in het beleid van de kerk, door de keuzes voor duurzaamheid vast te leggen in het beleidsplan van de kerk. Duurzaamheid is daarmee niet meer alleen zaak van een klein groepje enthousiastelingen, maar van de hele gemeente.
5. Er is steeds meer aandacht voor duurzaamheid en armoede. Hoe kunnen we ook mensen met een kleine portemonnee laten profiteren van maatregelen en subsidiemogelijkheden, die betrekking hebben op verduurzaming?
6. Met elkaar ontwikkelen we de kennis en vaardigheden om onze gebouwen en geloofsgemeenschappen te vergroenen. In 2019 zullen we de Toolkit op de website https://www.groenekerken.nl/toolkit vernieuwen en verbeteren.
7. Daarnaast zullen we als Groenekerkenactie in 2019 weer een groenekerken-dag organiseren. Dat wordt 5 oktober 2019; plaats en tijden volgen.
De Groenekerkenactie wil graag een beweging zijn van geloofsgemeenschappen die een andere weg inslaan en samen vormgeven aan een duurzaam, eerlijk en rechtvaardig gemeente-zijn.
Hoe word je Groene kerk?
Je wordt Groene kerk door je aan te melden via het aanvraagformulier van de website.
Er worden twee eisen gesteld:
1: u hebt al een aantoonbare maatregel genomen waarmee u uw kerk hebt verduurzaamd;
2: u kunt aangeven welke maatregelen u in de komende jaren gaat nemen om verder te vergroenen. Ieder jaar een stap!
Daarbij kunt u gebruik maken van de tips die wij geven in de brochure ‘startpakket Groenekerkenactie’, te verkrijgen via a.devos@pkn.nl of te downloaden via onze website www.groenekerkenactie.nl . U kunt ook op de website kijken en via de zoekmachine op onderwerp zoeken. Bekijk dan ook eens wat anderen al deden en op welke manier. Leren verduurzamen doen we samen.
De Groenekerkenactie maakt daarom ook graag gebruik van wat anderen al ontwikkelden aan ideeën en materialen. Wij hebben op onze website vele links naar andere organisaties gezet die u ook verder kunnen helpen. Ook hier geldt: leren verduurzamen doen we samen.
Tenslotte
Ik geloof in een altijd aanwezige God, aanwezig vanaf het prille oerbegin van de aarde, en aanwezig in ons heden als een zegenend sprekende en handelende God. ‘Heer onze God, hoe zijt Gij aanwezig, waar ook ter wereld mensen zijn’, zingt lied 275 uit het Liedboek – zingen en bidden in huis en kerk. Als God zegenend spreekt en handelt, is er sprake van een voort-durend handelen, dat ondersteuning geeft en in leven houdt.
Steeds meer Groene kerken gaan gewoon door met verduurzaming; gedragen door de hoop op deze ondersteunende en in leven houdende God. Hoop dat het beter kan, dit leven met elkaar op deze aarde. Hoop dat we nu de juiste dingen kunnen doen, die ons en ons nageslacht een goed leven in de toekomst geven. Hoop die gevoed wordt door ons geloof in een aanwezige God.
