De inheems-Mexicaanse Taramuhara als geloofsinspiratie

Maandag: tijd voor een Theologencolumn. Deze keer opent Henk Stoorvogel de week met een blik op Midden-Amerika, en een bijzondere inheems-Mexicaanse bevolkingsgroep. Hoe komen zij, de Taramunara, en Paulus volgens Henk samen?

„Voor het aanwakkeren van vuur zijn twee zaken van belang: brandstof en zuurstof.”

Henk Stoorvogel

Weinig buitenstaanders hebben ze ooit in actie gezien, maar sedert honderden jaren stijgen vanuit het Sierreagebergte in Mexico verhalen op over een mythische hardloopstam, wiens leden tot wel zestien marathonafstanden achter elkaar afleggen, in achtenveertig uur, daarbij 43.000 calorieën verbruikend. De Taramuhara uit de Koperkloof zijn een volk van superatleten. In directe confrontaties met de Noord-Amerikaanse ultra-loopelite frustreren zij hun hypermodern uitgeruste tegenstanders tot op het bot, door wedstrijden over honderdzestig kilometer of meer op blote voeten, breed lachend en okselfris te winnen. Nadat zij onderweg uitgebreid de tijd hebben genomen om een pijpje te roken, welteverstaan.

Het bijzondere is dat het niet alleen enkelingen zijn die de westerse marathonhelden in de schaduw zetten, maar dat het loopvirus vrijwel alle Taramuhara heeft besmet. Kinderen, vrouwen en tachtigjarige grootvaders rennen allemaal moeiteloos meerdere marathonafstanden achter elkaar. Op de lange afstand is de Taramuhara door geen enkel levend wezen te verslaan, niet door een paard, niet door een jachtluipaard, niet door marathonkampioenen.

Het fascinerende van de Taramuhara is dat zij niet alleen het taaiste volk ter wereld zijn, maar wellicht ook het meest vredelievende, zachte volk.

Het taaiste volk ter wereld

De Taramuhara – of Raramuri, zoals zij zichzelf noemen: ‘het rennende volk’ – lijken in niets op de westerse atleet. Ze doen niet aan trainen, niet aan herstellen, dragen geen hardloopschoenen, volgen geen schema’s, gebruiken geen gelletjes en laten in de periode voor een wedstrijd de alcohol allerminst staan. Integendeel. Voorafgaand aan een achtenveertiguurswedstrijd zetten de inheemse Mexicanen zich aan een overvloed aan maïsbier, aangevuld met lechuguilla, een zelfgemaakte tequila van dode ratelslangen en cactussap. Onder invloed vallen de lopers in de bosjes in slaap, staan de volgende ochtend rustig op, kuieren lachend naar de start om vervolgens twee etmalen te rennen. Op een paar happen chiazaad na, lopen ze vierentwintig uur door, klauterend over duizelingwekkend steile bergpaadjes door de uitgestrekte Koperkloof.

De gelukkigste mensen van de planeet

Het fascinerende van de Taramuhara is dat zij niet alleen het taaiste volk ter wereld zijn, maar wellicht ook het meest vredelievende, zachte volk. Wanneer hun leven werd bedreigd door Spaanse overheersers, woeste drugsbendes of vijandelijke stammen reageerden zij altijd eender: zo hard mogelijk wegrennen. De Raramuri worden gezien als het gezondste, meest serene volk ter wereld.

In hun gemeenschap bestaat geen misdaad, geen oorlog, geen diefstal. Mishandeling, corruptie of hebzucht spelen hier geen rol. Hartziekten, hoge bloeddruk, suikerziekte, depressie of kanker komen nauwelijks voor. Ouderen zijn vaak fitter dan tieners. De indianen werken om te leven en waarderen de zorg voor hun innerlijk hoger dan het maken van carrière. Trouwens, dat hele begrip ‘carrière’ zegt hen niets. Een onderzoeker vroeg zich hardop af of de Taramuhara na zoveel generaties van eerlijkheid, biologisch gezien überhaupt nog in staat zijn om leugens te bedenken.

Hard vanbuiten, zacht vanbinnen

Het klinkt als een sprookje: een wonderstam die niet alleen het hardste en taaiste, maar ook het vriendelijkste en meest gelukkige volk ter wereld is. Paulus omschrijft dezelfde karaktereigenschappen wanneer hij zijn testament schrijft aan zijn beschermeling: Timoteüs.

Timoteüs was zijn geest van kracht, liefde en zelfbeheersing kwijt geraakt en was ´kleinmoedig´ geworden: zijn moed had hem verlaten.

Zowel Paulus als Timoteüs bevinden zich in een moeilijke situatie: de eerste zit in een Romeinse gevangenis, is door zijn vrienden verlaten en dreigt te worden geëxecuteerd. De tweede leidt de kerk in Efeze, een metropool, waar de grootste tempel uit de oudheid stond, een van de zeven wereldwonderen. Het aansturen van de gemeente in Efeze in de eerste eeuw na Christus is sowieso een prestatie van formaat, maar het feit dat de kerk in zijn algemeen hevig onder druk staat, met wegvallende leiders en toenemende vervolging, maakt alles nog zwaarder. Timoteüs heeft het gevoel dat hij er alleen voor staat – wat feitelijk ook zo is.

In deze omstandigheden spreekt Paulus zijn leerling dan als volgt aan:          

“Daarom spoor ik je aan het vuur brandend te houden van de gave die God je schonk toen ik je de handen oplegde. God heeft ons niet een geest van lafhartigheid gegeven, maar een geest van kracht, liefde en bezonnenheid.”

Paulus spreekt Timoteüs aan op zijn geest van timiditeit, of lafheid. Blijkbaar zijn er dingen gebeurd waardoor Timoteüs in zijn schulp is gekropen. Paulus had hem ook gekend als de krachtige, moedige leider die zich niet liet leiden door angst. Er was geen taak zo gevaarlijk of ingewikkeld, of Paulus wist dat Timoteüs er voor te porren was. Maar de zaken stonden er nu anders voor. Timoteüs was zijn geest van kracht, liefde en zelfbeheersing kwijt geraakt en was ´kleinmoedig´ geworden: zijn moed had hem verlaten.

Het aanwakkeren van ons vuur

Voor het aanwakkeren van vuur zijn twee zaken van belang: brandstof en zuurstof. Ons innerlijke vuur heeft van tijd tot tijd behoefte aan nieuwe brandstof. Wij dienen ons binnenste te voeden met nieuwe wijsheid, met frisse waarheid en verse inspiratie, zodat wij onszelf weer volledig kunnen toewijden. 

Ook hebben we na een intensieve tijd onder de mensen, weer tijd nodig onder een open hemel. De buitenlucht doet daarin wonderen. Wandelen, lopen en fietsen openen onze zintuigen voor de werkelijkheid van God. Maar ook moeten we soms van omgeving wisselen, zodat we monter en verfrist de uitdagingen aan kunnen gaan die voor ons liggen.

Ik hoop dat deze zomerperiode je precies dat gaat geven: brandstof en zuurstof. Zodat je ook in het nieuwe seizoen weer kunt rennen als de Raramuri.

Henk Stoorvogel is consultant in leiderschap en ondernemer. Hij is gepromoveerd op de veranderkracht van preken. Vanuit het Sermon Movement Center traint hij sprekers en predikers om met nog meer impact te spreken.