De winnende mix van psychosomatische fysiotherapie

Ze probeert als psychosomatisch fysiotherapeut de oorzaken te achterhalen van bijvoorbeeld chronische pijn. Wat zegt Brenda van Gent over de invloed van iemands geestelijke gesteldheid op haar of zijn lichamelijk functioneren?

Brenda van Gent begon als algemeen fysiotherapeut maar merkte dat sommige mensen vaak terugkwamen met dezelfde klachten. Waar kwam dat door, waar kwamen hun symptomen vandaan? Ze vond het een uitdaging om zich daarin te verdiepen en volgde de master psychosomatisch fysiotherapie. Nu is ze al 25 jaar werkzaam in dat beroep: ‘Ik denk dat ik het mooiste vak ter wereld heb!

Een gewone fysiotherapeut kijkt hoe botten, spieren en gewrichten functioneren, vraagt waar iemand naartoe wil en geeft oefeningen of massage om dat doel te bereiken. Dat is somatisch. Ik kijk ook naar de achterliggende oorzaak.

Als iemand schrikt, spannen haar of zijn spieren zich. Voortdurende spierspanning leidt tot lichamelijke klachten. Spieren kun je masseren maar niet de angst of de spanning door een burn-out. De oorzaak ligt in de psyche, het brein, de geest.’

Psychosomatische fysiotherapie is een wetenschappelijke opleiding. Het is gebaseerd op diverse onderzoeksmethoden en wordt erkend door verzekeraars: ‘Als beoefenaars zijn we gehouden aan kwaliteitseisen en we moeten ons evenals huisartsen regelmatig laten bijscholen.’

Vertrouwen herstellen

Brenda van Gent: ‘Bij ons komen mensen die overwerkt of onlangs gescheiden zijn, of met geldzorgen die letterlijk aan je kunnen vreten. Tegenwoordig komen we ook eenzaamheid tegen als oorzaak. Zulke klachten kun je niet met een pilletje oplossen.

Bij lang aanhoudende bedreigende situaties zet het lichaam het beschermingsmechanisme in. Net als de meeste dieren hebben mensen een brein dat het lichaam aanstuurt en beschermt. Neem het voorbeeld van een klap met de hamer op je vingers: de tweede keer haalt je lichaam automatisch je hand weg. Dat is het beschermingsmechanisme.

Maar als het lichaam lang “aan staat”, word je gevoeliger voor prikkels, sneller geïrriteerd, kun je hoofdpijn krijgen, darmproblemen, spierspanning of hyperventilatie.

Wij gaan het gesprek aan, luisteren naar de klachten, doen lichamelijk onderzoek en maken gebruik van gedrags- en gesprekstherapie in combinatie met oefentherapie.

Veel mensen hebben na een ongeluk, zelfs na het herstel van een eenvoudige breuk, moeite om het vertrouwen in hun lichaam terug te krijgen. Wij proberen dan te overtuigen dat die voet of die arm het wel kan, altijd met respect voor hun opvattingen.

Je kunt zien of iemand blij is of ongelukkig. Als je buikpijn moet verbeelden, krimp je in elkaar. Oude uitdrukkingen als “die neemt de wereld op zijn schouders” voor iemand die gebogen loopt, bevatten een kern van waarheid. En ik kan niet de wereld lichter maken maar wel leren dragen. Of de vraag stellen: wat is jouw verantwoordelijkheid, wat die van een ander?’

Spieren kun je masseren maar de oorzaak erachter niet

Lichaam en ziel…

‘Het zijn mooie relaties die ik aanga in mijn werk. Ik sta dicht bij mensen, bij hun hele welbevinden. Wat mensen bezielt, dat maakt hen tot mens. Hoe iemand denkt, is van invloed op de behandeling. Niemand denkt hetzelfde, ook anatomisch zijn we enigszins verschillend. De uitkomst van het behandelproces is daardoor vaak onvoorspelbaar. Als aan het eind klachten dragelijk geworden zijn, weet ik: hier doe ik het voor!

Als iemand hulp nodig heeft bij herstel van aanhoudende lichamelijke klachten en je kunt aan zowel de lichamelijke klachten als de gedachten daarover aandacht schenken, is het een winnende mix. Het lijf en de psyche kunnen niet zonder elkaar functioneren.

Ik behandel ook mensen in hun laatste levensfase. Dan is het geloof vaak het belangrijkste. Een geloofsgemeenschap is zo sterk. Een gemeenschap kan echt helend werken, dat lijden dragelijk wordt. En predikanten zijn vaak onmisbaar voor mensen die geloven. Geloof heeft impact, dat merk ik echt.’