Gevangenenzorg nederland gelooft in herstel van gevangenen

Gevangenschap is vaak eenzaam. Familie en vrienden komen niet of nauwelijks op bezoek. Wat doet Gevangenenzorg Nederland en wat drijft hen daarbij? Mag geloof in herstel het laatste woord hebben?

Van eenzame crimineel naar vrijwilliger in de kerk

Gevangenis in, gevangenis uit en dat 35 jaar lang. Zo zag het leven van Victor (57) eruit. Zelfmoord lag op de loer, maar God greep in! Victor telt nu zijn zegeningen: zijn trouwe bezoekvrijwilliger Jan en zijn eigen vrijwilligerswerk binnen de kerk. Het levensverhaal van Victor, die radicaal brak met zijn criminele verleden, laat prachtig de kracht van geloof zien en de waarde van het werk van Gevangenenzorg Nederland.

‘Er was niemand in de cel, maar ik voelde ineens een warme deken troostend om me heen. Toen heb ik mijn handen gevouwen en gezegd: Dank u, Heer. Want ik wist dat Hij het was. Er gebeurde een wonder!’ Victor raakt nog altijd ontroerd als hij vertelt over de ommekeer in zijn leven. Het moment dat hij, op z’n 57ste, besloot om eindelijk hulp te accepteren en aan zichzelf te gaan werken. Het moment dat hij God terugvond. Tot die dag was hij boos geweest op alles en iedereen. ‘Ik vond dat iedereen het beter had dan ik en dat niemand mij wat gunde. Daarom moest ik het allemaal voor mezelf regelen. Ja, ik heb heel lang het gevoel gehad dat ik misdeeld was.’

Jeugdgevangenis

Victor vertelt hoe eenzaam hij is op de basisschool. Hij voelt zich niet geaccepteerd en wordt veel gepest. Eenmaal op de middelbare school blijkt hij enorm handig. Hij bloeit wat op en er volgen allerlei baantjes. Maar Victor gaat ook steeds meer drinken en komt in contact met criminele mensen. ‘Zo belandde ik in de jeugdgevangenis.’ Al snel ontstaat een patroon dat zich eindeloos herhaalt. Victor komt steeds weer vast te zitten voor een scala aan delicten. ‘Ik ben 35 jaar lang bajes in, bajes uit gegaan. Ik verviel steeds weer in crimineel gedrag. Door de drank, maar ook doordat ik mezelf altijd als slachtoffer zag. Ik voelde me altijd tekort gedaan. Ook naar hulpverleners toe, ze konden het bij mij nooit goed doen.’

Trouw op bezoek

In 2011 krijgt Victor in de gevangenis voor het eerst bezoek van een vrijwilliger namens Gevangenenzorg Nederland. Hij voelt zich eenzaam, heeft nauwelijks nog contact met mensen buiten de gevangenis. In de gevangenis ziet hij een poster van Gevangenenzorg en hij besluit contact op te nemen. Oud-ondernemer Jan wordt door Gevangenenzorg aan Victor gekoppeld.

Jan blijft Victor jarenlang trouw bezoeken. Dat is echt niet vanzelfsprekend, vertelt Victor. ‘Jan heeft veel geduld en doorzettingsvermogen nodig gehad met mij’, zegt hij eerlijk. ‘Ik weet dat ik niet de makkelijkste was.’ Jan wil dat niet ontkennen. ‘Er zijn wel teleurstellingen geweest. Natuurlijk. Maar ik mag door genade weten wat er aan duisternis en zonden in mijn eigen hart leeft. De Here heeft mij nog nooit weggestuurd, dus dat zal ik bij een ander ook nooit doen. Ik weet wie ik zelf ben; wie ben ik dan om Victor in de steek te laten?’

Matteüs 25

Jan is één van de ruim 650 vrijwilligers van Gevangenenzorg Nederland. Ze gaan op bezoek bij gevangenen, luisteren naar hen en oordelen niet. Er zijn ook vrijwilligers die exgevangenen begeleiden als zij weer terug zijn in de maatschappij. Of ze zijn present in de tbs-klinieken. Andere vrijwilligers ondersteunen de partners of ouders van gevangenen. Waarom doen ze dit werk? Het is niet gewoon; de samenleving oordeelt vaak hard over gevangenen. Onze vrijwilligers zien het als een bijbelse opdracht. In Matteüs 25:36 staat: ‘Ik zat gevangen en jullie kwamen naar Mij toe.’

Goed voorbereid

Onze vrijwilligers zijn van grote betekenis voor de gevangenen. Dat blijkt wel uit het levensverhaal van Victor. De vrijwilligers gaan natuurlijk niet zomaar op pad. Ze worden goed voorbereid door middel van verplichte cursussen. En eenmaal aan de slag is er altijd een maatschappelijk werker die hen begeleidt en bij wie ze terechtkunnen met hun vragen. Alle vrijwilligers hebben een christelijke achtergrond en zijn nagenoeg allemaal betrokken bij een kerk. De kerken spelen dan ook een belangrijke rol in de aanwas van nieuwe vrijwilligers.

‘Ik zie Victor als een vriend’

Bezoekvrijwilliger Jan is enorm belangrijk voor Victor. Ook nu hij sinds kort weer vrij is en zelfstandig woont. ‘Ik noem hem zelfs mijn broer. En ik waardeer enorm hoe gul hij voor me is. Sinds ik hier zelfstandig woon, gaan we eens per maand samen op pad. Vaak naar een kringloopwinkel, dat vinden we allebei leuk. En daarna gaan we lekker lunchen. Dat zijn fijne dagen.’ Op zijn beurt is Jan ook aan Victor gehecht geraakt. ‘Ik zie Victor als een vriend. Natuurlijk denk ik weleens: ik hoop dat het goed blijft gaan. Maar dat geldt net zo goed voor mezelf. Als God ons niet vasthoudt, zijn we nergens. Dat besef ik maar al te goed. En ik bid bijna elke dag voor Victor; dat heb ik al die jaren mogen doen.’ Dat laatste wist Victor niet, het raakt hem. ‘Door zijn achtergrond en zijn bijbelkennis is Jan vaak als een vader voor me. Ik weet dat hij gestuurd is. Ja, door Gevangenenzorg, maar ook door de grote Zorger.’

Ander ‘bezoek’ door corona

Als gevolg van de coronamaatregelen konden de uitstapjes van Jan en Victor enkele weken niet doorgaan. Toch hielden zij contact. Eerst via de telefoon en nu het weer kan, zien ze elkaar live op anderhalve meter afstand.

Voor het bezoek in de gevangenissen en tbsklinieken had de lockdown grote gevolgen. Enkele maanden was er geen enkel bezoek mogelijk. Dat heeft veel impact op de gevangenen. Ze zagen hun familie niet meer, maar ook geen andere mensen van buiten. Terwijl ze dat juist zo belangrijk vinden. Via het schrijven van brieven, via de mail en de telefoon proberen de vrijwilligers zoveel mogelijk contact te blijven houden. In verschillende gevangenissen is ook beeldbellen mogelijk. Het bezoekwerk in de gevangenissen is gelukkig langzamerhand weer opgestart. Familieleden krijgen hun vrijwilligers thuis op bezoek. Voor hen is de situatie al langer weer als vanouds, zij het dat de bezoekvrijwilliger op gepaste afstand blijft.

Wij geloven in herstel

Waarom zetten we ons als Gevangenenzorg Nederland al ruim 25 jaar in voor (ex-)gevangenen als Victor, voor tbspatiënten en hun familie?

Dat is omdat God ons dat leert in de Bijbel en omdat we geloven dat herstel mogelijk is. De rechter veroordeelt de dader wel, maar dat is niet genoeg! Gerechtigheid vraagt ook om barmhartigheid. Daarom reiken we (ex-)gevangenen, tbs-patiënten en hun familie de helpende hand om samen te werken aan herstel. Want wie redt het om in z’n eentje zijn vastgelopen leven weer vlot te trekken? Persoonlijke aandacht en verantwoordelijkheid staan bij Gevangenenzorg centraal. We maken tijd om samen te ontdekken wat er fout ging en wat er nodig is om het leven om te buigen naar een nieuwe toekomst. Want wij vinden dat niet criminaliteit, maar geloof in herstel het laatste woord mag hebben.

Aandacht voor familie vanuit de kerk

Dat is wat we als Gevangenenzorg doen. Maar wat kunnen kerken doen die te maken krijgen met de gevolgen van detentie?

Victor was op het moment dat hij de gevangenis in en uit ging, geen lid van een kerk. Maar het komt natuurlijk ook voor dat een gemeentelid te maken krijgt met gevangenschap. De gemeente komt dan in een moeilijke situatie. Zeker als het slachtoffer van het delict en/of de familie lid is van diezelfde gemeente. Gevangenschap heeft grote invloed op de achterblijvers. Vaak spelen gevoelens van schuld, boosheid en verdriet een grote rol. Het is belangrijk dat ook de familie merkt dat er oog is voor haar situatie, dat zij steun krijgt zonder te worden veroordeeld. Vraag aan hen welke steun zij vanuit pastoraat en gemeente willen ontvangen.

Pastorale bijstand

Ook de gevangene kan vragen om pastorale bijstand en aandacht vanuit zijn gemeente. Dat contact kan er zijn via een brief, een telefoongesprek of een bezoek. Het komt ook geregeld voor dat het contact tussen de gevangene en zijn gemeente verstoord is. In dat geval is het waardevol om als gemeente aan te geven dat je openstaat voor herstel van de verhoudingen. Ook voor de gevangene die weer vrij komt, is de kerk een belangrijke plaats. Opgenomen zijn in een gemeenschap, zinvol (vrijwilligers)werk doen, het helpt allemaal mee om terugval in criminaliteit te voorkomen.

Wijs de gevangene ook op de mogelijkheid een bezoekvrijwilliger te vragen van Gevangenenzorg Nederland. Dan kan hij met een christen die geen deel uitmaakt van zijn eigen gemeente, doorpraten over hoe hij de gevangenschap ervaart. Gevangenenzorg Nederland denkt graag mee met de gemeenten die te maken hebben met de gevolgen van detentie.

Behulpzame man

Sinds kort is Victor vrij. Wie hem vandaag ontmoet, ziet een vriendelijke en behulpzame man. Hij staat nu radicaal anders in het leven. Zijn bekering en de trouwe bezoeken van Jan hebben daaraan bijgedragen. ‘Ik werk nu vrijwillig voor de kerk en voor Terre des Hommes. Ik doe dat allemaal voor niets, dat had ik vroeger nooit gedaan!’

Meer weten?

Wilt u meer weten over het werk en de missie van Gevangenenzorg Nederland? Over wat wij voor de kerken kunnen betekenen en wat de kerk voor gevangenen en hun familie kan doen? Kijk dan op Gevangenenzorg.nl