Meegaan met de stroom

Positieve Gezondheid is een benadering in de gezondheidszorg die niet ziekte centraal stelt, maar een betekenisvol leven van mensen. Maria Grijpma laat zien hoe ze dit samen met Inge Jager vertaalde naar de praktijk.

De nadruk ligt bij Positieve Gezondheid op de veerkracht, eigen regie en het aanpassingsvermogen van de mens en niet op de beperkingen of ziekte zelf. Machteld Huber, van oorsprong huisarts, is de grondlegger van dit gedachtegoed, dat ondertussen breed wordt toegepast in en buiten Nederland. De basis ervan is het ‘spinnenweb’, waar je zelf of als zorgverlener samen met je cliënt, kunt bekijken welk gebied voor jou (meer) aandacht nodig heeft om je gezonder te voelen.

Hoe het werkt

Positieve Gezondheid gaat ervan uit dat er zes gebieden in je leven zijn die samen bepalen hoe gezond en veerkrachtig je je voelt. Die gebieden zie je terug in het Spinnenweb van Positieve Gezondheid. Bekijk het spinnenweb rustig. Je kunt je eigen situatie (of die van je cliënt) onderzoeken, begrijpen en er invloed op uitoefenen. Hoe? Geef elk gebied een cijfer, dat voor dit moment geldt. Kijk daarna wat je ingevuld hebt, schrijf er iets over op en/of praat erover, aan de hand van de volgende vragen:

• Wat valt op?
• Wat is voor jou belangrijk? Of: waar word je blij van?
• Wat wil je veranderen of meer aandacht geven?
• Wat kan een eerste stap zijn om te krijgen wat je wilt?
• Is er iets wat je daarbij tegenhoudt?
• Wat of wie kan je helpen? Je kunt het spinnenweb zo vaak invullen als je wilt, zo kun je steeds je koers bijstellen. Zo wordt iedereen gezonder op zijn eigen manier.

Recepten voor klein geluk

In het drieluik Klein Geluk voor mantelzorgers, zieken en zorgverleners schreven en verzamelden we recepten die passen bij de zes gebieden. Een voorbeeld dat past bij de gebieden lichaamsfuncties en zingeving volgt hieronder: ‘Meegaan met de stroom’. Je zou het kunnen inzetten als je moeite hebt met overgave (of bij een cliënt die daar moeite mee heeft).

Meegaan met de stroom

Alles in het leven beweegt en verandert. Denk maar aan dag en nacht, lente-zomer-herfst-winter, zon en regen, eb en vloed, vreugde en verdriet, gezondheid en ziekte, leven en dood. Het leven is één grote beweging van komen en gaan. Wij hebben allemaal voorkeuren voor bepaalde situaties. Sommigen houden meer van de zomer dan van de winter. Sommigen zijn écht een ochtendmens of juist een avondmens. En als het gaat over ziekte en gezondheid, kiezen we natuurlijk allemaal voor gezond zijn. Maar ondanks deze voorkeuren heb je niets te kiezen. We moeten het doen met wat er is. Dit recept gaat over meebewegen, meegaan met de stroom van het leven. Je niet verzetten, maar als riet in de wind, meegaan met hoe het is.

Recept

• Sta stil bij bovenstaande tekst. Wat heeft jouw voorkeur: de warmte van de zomer of de kou van de winter? Misschien begin je bij het woord zomer al te glimlachen. Misschien merk je dat je lichaam bij het woord kou direct verstart. Je hebt een duidelijke voorkeur.
• Verzet tegen een situatie kun je voelen als verkramping in je lichaam. Het begint vaak met een negatieve gedachte, bijvoorbeeld: ‘Ik wil dit niet’. Verkrampen je spieren? Dan is ontspanning nodig! Elke keer als je dit opmerkt, adem je heel bewust uit. Voel hoe je lichaam wat zachter wordt. Adem nog een keer wat langzamer uit dan gewoonlijk. Beweeg maar mee met de stroom van je adem. In en uit.
• Zoek ter inspiratie afbeeldingen van water dat stroomt: een brede rivier, een snelstromend bergbeekje, een waterval, de zee. Misschien vind je een filmpje van golven die eindeloos op het strand rollen. Ze komen en gaan, komen en gaan. Wat kun je doen? Alleen maar meegaan met de stroom.

Mijn vrouw had de laatste weken van haar leven vrede. Er was rust na maanden van verzet. Ze genoot van de honden en van muziek. Ik zette haar vaak in haar rolstoel in de tuin. Ziek zijn, kanker hebben, weten dat je spoedig zult sterven… in volle overgave sloot ze haar ogen. Beiden waren we dankbaar voor deze ontspannen laatste maanden. (Joe)

Maria Grijpma en Inge Jager, drieluik Klein Geluk voor mantelzorgers, zieken en zorgverleners: ‘Klein geluk voor de mantelzorger’, ‘Klein geluk voor de zorg’ en ‘Klein geluk als je ziek bent’. Ankh Hermes. Zie ook www.kleingeluk.nu. Meer informatie over Positieve Gezondheid op www.iph.nl; online een spinnenweb invullen kan op www.mijnpositievegezondheid.nl.