Nederlandse Joanne Nihom richt zich tot Netanyahu

Een gesprek over machteloosheid, doorgeven en moederschap

De Joodse, van origine Nederlandse, Joanne Nihom is journaliste en schrijfster. Twee jaar geleden verscheen van haar hand Over grenzen. Mijn leven is Israël, dat eerder dit jaar uitkwam in het Engels. Joanne schrijft over het mooie van Israël, dat wat niet wordt belicht door de meeste media. Ze bewaakt een onafhankelijke positie en wil de dialoog en vrede te dienen, door zich op positieve initiatieven en mensen te concentreren.

Woensdag 3 mei 2023 werd haar open brief aan premier Netanyahu gepubliceerd in de Jerusalem Post. Aanleiding waren de toenemende demonstraties in Israël tegen de regering én Jom HaZikaron, de gedenkdag van alle soldaten en slachtoffers van terreur die sinds het ontstaan van de staat Israël zijn gevallen. Ik spreek haar tijdens mijn verblijf in Nes Ammim.

In haar brief schrijft Nihom: “Op zo’n dag realiseer je je des te meer de waanzin van de realiteit. Dat er nog altijd slachtoffers vallen. Dat we daar als land onze handen vol aan hebben. En dat nu, door de laatste besluiten van onze premier, de verscheurdheid in het land met het polariseren van rechts en links én van Joodse Israëli’s en Palestijnen, steeds groter wordt.” Nihom roept Netanyahu op om zich weer te gedragen als ‘vader van Israël’. “Ik heb me altijd veilig gevoeld, ook al ben ik het niet eens met uw beleid; u gaf me het gevoel, net zoals mannen als Ben Goerion en Shimon Peres, dat u over mij waakte, voor mij zorgde zoals een vader. Dat gevoel is weg bij me. Ik voel me eenzaam en machteloos.”

Een heel ander Israël

Joanne komt uit een zionistisch gezin. Haar ouders hebben zich hun hele leven ingezet voor Israël. Meer dan dertig jaar geleden emigreerden ze erheen. Joanne volgde hen in 2005 en ging in het noorden wonen, vlakbij de Libanese grens. “Een half jaar later brak de Israëlisch-Libanese Oorlog uit en bevond ik me plots in een afschuwelijke oorlog. Over mijn gevoel ben ik blogs gaan schrijven voor familie en vrienden. Eén van die verhalen werd door het Parool gepubliceerd en zo belandde ik in de journalistiek.”

Ze woont in een Joods dorp, omringd door Arabische dorpen. Ze vertelt me: “Ik ontdekte een heel ander Israël dan ik kende van onze vakanties. Ik raakte bevriend met een aantal Arabische families. We lijken wel en niet op elkaar. Het contact met de Arabische families boeide me; veel van mijn verhalen vertellen hierover. Voor mijn werk als journalist kom ik overal in het land. Steeds viel me op, dat er zoveel moois gebeurt en daar nooit over wordt geschreven. De nadruk ligt altijd op het negatieve, de oorlog en de ruzies. Zo is mijn boek Over Grenzen ontstaan.”

“De Israëlische maatschappij is gemengd. Israëli’s en Palestijnen, liberalen en orthodoxen, komen elkaar overal tegen: in ziekenhuizen, het openbaar vervoer, in winkelcentra, op universiteiten, bij culturele bijeenkomsten en op sommige scholen. Er zijn gemengde steden. En zelfs uitwisselingen op allerlei gebieden met omliggende Arabische buurlanden, ook al zijn er vaak geen officiële banden.”

Doorgeven door te schrijven

Nóg een drijfveer die haar laat schrijven: “Zolang ik me kan herinneren, zetten mijn ouders zich in voor Israël en het Jodendom; dat hebben ze aan hun kinderen doorgegeven. Ik neem die verantwoordelijkheid serieus. Mijn achtergrond is bepalend voor de manier waarop ik leef. Religie, tradities, Israël, generaties op mijn schouders die nooit zijn teruggekomen, kind en kleinkind zijn van overlevenden van de Tweede Wereldoorlog, behoren tot een mooi volk, lachen en huilen.”

“Ik ben nooit zwanger geraakt; ik voel dat als een groot verdriet en ook een falen. Het Jodendom gaat over doorgeven. Van generatie op generatie. Ik heb dat niet gekund. Ik voel me daarover schuldig tegenover mijn volk, tegenover mijn grootouders en ouders. Ik heb de schakel niet voortgezet.”

“Een paar jaar geleden zei iemand tegen me: “De aartsmoeders in de Bijbel waren vrijwel allemaal onvruchtbaar of kregen pas kinderen op latere leeftijd. Deze moeders zijn belangrijke figuren in het geloof, waarom is hen dit dan overkomen? Daar moet meer achter zitten.” Dat gaf me een rustig gevoel, dat de functie van de moeder breder is dan we denken. Dat het niet alleen gaat om het voortbrengen van nageslacht, ook om wat je doet en hoe het je vormt in je leven. Met mijn verhalen probeer ik een steentje in de grote rivier te leggen, zo de stroom te verleggen. Ik hoop, dat heel veel mensen mijn verhalen lezen, erover nadenken en doorvertellen. Dat voelt als een groot klein geschenk.”