None

Onconventionele uitleg van Bijbelgedeelten

Bij het lezen van de Bijbel zult u ongetwijfeld uw wenkbrauwen wel eens hebben gefronst. De Bijbel is nu eenmaal niet makkelijk. Soms zelfs staan er uitspraken in die erg bizar lijken te zijn. Wist u bijvoorbeeld dat Jezus Zélf zegt dat Hij de dag van de wederkomst niet weet? Of dat er een koning is die twee jaar jonger is dan zijn zoon? Om maar te zwijgen van de bloederige verhalen die in de boeken van Mozes staan. Waar de meeste christenen en theologen deze onderwerpen uit de weg lijken te gaan, is het voor Bram van de Beek, emeritus hoogleraar aan de VU, juist essentieel voor het christelijk geloof. Zijn nieuwste boek God leeft gaat over verschillende Bijbelpassages die op het oog totaal onbegrijpelijk zijn.

Vandaag de dag

In eenentwintig hoofdstukken wordt evenzoveel Bijbelgedeelten besproken. Dit gebeurt op verschillende manieren. De meeste hoofdstukken beginnen met het afgedrukte Bijbelgedeelte, waarna het wordt uitgelegd en er daarna vaak lijnen naar vandaag de dag worden getrokken. Het boek is recent geschreven en bevat daarom ook genoeg verwijzingen naar de coronacrisis en andere actuele ontwikkelingen. Aan de ene kant maakt dit het boek erg aansprekend, aan de andere kant is het te hopen dat het boek daarmee niet na een aantal jaar in de vergetelheid geraakt.

Het boek heeft een karakteristieke toon; zoals gebruikelijk is Van de Beek recht voor z’n raap: ‘Wie wil dat God garant staat voor een rustig ordelijk leven en een ongestoord bestaan, moet de Bijbel dicht laten. Die kan hooguit een kleine bloemlezing van mooie teksten op tegeltjes of in dagboekjes verzamelen.’ De uitleg van Bijbelgedeelten is vaak onconventioneel: lang niet altijd wordt de gebruikelijke uitleg van een Bijbelgedeelte gegeven. Veel liever laat Van de Beek de context spreken, hij heeft niet veel op met ingesleten interpretaties. Dat maakt dat het boek enerzijds vernieuwend aanvoelt, maar anderzijds juist terugkeert naar de Bron, het Woord zelf.

Mengelmoes van preken

De structuur van het boek is soms echter wat rommelig. Een aantal hoofdstukken zijn preken die Van de Beek in de afgelopen anderhalf jaar heeft uitgesproken. Een aantal van deze preken dekken goed de lading van het onderwerp van het boek. Desondanks maakt deze mengelmoes van preken (soms inclusief de hele liturgie) en de meer uitgewerkte stukken tekst, het boek wat minder doelmatig. Waar het boek wordt gepresenteerd als een soort gids om moeilijke gedeelten te leren begrijpen, wordt er vaak wat breder omheen gesproken en krijgt het meer een ‘stichtend’ karakter.

Mijns inziens had het boek het verdiend om verder uitgewerkt te worden op sommige onderdelen en meer passages te bevatten, zo dik is het boek immers niet. Aan de andere kant was het soms beter geweest om gedeelten wat in te korten, nu verliest het boek soms de focus. Een gedeelte over de tabernakel kan best interessant zijn, maar is meestal niet iets waar we mee zitten als we de Bijbel aan het lezen zijn.

Moeilijke Bijbelgedeelten dichtbij gebracht

Desondanks biedt het boek veel leerpunten en werkt het verhelderend. De nuchterheid van het boek biedt rust in onrustige tijden. Maak je niet altijd druk over de details, zegt Van de Beek meer dan eens, maar richt je liever op Jezus en Zijn eer, hoe je daar het best aan kunt voldoen. Van de Beek heeft niet zoveel op met heilige huisjes en maakt geen gezapige uitgekauwde toepassingen, maar brengt juist de moeilijke Bijbelgedeelten dichtbij en maakt ze actueel voor ons allemaal. Niet dat hij altijd de makkelijkste toepassing voor ons maakt, maar wel de eerlijkste. En dat is terecht. Want, zoals Van de Beek zegt: ‘God is niet de lieve pappa van het hedendaagse christendom. God maakt geschiedenis. Hij maakt drama. Hij lééft.’

Wouter de Voogd