Premium

Preekschets Haggai 1:9

Haggai 1:9

Jullie hebben veel verwacht, maar hoe weinig is het geworden, en wat jullie wél binnenhaalden, is door mijn adem vernietigd. En waarom? – spreekt de HEER van de hemelse machten. Omdat mijn huis nog altijd een ruïne is, terwijl ieder van jullie zich uitslooft voor zijn eigen huis.

Schriftlezing: Haggai 1:1-15 (NBV), 1:1-2:1 (HSV)

Thema

De funeste gevolgen van de zonde van nalatigheid en de heerlijke remedie.

Het eigene van de zondag

De zomerperiode leent zich goed voor een serie preken uit het Oude Testament. In drie schetsen wordt het bijbelboek Haggai besproken: dit is schets 1, zie ook schets 2 en schets 3.

Uitleg

Om zicht te krijgen op de tijd waarin Haggai optreedt, is het nuttig het boek Nehemia erop na te lezen en eveneens het boek van de prediking van zijn tijdgenoot Zacharia. De preken van Haggai zijn voorzien van een datum, maar zijn daarom nog niet gedateerd. Op 29 augustus van het jaar 520 klinkt daar ‘door de dienst van Haggai’ het woord van JHWH. En of dabar een woord is dat werkt! Drie weken later (21 september, Haggai 2:1) zijn ze volop bezig.

Het is lang – te lang – stil gebleven rond de tempel. Sinds 537 is er niets meer gebeurd. Het brandofferaltaar was in gebruik genomen. De oorzaken? Uit Nehemia komen we wel een en ander te weten over wie de bouw probeerden te dwarsbomen. Toch gaat het in de prediking van Haggai om een oorzaak van binnenuit. Het is nu geen tijd om werk te maken van Gods huis, want…? Het blijkt crisistijd (vs. 6, 9-10). Het woord van JHWH komt via de leiders van het volk – de ‘koningszoon’ Zerubbabel en de ‘priesterzoon’ Jozua – tot het volk.

Prachtig is de uitdrukking om er eens voor te gaan zitten en na te denken. Letterlijk: ‘Stel uw hart op uw wegen’ (vs. 5, 9 (HSV)). De economische crisis (je zaait veel, maar veel levert het niet op, vs. 6) en de ontevredenheid die ermee samengaat (eten en drinken ‘smaken’ niet en je kleren ‘kleden’ niet, vs. 6) wijzen er echter op dat er echt iets aan de hand is. Immers, Israël kon aan de akkers in het Beloofde Land zien hoe hun God over hen dacht. Zegen en vloek werden zichtbaar in respectievelijk vruchtbaarheid en gescheurde kale akkers. Zo laat onder andere Deuteronomium 28 ons weten.

Uiteraard trekt de Godsnaam die Haggai zo veelvuldig gebruikt de aandacht: Hij is JHWH van de legermachten!

Aanwijzingen voor de prediking

Een opwekkende prediking. Wel in het besef dat een opwekking niet meer is dan het gewone, maar dat we juist terugkeren tot wat ‘normaal’ zou moeten zijn. De dienst aan de levende God is niet iets extra’s. De liefde voor Hem, voor zijn dienst en zijn Koninkrijk is het antwoord waar Hij recht op heeft.

Deze eerste opwekkingspreek van Haggai begint met een pijnlijke aanklacht. De tijd waarin de mensen leven is blijkbaar wel geschikt om hun eigen huizen te bouwen en te versieren, maar het is geen geschikte tijd om de (her)bouw van het huis van God (tempel) ter hand te nemen. JHWH klaagt en klaagt aan: ‘Dit volk zegt…’ Toch blijkt hoe kortzichtig ze zijn, terwijl ze nalaten wat hun geboden was.

Voor vandaag is weliswaar de context anders – wij leven niet in het Beloofde Land en zijn geen Israël –, maar de boodschap niet: ‘Zoek eerst het koninkrijk van God…’ Tegen de zonde van nalatigheid hebben wij misschien het minst bezwaar. Maar JHWH taxeert dat anders. Geen tijd betekent geen prioriteit, zo zeggen we het. De praktijk blijkt weerbarstig. Geen tijd om ambtsdrager te zijn, om een club te leiden, om in een diaconaal project mee te doen. Vergeet het maar, klinkt ons tegemoet. Iemand houdt geen tijd over wanneer hij geen tijd over heeft voor de dienst aan God. Verder lijkt het me nuttig aandacht te schenken aan het misverstand succes = zegen, tegenslag = vloek.

1 Petrus 2 herinnert ons eraan dat wijzelf gebouwd worden tot een geestelijk huis. De vraag is of we daar werkelijk deel van uitmaken.

Toch is het een genadige opdracht die Haggai geeft. Ondanks hun nalatigheid mogen de mensen toch gaan doen wat ze hadden moeten doen. Waarom deze genade? Omdat de tempel destijds het zichtbare symbool was van Gods aanwezigheid onder het volk. Blijkbaar wil JHWH toch nog weer komen wonen onder hen en als zichtbaar bewijs daarvan hen de tempel laten herbouwen. Die heeft Híj niet nodig, maar zíj wel. De reactie van de leiders en van het volk op de prediking van Haggai wordt getypeerd met de woorden ‘luisteren’ en ‘vrezen’ (vs. 12). Ze zijn diep onder de indruk van de woorden van Haggai, waarin zij de woorden van JHWH horen. Maar juist als we ‘vrezen’, vol ontzag ons buigen voor God en Hem gelijk geven in klacht en aanklacht, dan is er de muziek van ‘Ik ben met u’ (vs. 13). Die muziek tot klinken brengen is wat werkelijk opwekt en opbeurt. Het lijkt me niet te veel gezegd wanneer door deze tonen heen de naam van Immanuël reeds klinkt en nu voluit klinken mag.

Dat er sprake is van een opwekking blijkt uit het gehoorzamen. Drie weken later zijn ze volop bezig. Ze mogen gaan bouwen in de wetenschap van ‘Ik ben met u’. Dat is gelukkig niet pas zo wanneer de tempel klaar is. In de weg van horen en gehoorzamen zegent JHWH de leiders met ‘heel het overblijfsel van het volk’. Zo mogen ze hun werk doen met opgewekte kracht (vs. 14). Dat is de ‘energie’ van de Geest, zo kan men dat in het licht van 1 Petrus 2 zeggen waar het gaat om de bouw van een geestelijk huis. Dat geeft werkelijk energie: bouwen in gehoorzaamheid aan God, doen wat onze hand vindt om te doen. De opstanding is het garantiebewijs dat zulk werk niet tevergeefs zal zijn (1 Korintiërs 15:58). Ook al is er inmiddels niets van de toenmalige tempel over, in de opstanding is de toekomst aangebroken van het nieuwe Jeruzalem.

Ideeën voor kinderen en tieners

Juist tieners kunnen worstelen met het ‘schema’ voorspoed = God is voor mij, tegenslag = God is tegen mij. Voor hen en voor de kinderen is het mooi te laten zien dat je tijd en geld besteden aan het Koninkrijk van God niet tevergeefs zal zijn. Omgekeerd: ook vandaag geldt dat leven uit onze welvaart, terwijl we God en de dienst aan Hem op z’n hoogst een tweede plaats geven, een leven is dat ons uiteindelijk leeg achterlaat. Wat baten al mijn gadgets mij? Als ze mij bij Jezus vandaan houden, zijn het alleen maar lastposten.

Liturgische aanwijzingen

Een mogelijke extra schriftlezing: 1 Petrus 2:1-10.

Men zou kunnen kiezen voor Psalm 81 (de eerste van de nieuwe maand als datum van deze eerste preek van Haggai), Psalm 80 en/of 102, 147 en 52, de laatste strofen. Verder zijn er een heel aantal liederen over het Koninkrijk van God.