Preekschets Handelingen 2:11b – Pinksteren
…Wij allen horen hen in onze eigen taal spreken over Gods grote daden.
Handelingen 2:11b
Schriftgedeelte: Handelingen 2: 1-13
Het eigene van de zondag
Op de 50e dag na de opstanding van Jezus doet God wat Hij bij monde van profeten (bijvoorbeeld Joël 2) al eeuwenlang beloofd heeft: de uitstorting van de Heilige Geest op alle vlees. ‘Toen de dag van het Pinksterfeest vervuld was’, zo schrijft de evangelist Lucas. Op die dag waren veel joden uit vele windstreken bijeen om het oogstfeest en de ontvangst van de Wet (Exodus 19) te herdenken en te vieren. Juist op die dag stortte God zijn Geest uit, waardoor de leerlingen van Jezus en vele anderen (in)zicht kregen op Gods grote daden in en met zijn volk. Daden van verlossing. De Geest kwam uit de hemel, zette op een ieder van hen en vervulde hen persoonlijk. Door de Geest van God kwamen mensen tot persoonlijk geloof in de Here Jezus als Gods Zoon, Redder en Verlosser. Niet alleen voor Israël, maar ook voor de heidenen (gojim). Met Pinksteren wordt de eerste oogst van gelovigen in het Koninkrijk van God binnengehaald.
Uitleg
Net als in het Evangelie naar zijn naam genoemd maakt Lucas in het boek Handelingen duidelijk, dat God zélf in de geschiedenis handelend optreedt en werkzaam is. God zélf is Heilshandelend, gericht op zijn Koninkrijk, in en met deze wereld bezig. Zo zien we al direct in Handelingen 2: 1 (HSV), dat God opnieuw zijn eigen beloften vervult. Dit komt duidelijk tot uitdrukking in het typerend Lukaans woord ‘vervuld’ (sumplêrousthai = geheel vervullen, volmaken, geheel in vervulling gaan).
In Lucas 2: 6 komen we hetzelfde woord – maar dan wat minder sterk uitgedrukt – ook tegen wanneer de geboorte van Jezus vermeld wordt: En het geschiedde toen zij daar waren dat de dagen vervuld werden dat zij baren zou, HSV). In het evangelieboek Lucas en in Handelingen is de vervulling van de Schriften met de komst, het heilsoptreden, lijden, sterven, opstanding, verheerlijking en wederkomst van Jezus Gods Zoon (en de komst van de Heilige Geest) de rode draad. God maakt zélf zijn aloude beloften, ondanks dat het lijkt dat er niets van terecht komt, volledig waar. Met de uitstorting van de Heilige Geest vervult de Here God zijn eigen beloften. Daarnaast heeft ook Jezus zelf de komst van de Trooster (Parakleet) aangekondigd (Johannes 14: 16, 26).
Het gaat er met en vanaf Pinksteren niet om wie de Heilige Geest is, maar wat Hij doet: Jezus Christus verheerlijken (Johannes 16:14). De Heilige Geest stelt het Verlossingswerk van Jezus centraal en overtuigt van zonde, gerechtigheid en van oordeel. De Heilige Geest doet zondaren inkeren, bekeren en omkeren tot God! Door de Heilige Geest worden zondaren tot Jezus Christus gebracht. In Hem is er vrijspraak, verlossing en vertroosting. Het is God die, door zijn Geest, instaat voor zijn Koninkrijk.
Met Pinksteren vindt er een ‘explosie’ van Gods kracht plaats. Op de preek van Petrus op de Pinksterdag kwamen 3000 zielen tot geloof in Jezus Christus en beleden zijn naam en werden gedoopt (Handelingen 2).
De Geest verandert, vernieuwt, vertroost en versterkt mensenharten in de naam van Christus.
In dit alles is de Geest onlosmakelijk verbonden met Gods (gepredikte en gehoorde) Woord, waarin grote en machtige en heerlijke dingen (megaleia) van God ver- en aangekondigd worden. De Geest laat zien en geloven dat de God van Abraham, Izaäk, Jacob dezelfde God is voor een ieder die Hem zoekt en in Jezus Christus aanneemt als Verlosser. Door de Heilige Geest roepen wij: Abba Vader (Galaten 4:6).
De Geest maakt het mogelijk, dat de mens grote dingen (megaleia) van God ziet en ervaart. Grote dingen, zijn door middel van onze (vleselijke) ogen niet zichtbaar, maar met de ogen van het geloof gaat men door middel van de Geest Gods heilsplan met en in deze wereld daadwerkelijk zien. De Geest getuigt door middel van Gods Woord: Gods is getrouw zijn plannen falen niet! God weeft zijn Koninkrijk dwars door de wereldgeschiedenis vol gebrokenheid, haat, (duivelse) tegenstand heen. De Geest wijst ons door middel van Gods Woord op Christus, de Hoop der heerlijkheid in een (vaak) hopeloze wereld (Kolossenzen 1: 27, HSV). De Pinkstergeest gaat en werkt door, ondanks alles wat er in deze wereld gebeurt, totdat Hij komt. Het is de Geest die getuigt: Jezus Christus is Heer en Redder van de wereld. Koning van de Kerk, voor wie alle knie zich zal buigen en elke tong zijn Naam zal belijden!
Aanwijzingen voor de prediking
Pinksteren heeft alles te maken heeft met trouw van God aan zijn volk en aan zijn Kerk. Het gaat in de eerste plaats niet om grote daden van mensen, maar ván God. Toen, nu en straks! De trouw van God komt tot uitdrukking in zijn heilshandelen. Dat vraagt om geloof en overgave. Ondanks het feit dat de discipelen hun Heer en Meester hadden verlaten (zelfs verraden!) had de opgestane Heer hen niet verlaten maar hen juist opgezocht en geroepen. Op de opstandingsdag begroet Jezus hen met de woorden ‘Vrede zij jullie’ en blaast Gods Geest op de leerlingen (Johannes 20:20,21)! Gods trouw ondanks onze ontrouw. Zijn genade over onze zonden. Zijn Geestkracht over onze zwakheid. De Opgestane is ook de Gekruisigde! Dat is een wonder van Pinksteren, waarover we verwonderd mogen en moeten raken. Het Koninkrijk van God groeit tegen verdrukking en onderdrukking in, ook al zien we dat meestal niet. De Heilige Geest verlicht het verstand en de harten van mensen en doet ons blijven kijken naar God en zijn beloften en daden. En die staan vast in een veranderende wereld.
Het Pinksterfeest- en de uitwerking daarvan – begint in gehoorzaamheid aan de opdracht van de Here Jezus zelf om naar Jeruzalem te gaan en daar op de komst van de Geest te wachten. De discipelen volharden in het gebed en zijn eensgezind (met elkaar gericht zijn op de beloften van God en klaar staan voor de opdracht die hun Heer had gegeven, Handelingen 1: 4,8). Ze blijven op hun post in afwachting van orders van Hogerhand. In de lijn van geloof, gehoorzaamheid, volharding doet God door zijn Geest grote dingen met en door ons leven. Op Golgotha leek het over en uit. Maar vanuit/door het nul-punt bouwt God aan zijn koninkrijk. Drieduizend mensen komen tot geloof, er worden levens veranderd. De steen (Hoeksteen, 2 Petrus 2: 7) in de vijver te Jeruzalem veroorzaakt wereldwijde kringen. Juist in het klein kan en wil God grote dingen door ons heen doen. Juist in ons dagelijkse en concrete leven worden we geroepen om op onze post getuige te zijn van Gods liefde en trouw. Niet uit eigen kracht maar door zijn kracht. Zijn kracht en beloften worden in zwakheid van ons mensen volbracht ( 2 Kor. 12:9). Zijn beloften ondanks ons beven. Het is de Geest, die onze zwakheid te hulp komt (Romeinen 8: 26). De Hand van God.
In Handelingen 2 worden mensen uit allerlei windstreken door de Wind van de Geest aangedreven om grote dingen van God te spreken (grieks: lalein megaleia). Dat staat haaks op het gelal van en in deze wereld. Het geestelijk lallen is: volharden in gebed, groot spreken van God, getuige zijn in woord en daad.
Geestelijk lallen is niet vol zijn van jezelf , maar van God. Lallen heeft gevolgen: liefde. De avondmaalswijn doet ons op een andere manier lallen dan ‘de wijn die de wereld ons biedt.’ De Geest wijst ons op het offer van Jezus, waardoor wij niet met ons zelf voldaan, maar met God verzoend zijn. De Geest maakt ons nederig en breekt onze hoogmoed. Ons eigen ik wordt in Christus door de Geest failliet verklaard. Tegelijk doet de Geest zondaren geloven en weten: In Jezus ben ik uit genade een (Konings)Kind van God en niets kan mij scheiden van de liefde van God in Jezus Christus (Romeinen 8:38 en 39). In Gods naam doen mijn leven en de wereld er toe!
Kernwoorden voor het Feest van de Geest:
Ideeën voor kinderen en tieners
In verband met het voorgaande is het belangrijk om aan te geven dat het bij Pinksteren niet in de eerste plaats erom gaat wie de Heilige Geest is, maar wat Hij doet. De Heilige Geest is de kracht van God waardoor een mens, en zelfs hele volken, in beweging komen. Zo kan er een filmpje gemaakt en getoond worden , waarbij er een grote steen in de vijver wordt gegooid. Door de steen komt het water in beweging en maakt grote kringen. In het klein kan dit ter plekke gevisualiseerd worden.
Met Pinksteren werd de kring van gelovigen groter en groter. Het evangelie beperkte zich niet alleen tot Jeruzalem, maar kwam tot alle landen. Ook in Nederland. Mensen kwamen niet alleen toen, maar in alle eeuwen (ook nu) tot geloof. Zo gaat de verkondiging van het blijde nieuws door. Het bewijs daarvan is dat wij hier en nu met elkaar in de kerk zijn om het Pinksterfeest te vieren!
De actuele vraag kan gesteld worden: Welke grote daden heeft God vroeger gedaan en hoe zien we God nu aan het werk? (v.b. geloofsgroei tegen de verdrukking in).
Liturgische aanwijzingen
•Psalm 96 te lezen en te zingen (zie aanwijzingen voor de prediking).
•LB 304 (God is getrouw) geeft goed de invalshoek van de Pinksterdienst/preek weer: Gods trouw!
Geraadpleegd
•Velema, J.H. ‘Preekschets over Handelingen 2: 36’ in : Het Woord der prediking (deel I).
•Koeman,P. ‘Preekschets over Handelingen 2: 5-11’ in: Het Woord der prediking(deel II)