Menu

Basis

Vertraagd

Vakantie, eindelijk. We zouden naar onze zoon gaan in Londen. De treinreis naar Schiphol verliep vlotjes. Maar toen… Lange rijen. Inchecken en security kostten drie kwartier. Een uur wachten bij de gate op een vertraagd vliegtuig. Vervolgens anderhalf uur wachten in een volgepakt vliegtuig tot het eindelijk mocht opstijgen. Wachten, daar is niets, maar dan ook niets aan.

Al wachtend op Schiphol, geïrriteerd en verveeld, herinnerde ik me een verhaal dat ik ooit las: Van de Japanse keizer wordt verteld dat er ooit een verkeerde afspraak voor hem werd gemaakt. Zijn secretaris had zich vergist in plaats en tijdstip. En dat in het land waar treinmachinisten die een halve minuut vertraging oplopen zich al publiekelijk in het stof wentelen! Je zou denken dat een secretaris die de keizer ergens voor joker laat staan, onmiddellijk harakiri zou plegen met zijn hele familie. Toch niet. Want toen de keizer was gearriveerd, en een geheel lege ontvangstzaal had aangetroffen, liet hij zijn secretaris bij zich komen. De man was er ellendig aan toe. Maar de keizer ademde eens diep uit en fluisterde: ‘Zulke afspraken zou je vaker voor me moeten maken.’

MAÑANA

Het verhaal van de keizer heeft mij niet geholpen. Ik bleef het lange wachten op Schiphol vervelend vinden. Aan wie lag dat? Aan de luchthaven of de luchtvaartmaatschappij? Of aan mijzelf? Op grond van mijn ervaringen in Latijns-Amerika toen ik daar enkele jaren werkte, zou ik moeten concluderen: het lag aan mij. Als ik een vergadering afsprak om tien uur ’s morgens, ging ik ervan uit dat we ook zo laat zouden beginnen. Mijn collega’s kwamen soms rustig rond twaalf uur aansjouwen. ‘Mañana’ betekende voor mij morgen, maar voor hen overmorgen of volgende week. Ik heb me proberen aan te passen, maar echt gelukt is het deze neurotische westerling nooit. Zou wachten een kunst zijn die je kunt leren beheersen? Zou ik kunnen leren van Meester Eckhart, de middeleeuwse mysticus? Hij had het over ‘Gelassenheit’. Ons woord ‘gelatenheid’ zit erin. Hij pleitte ervoor om gelaten over je heen te laten komen wat er op je af komt. De noodzaak te wachten bijvoorbeeld. Een mooi idee.

VERTRAAGDE TIJD

Al blijf ik een hekel hebben aan wachten, het is fascinerend wat het met de tijd doet. Het vertraagt de tijd als je moet wachten op een vertraagd vliegtuig of tot je aan de beurt bent in een volle wachtkamer. Het maakt de tijd zwaar als je wacht op iets waarvan je niet weet wat je ervan kunt verwachten, bijvoorbeeld de uitslag van een belangrijk medisch onderzoek. Het vervult de tijd echter als je hoopvol naar iets uitziet: naar de komst van je geliefde of de geboorte van een kind. Je kunt wachttijd vullen met ijsberen, knarsetanden, je opwinden, maar wachttijd kan ook uitnodigen om tot jezelf te komen, oog te krijgen voor ongeziene dingen, te mijmeren, te dagdromen.

GEDULD

En dan is er nog het wachten dat samenhangt met de vragen van het hart. Het zoeken naar antwoorden op belangrijke levensvragen waar niet direct een antwoord op te vinden is. De dichter Rainer Maria Rilke wist dat je daarvoor geduld nodig hebt, ook een vorm van wachten. Ondanks mijn gebrek aan geduld, vind ik het prachtig wat hij hierover aan een vriend schreef:

‘Men moet geduld hebben met het onopgeloste in het hart en proberen de vragen zelf lief te hebben als ontoegankelijke ruimtes als boeken, geschreven in volkomen onbekende taal. Wanneer men die vragen leeft, leeft men misschien geleidelijk, zonder het te merken, op een ongewone dag binnen in het antwoord.’

Stephan de Jong is predikant in de Protestantse Gemeente Bussum en redactielid van Open Deur.

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken