Vreemdelingen en priesters: 'gedurfde, sterk onderbouwde theologische reflectie'

Op de website indekerk.be verscheen onderstaande recensie van het boek Vreemdelingen en priesters van Stefan Paas (hier als e-book).

Een blauwdruk van de kerk

De ideale kerk. Zucht. Ze bestaat niet. Niet dat iemand dit zou beweren. Toch verraadt ons handelen vaak een bijzondere gerichtheid op een bepaald soort kerk of model van kerk-zijn. De kerk als spreekwoordelijke ezel achter de wortel. Aangepord, nooit verzadigd en het verlangen blijft. De Engelse theoloog, Nicholas Healy, bedacht er een naam voor: Blauwdruk ecclesiologie. Of hoe we ons het ‘perfecte’ kerkleven voorstellen. Sociale media en het internet versterken dan nog eens het beeld van de schijnbare haalbaarheid van zo’n geïdealiseerd project: succesvolle (mega-)kerken dienen als stimulerende voorbeelden: “Dit kunnen wij ook!”

Dan komt Stefan Paas de kamer binnen en knipt de lijn naar de wortel door.

Een kerk in ballingschap

Gun Paas echter een kans. Zijn alternatief ‘model’, jawel, tussen aanhalingstekens, ontstaat vanuit een cultuurkritische dialoog met het bijbelse ballingschap -en diaspora-motief uit het Oude Testament en het ‘vreemdelingen en priester’-verhaal uit de eerste brief van Petrus in het Nieuwe Testament. Met betrekking tot een spiritualiteit van de ballingschap, biedt Paas terecht ruimte aan de oudtestamenticus Walter Brueggemann: “In een seculiere cultuur wordt het christelijk geloof veel meer bedreigd door ‘technologische leegte’ en door ‘liturgieën van consumentisme en economisering’.” (p. 167) Met welke ‘contra-liturgieën’ vormen we onze kerken en haar leden? Of draaien we mee met ‘het productiesysteem van Babylon’?

Met Paas horen we een theoloog aan het woord, zoals we dat van een theoloog mogen verwachten: oordeelkundig én hoopvol, in gesprek met kerk, cultuur en maatschappij. Op het kruispunt van deze drie ontmoeten we de kerk in een geseculariseerde samenleving en laten we daar niet te huilerig over doen of defensief overreageren. Op dat kruispunt luidt de vraag vooral, waarheen met het Evangelie? Wie luistert nog? Hoe luistert men? Wat is de rol van de kerk (geweest)?

Vreemdelingen en priesters

Hoe realistisch is dat, missionair zijn in een cultuur die steeds minder in het christelijk geloof geïnteresseerd lijkt te zijn? Als kerkgroei niet lukt en de cultuur zich nauwelijks laat beïnvloeden, waarom zou je dan nog de brug naar andersdenkenden oversteken? Dit unieke boek biedt een diepgravende, toegankelijke en inspirerende visie voor christenen in een postchristelijke cultuur.