Menu

None

Preekschets Jesaja 55:2

Startzondag

Hierheen! Hier is water,
voor ieder die dorst heeft.
Kom, ook al heb je geen geld.
Koop hier je voedsel en eet.
Kom, koop voedsel zonder geld,
koop wijn en melk zonder betaling.

Waarom geld betalen voor iets dat geen brood is,
je loon besteden aan wat niet verzadigen kan?
Luister aandachtig naar mij,
en je zult ruimschoots te eten hebben
en genieten van een overvloedig maal.


  • Bijbelgedeelte: Jesaja 55:1,2
  • Preektekst: Jesaja 55:2
  • Thema: Aan tafel!

Liturgisch kader

In veel gemeentes wordt de startzondag in september gehouden. Dit is een maand met veel Joodse feesten zoals Jom Kippoer en Soekot. Bij deze feesten hebben het vasten en de maaltijden een belangrijke rol. Hier kan naar verwezen worden tijdens de dienst.

Meer informatie hierover leest u in het artikel: De hogepriester op grote verzoendag.

Uitleg

De lezing staat in Deutero-Jesaja, hoofdstuk 40-55. Het volk Israël verblijft in ballingschap in Babel. Kores (Cyrus), de koning van de Perzen, zal Babel helemaal onder de voet lopen. Jesaja deelt deze pijnlijke boodschap aan de Joodse ballingen mee. Hierdoor zal de politieke wereldkaart volledig op de kop gezet worden. Te midden van dit alles wordt de redding van God verwacht. Maar de boodschap gaat dieper dan alleen de verlossing van die machtige Kores en het wonen in een hersteld Jeruzalem. De auteur schetst het beeld van een oosterse markt, waarbij allerlei kooplieden hun waren aanprijzen. Onder die kooplieden bevindt zich ook de waterverkoper. Deze wordt hier het beeld van God zelf. Hij nodigt uit om te komen drinken. Genodigd worden allen, die verlangen naar de komst van Gods redding en genezing. ‘Heil’ is het oude woord voor die beide cadeaus’. Genodigd worden wie hun levensdorst willen stillen, verlangen naar heelheid.

De volheid van het leven wordt dan ook aangeboden. Heelheid is als water, een absolute basisvoorwaarde voor het leven. Maar ook wijn en melk worden aangeprezen. Het zijn producten die staan voor overvloed. Ze horen bij de goede gaven van het beloofde land (vgl. Deuteronomium 32:12-15). Het gaat dus om elementaire behoeftes én om feestelijke spijzen. Het totale leven telt. Ook de vreugde over dat leven doet mee. Om het eens met de woorden van André Hazes te zeggen: ‘Leef, alsof het je laatste dag is. Leef, alsof de morgen niet bestaat.’

Lees hierover meer in de preekschets over Jesaja 53.

Aanwijzingen voor de prediking

Waar komt ons eten vandaan? Die vraag stellen we ons steeds vaker. Door de oorlog in Oekraïne is het niet meer vanzelfsprekend, dat er zonnebloemolie in de schappen staat. Maar ook in de supermarkt worden we bevraagd: wil ik ook geïmporteerde bonen uit Azië of eet ik ze enkel uit het Westland? En hoe heeft de koe geleefd, die straks op mijn bord ligt? Er zijn zelfs websites, waar men een nog levende koe uit kan kiezen om straks het vlees van te ontvangen. Velen denken bewust na over het voedsel, dat zij tot zich nemen.

Ook het voedsel dat in Jesaja wordt aangeboden heeft een unieke weg afgelegd. Het is rechtstreeks uit het voorportaal, de markt van de hemel neergedaald. We hebben het dan ook over voedsel voor de ziel.

In onze tijd en cultuur zijn velen op zoek naar nieuwe bronnen, die hen voeden. Volgens recent onderzoek van het SCP beschouwt minder dan de helft van de Nederlanders zichzelf als gelovig. Tegelijkertijd is de behoefte aan zingeving misschien wel groter dan ooit.

In de perikoop uit Jesaja wordt het beeld opgeroepen van een markt met allerlei etenswaren. Het wordt hier spannend, omdat God zelf het woord voert. Hij is de marktkoopman, de waterverkoper. Een uniek beeld van God. Het Joodse volk is de potentiële koper.

Als kerkelijke gemeente zijn wij ook te vergelijken met een kraam op de zingevingsmarkt. Wat is het unieke van het voedsel, dat wij te bieden hebben? Waarom zouden mensen bij ons ‘restaurant’ aan tafel gaan? En waarin onderscheidt het evangelie zich van boodschappen, die in de zingevingsbladen te lezen zijn?

Idee: laat enkele mensen uit de gemeente tijdens de dienst vertellen wat deze gemeenschap voor hen zo uniek maakt. Waarom gaan zij juist hier aan tafel?

Ideeën voor kinderen en jongeren

Organiseer voorafgaand aan de dienst een markt in of voor de kerk waarbij gemeenteleden en buurtgenoten iets aanbieden. Vraag mensen om iets te bereiden voor deze dienst. Veel tieners vinden het ontzettend leuk om een taart te bakken en die aan andere te laten proeven. Vraag hen zelf een goed doel te bedenken, waar mensen een vrijwillige bijdrage voor kunnen geven. Ook kun je mensen vragen om iets te bakken, dat past bij de cultuur waar zij vandaan komen. Wellicht zijn er vluchtelingen uit Oekraïne of andere landen, die iets uit hun land willen bakken. Na afloop van de dienst kunnen in de marktkramen producten neergezet worden voor de lunch. Dit moet dan wel door verschillende mensen worden voorbereid. Ook hierbij geldt, dat het plezier en de variatie het grootst is, als velen iets meenemen. Laat de tieners helpen met het opmaken van de tafels en het bedienen van de aanwezigen. Bij de kinderen doen poffertjes het altijd goed. En hoe zou een frietje vrede smaken? Kijk op YouTube naar het filmpje Creatief met de Bijbel: Een frietje vrede van een geweer en een aardappel.

Een lied dat hier goed bij past is Lied 388 uit Liedboek, Zingen en bidden in huis en kerk 2013: Voor ieder van ons is een plaats aan tafel. Luister op YouTube naar Leona Philippo.

Deze preekschets is geschreven door Sijbrand Alblas, predikant-pionier op Ameland bij de Protestantse Kerk Nederland.

Geraadpleegd

• V.O. Orbeld, Voorbeeld van een brontitel, Commentaar op het Nieuwe Testament, Utrecht 2017, 34-47.
Preekschets Jesaja 55:3 • theologisch artikel • Theologie.nl
Buiten kerk en moskee | Publicatie | Sociaal en Cultureel Planbureau (scp.nl)

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken