De boodschap van het lege graf

Aangekomen bij het graf van Jezus zien de vrouwen dat de steen is weggerold. Een in het wit geklede jongeman laat hen zien dat Jezus er niet meer is. Zijn lichaam is weg, en juist daarom is Hij meer aanwezig dan ooit.

De vrouwen bij het graf vinden niet wat zij zoeken. Ze zijn op weg gegaan om hun geliefde Jezus de laatste eer te bewijzen. Wat zij aantreffen tart hun verwachting: het graf is leeg. Het is wonderlijk krachtig dat juist die leegte het geloofsmysterie al eeuwen voedt. Juist in zijn afwezigheid krijgt Gods aanwezigheid betekenis. Soms vindt een mens iets, door niet te vinden wat hij zoekt.

Niets meer vanzelfsprekend

Na het overlijden van een dierbare kan het heel confronterend zijn dat diegene er op een feestdag of verjaardag niet is. Je weet dat het logisch is: als iemand is overleden kan hij, kan zij er niet meer bij zijn. En toch, te midden van alle levenden zorgt de afwezigheid van de overledene ervoor dat hij er juist ‘bij’ is. In het gemis is hij er soms nog méér bij dan bij leven. Eerder was het misschien vanzelfsprekend, en zag je hem over het hoofd. Nu hij er onherroepelijk niet meer bij is, is hij er misschien wel juist. En leeft het besef des temeer wat hij betekend heeft en nog steeds voor je betekent.

Aanwezig door afwezig te zijn

In het evangelie gebeurt iets soortgelijks. De leegte van het graf maakt dat zowel het gemis als de behoefte aan Gods aanwezigheid wordt aangesproken. We worden ons bewust van de blijvende betekenis van Gods betrokkenheid op de wereld en op mensen. Het kan niet zo zijn dat de dood het laatste woord heeft, dat Gods afwezigheid blijvend is. Stem en tegenstem komen in de leegte tot klinken. De leegte maakt iets in ons wakker, net zoals het gemis van een dierbaar familielid iets in ons wakker maakt.

Het lichaam van Jezus was dan wel verdwenen -Hij liet ook reeds in het lege graf zijn sporen na. Volgens het evangelie was het graf niet leeg toen de vrouwen daar kwamen: er lagen nog windsels; er was een lichtende gestalte die troostte en sprak. Al snel blijkt ook nog eens dat Jezus zelf niet blijvend dood is, maar leeft: Hij laat van zich horen.

Een blijvende betekenis

Je kunt dit verhaal helemaal afpellen en proberen te verklaren tot er niks meer van over is. Als een ui, laagje voor laagje. Al in de Bijbel komt de suggestie voor dat het lichaam van Jezus was weggehaald door zijn leerlingen. Maar zelfs dan: dat zou nog een extra laag toevoegen aan de mysterieuze werking en diepere betekenis van de leegte. Het uithouden met de mogelijkheid van de leegte die dan zou ontstaan – dat het graf dus niet leeg was vanwege de opstanding, maar door mensenhanden. Dan zou je kunnen denken: als dat zo is, een ordinaire lijkroof, wat heeft het evangelie, wat heeft de dood van Jezus dan nog voor geloofswaarde? Dan zou het graf niet alleen leeg zijn, zonder Jezus’ lichaam. Maar ook leeg in de zin dat het evangelie zijn diepere betekenislaag verliest.

De leegte van het lege graf heeft volgens het evangelie altijd een blijvende betekenis. De leegte, welke leegte dan ook, is nooit blijvend leeg. Wat de reden van die leegte ook is. De kern van de boodschap van het lege graf is en blijft, dat Gods stem blijvend klinkt en levend blijft. Dwars door alles heen wat doods is, en dwars door de dood zelf heen. Het lege graf laat zien dat Gods aanwezigheid soms juist in Gods afwezigheid tot klinken komt. Soms vind je iets, door iets niet te vinden.