Dominee in een patriarchale wereld

Een land als Zuid-Afrika komt op mij heel wat patriarchaler over dan ik in de Nederlandse context gewend ben. Maar of dat ook werkelijk zo is?

Zuid-Afrika kent een grote diversiteit aan culturen. Wat die gemeen hebben is dat het masculiene culturen zijn. Een van de uitwassen daarvan is dat er elke vier minuten een vrouw wordt aangerand of verkracht. Een voorbeeld van ongelijkheid is dat vrouwen er voor hetzelfde werk bijna dertig procent minder verdienen dan mannen. Daarbij laten mannen het veelal zichtbaar afweten in hun verantwoordelijkheid voor het huishouden en de opvoeding. Bij een feestje zie je mannen rondom het braaivuur of achter de televisie, terwijl vrouwen zich in de keuken verzamelen.

Ironisch genoeg ben ik juist in Zuid-Afrika als predikant aan het werk, omdat mijn Nederlandse kerkgenootschap (Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, GKv) geen vrouwen in de ambten toelaat.

De Nederduits-Gereformeerde Kerk in Zuid-Afrika kent al ruim vijfentwintig jaar de openstelling van het ambt voor vrouwen, hoewel slechts vijf procent van de predikanten er vrouw is. Dat laat zien dat de ruimte voor vrouwen er nog minimaal is. Veel studentes zien het niet zitten om een gemeente in te gaan en andersom blijken veel gemeenten een (getrouwde) man als voorganger te zoeken.

Voormalig president Nelson Mandela heeft ooit gezegd: ‘Freedom cannot be achieved unless women have been emancipated from all forms of oppression.’ Toen hij aan het roer stond van de Republiek, van 1994 tot 1999, heeft hij ervoor gezorgd dat vrouwen een grotere rol kregen in de politiek. Tot en met vandaag de dag heeft Zuid-Afrika een hoger percentage vrouwen in de politiek dan Nederland en staat het land ook een plaats hoger in de Global gendergap rankings.

Voor beide landen geldt dat er nog veel moet gebeuren. Want het gaat niet alleen om wat vrouwen doen, maar vooral om hoe ze worden gezien.