Geluk, verdienste of genade?

Zoals je na een bijna-aanrijding kunt denken dat je geluk hebt gehad, dat het te danken was aan je razendsnelle reflexen maar ook dat je behoed bent voor een ongeluk, zo kun je gezondheid beschouwen als een genetische meevaller, als verdienste of als een genade. Een mengsel van die drie kan natuurlijk ook, want hokjes zijn maar een menselijk bedenksel.

De wetenschap en de politiek zijn natuurlijk alleen met de eerste twee categorieën bezig. Steeds meer blijkt DNA bepalend te zijn voor onze gezondheid. Daarbij ben ik, met mijn decennialange ongezonde levensstijl, spekkoper, want met mijn 58 jaar voel ik me nog steeds een jonge god. Al heb ik uiteraard geen idee welke tijdbom er ergens in mijn lichaam aan het tikken is. Het heeft wel iets onrechtvaardigs: dat mensen kunnen hardlopen, rauwe prei eten, de Blauwe Knoop huldigen, zich koud afdouchen en tien keer daags opdrukken, om dan toch door zo’n lullig gen op hun vijftigste een hersenbloeding te krijgen.

Het zou veel prettiger zijn als gezondheid inderdaad een verdienste was. Dat we met een braaf leven onze gezonde levensduur zouden verlengen. Ten dele is dat natuurlijk waar: roken en drinken zijn zeker niet bevorderlijk, ook niet als de gezondheidskaarten bij de geboorte al geschud zijn. Je speelt ze dan namelijk slecht uit.

Voor de overheid zou het fijn zijn: dat je de gezondheidszorg kunt ontlasten door de burger naar de sportschool te krijgen (en vindt u het óók niet contra-intuïtief dat je moet betálen om moe te worden?) en af van de zoetigheid. Ook voor de joggers onder ons, met een bloeddruk van 120 over 80 en glanzende cholesterolwaarden, is deze opvatting het meest comfortabel. Ze kunnen met hun neus in de wind, barstend van hun morele gelijkje, neerkijken op al die automobilisten (zitten is het nieuwe roken) die hun gezondheid laten versloffen. Zolang ze maar uitkijken bij het oversteken (wat ze niet doen) is daar ook niks op tegen. Laat ze maar geloven dat zij aan de knoppen zitten.

Of je het nu van je DNA of van je squats en push-ups moet hebben, in beide gevallen hoef je niemand dankbaar te zijn voor je goede gezondheid. Zelf ben ik dat wel. Zo dank ik de Schepper dat ik al mijn haar nog heb en beschouw ik het feit dat ik nog maar een enkele grijze haar heb als een genade Gods.