Hart hebben voor jongeren

Wat bedoelt Samen Jong te zeggen met de kernwaarde ‘hart hebben voor jongeren’? Hebben we een beeld van wie de jongeren zijn? En waar ze behoefte aan hebben? Een grote en omvattende vraag: ‘hebben we de jongeren in onze gemeente lief?’

‘Hart hebben voor mensen’, is wellicht een vanzelfsprekende waarde binnen de kerk. Het geeft invulling aan het gebod ‘heb je naaste lief als jezelf’. Het wordt zichtbaar in onze betrokkenheid op elkaar (de kernwaarde ‘een warme gemeenschap zijn’) en betrokkenheid op mensen buiten onze gemeenschap (de kernwaarde ‘beste buren zijn’).

Samen Jong benoemt ‘hart hebben voor jongeren’ als een kernwaarde van een kerk waarin alle generaties een plek mogen hebben. Dit is niet bedoeld als een tegenover, waarin andere doelgroepen of mensen minder van onze aandacht en liefde verdienen. ‘Hart hebben voor jongeren’ komt voort uit het verlangen om prioriteit te geven aan de mensen die niet als vanzelfsprekend de weg naar Jezus Christus vinden (de kernwaarde ‘prioriteit geven aan jonge generaties’). ‘Hart hebben voor jongeren’ staat ook stil bij de specifieke behoefte van de mens in deze levensfase om zich gezien en geliefd te weten. Jonge mensen die, nog meer dan volwassenen, gezien en gekend willen worden, zich geaccepteerd en geliefd willen voelen, doordat ze zelf nog in ontwikkeling zijn en daardoor onzeker zijn. Voor hen is er een gemeenschap nodig die hen niet ziet als een last of als onbeduidend, maar als waardevol, welkom en een aanwinst voor het geheel.

Is jongerenwerk ondergeschikt aan het werk dat zich richt op volwassenen?

Jouw beeld van jongeren

Het liefhebben van jonge mensen hangt samen met het beeld dat je hebt van jonge mensen. Zijn zij volledig onderdeel van het lichaam van Christus of geldt dat pas vanaf het moment dat ze gedoopt zijn, belijdenis hebben gedaan of volwassen zijn? Spreekt God ook door jonge mensen heen? Of hebben kinderen een kleinere Heilige Geest ontvangen dan volwassenen? Welke waarde heeft jongerenwerk in de gemeente? Is het jongerenwerk ondergeschikt aan het werk dat zich richt op volwassenen? Je ziet dat hoe we kijken naar jongeren invloed heeft op het liefhebben van jonge mensen. En vaak zijn onderliggende, onbewuste vooroordelen (de jeugd van tegenwoordig!) niet behulpzaam in het hen liefhebben in de geloofsgemeenschap.

Jongeren zijn de kerk van vandaag

In de Bijbel komen we diverse jonge mensen tegen die van betekenis zijn in de geschiedenis van het volk Israël. Denk aan David, de jonge slavin van Naäman, Maria en ook de eerste volgelingen van Jezus, het waren jonge mensen. Voorbeelden van de invloed die jonge mensen kunnen hebben als zij op God vertrouwen. Daarom is het belangrijk om in de kerk van jongeren te houden. Niet omdat ze de kerk van morgen zijn, maar vooral omdat ze nu al vorm geven aan de kerk van vandaag.

Inleven in jongeren

Het liefhebben van jongeren gaat ook om het herkennen en erkennen dat juist deze groep ons hart nodig heeft. Zij zijn niet alleen van waarde voor de geloofsgemeenschap, maar het evangelie van Jezus en de geloofsgemeenschap die daaromheen gevormd is, zijn van waarde voor mensen in deze fase van hun leven. Samen Jong deelt hierin diverse lessen uit de ontwikkelingspsychologie en andere onderzoeken naar jongeren. Deze helpen ons om ons in te leven en hart te hebben voor jonge mensen. Een van deze lessen is die van de identiteitsontwikkeling, wat kenmerkend is voor de levensfase van jongeren.

Drie basisvragen bij de identiteitsontwikkeling: wie ben ik, waar hoor ik bij en welk verschil maak ik?

Identiteitsvragen

In Samen Jong komen de onderzoekers tot de conclusie dat jongeren drie basisbehoeften hebben om te komen tot een eigen identiteit. Deze basisbehoeften zijn samen te vatten in drie vragen: ‘Wie ben ik?’ (de behoefte aan het hebben van een eigen identiteit), ‘Waar hoor ik bij?’ (de behoefte aan ergens erbij te horen) en ‘Welk verschil maak ik?’ (de behoefte om van betekenis te zijn). Vragen die uiteindelijk bouwen aan het fundament van hun ‘zijn’ in deze wereld.

Dit zijn vragen die ook in andere levensfasen naar boven kunnen komen. Denk maar aan de midlifecrisis, waarin sommige mensen weer met deze vragen gaan stoeien. Maar in de tijd van adolescentie (vanaf de start van de puberteit tot volwassenheid) staat het beantwoorden van deze vragen centraal. Je kunt zeggen dat iemand volwassen is geworden op het moment dat er vrede ontstaat over de gevonden antwoorden op deze vragen en er zo een eigen identiteit ontstaat.

Invloeden op de ontwikkeling

De ideeën en idealen in de wereld om jonge mensen heen hebben invloed op de antwoorden die ze in hun identiteitsontwikkeling vormen. ‘Je kunt alles zijn of worden wat je maar wilt. Jouw geluk is jouw eigen verantwoordelijkheid. Dit is het schoonheidsideaal, werkideaal of relatie-ideaal waarlangs je jouw leven legt. Een lat die jouw waarde bepaalt.’ Deze narratieven blijken in de weerbarstigheid van het leven vaak te leiden tot stress, depressie, onzekerheid en eenzaamheid.

De kerk van Christus heeft een uniek narratief te delen. Het evangelie van Jezus Christus die zijn licht laat schijnen over deze identiteitsvragen:

• ‘Jij bent geschapen, gewild en een geliefd kind van God. Een fundament waaruit je je verder mag ontwikkelen. God is genadig. Je kunt altijd bij Hem terecht en in Jezus mag je vergeving ontvangen over dat waar jij je schuldig over voelt. Je krijgt steeds weer een nieuwe kans.
• Jij hoort bij God en bent naar zijn gelijkenis geschapen, wat jou relationeel maakt. God betrekt jou niet alleen in de relatie met Hem, maar betrekt je ook bij Zijn gezin en Jezus’ lichaam, de geloofsgemeenschap.
• Jij hoeft niet alles te worden, maar mag ontdekken welke gaven en talenten er al in jou gelegd zijn door jouw maker. Jij mag met die gaven en talenten onderdeel worden van Gods missie van verzoening en herstel in deze wereld.’

Jongeren voelen zich aangetrokken tot de oudste persoon die hen serieus neemt

Hart hebben voor jongeren vraagt om verbinding

De waarde van dit verhaal mogen we niet onderschatten, ook voor jonge mensen van nu. Ook voor jonge mensen buiten onze geloofsgemeenschappen. De kernwaarde ‘Hart voor jongeren hebben’ is dan ook waaruit missionair jongeren werk voortvloeit. Een besef van deze bijzondere fase in het leven en het bijzondere verhaal dat we hebben te delen. Dit vraagt om verbinding. Het zoeken van contact, het vormen van betekenisvolle relaties, waarin we ontdekken hoe God in levens van jonge mensen al bezig is en wil zijn.

Ik zie dat veel mensen dit ook wel spannend vinden. Zitten jongeren wel op mij te wachten? Zeker wanneer je al wat ouder bent en er voor je gevoel een flinke generatiekloof is. In de 25 jaar dat ik mij heb ingezet voor het jeugdwerk in en om de kerk heb ik gemerkt dat jongeren zich aangetrokken voelen tot de oudste persoon die hen serieus neemt. Ofwel de oudste persoon, waarin zichtbaar is dat hij of zij hart heeft voor jonge mensen.

Als we dus op zoek gaan naar verbinding met jongere generaties, dan begint dat in ons hart. Dat is de plaats waar we bewogen worden, waar we geëmotioneerd raken en leren liefhebben. Verbinding kan niet starten met activiteiten, dan slaan we deze belangrijke fase van het hart over. En soms is die liefde er niet vanzelf, maar moet die eerst geboren worden. Dan begint het in ons verstand (een wilsbesluit), waarna we net zo lang oefenen met dat besluit tot het omslaat in liefde. Zodat je een hartverwarmend mens wordt voor jongeren.

Reflectievragen

• Hoe merken jonge mensen dat ze gezien en gewaardeerd worden in jouw geloofsgemeenschap?
• Hoe heeft Hart hebben voor jongeren invloed op het betrekken van jongeren bij de geloofsgemeenschap of het vormgeven van jeugdwerk? Ofwel: welke drijfveren herken je in jouw gemeenschap om jongeren te betrekken?

Meer lezen over dit thema?

Hoe richt je een kerk in voor álle generaties? Op de dossierpagina Samen Jong hebben we relevante artikelen, boeken, recensies, video’s en een podcastaflevering voor je bij elkaar gezet.