Kennismaking – de nieuwe kerkelijk werker in een nieuwe tijd

De verscheidenheid in het beroep kerkelijk werker is groot, dat is te lezen in de artikelen in dit nummer. Twee kerkelijk werkers zijn aan het woord, die gekozen hebben voor een speciale plek in de gemeente: zij brengen de vernieuwende ideeën. Eerst komt Anne aan het woord, daarna Jolanda.

Anne: Een kerkelijk werker met een speciale taak

Anne is 31 werkt zowel in een Grote Stadsgemeente (Nieuwe Kerk Groningen) als in dorpsgemeentes (de PG Bierum-Holwierde-Krewerd, aangesloten bij het cluster Noordoost-Groningen en de PG Westeremden en komend najaar ook de PG Ulrum-Niekerk-Vierhuizen). Ze is aangesteld voor specifieke taken, haar traject houdt op als de nieuwe predikant, die beroepen is, bevestigd wordt als predikant.

Wat heeft je ertoe bewogen in de kerk een baan te zoeken

Ik heb theologie gestudeerd, maar ik vond dat ik er nog niet aan toe was de verantwoordelijkheid van predikant voor een gemeente op me te nemen. Daarom heb ik niet gekozen voor de predikantsmaster. Eerst heb ik andere baantjes gehad, maar ik werk toch wel graag met mensen. Ook heb ik enthousiasme voor de kerk en het geloof. Daarom heb ik een baan in de kerk gezocht als kerkelijk werker. Het is iets van plezier en serieus bij elkaar, je bent met wezenlijke zaken bezig, zowel op het sociale alsook op het religieuze vlak. Dat is het waardevolle van het werken in de kerk. Mijn kracht is mensen verbinden, met elkaar, maar ook de verbinding leggen met de samenleving. De kerk van binnen naar buiten. Het werk in de kerk is ook heel afwisselend. Ik kan bezig zijn met jeugd, ook vind ik de verhalen van de ouderen en hun leefwereld boeiend, ik ga graag voor in diensten, houd van muziek en dat alles heb ik in dit ene beroep!

Kun je een project noemen waarin je ideaal van het werken in de kerk gestalte krijgt?

Het muziekstuk de Mattheüspassie, van componist Gerard van Amstel en schrijver Gerard van Midden, hebben we met een projectkoor uitgevoerd in het Palmpasenweekend. Het was een prachtig project. Hierbij kregen een aantal aandachtspunten voor geloven gestalte die ik van belang vind voor kerk zijn nu. De mensen die meegedaan hebben kwamen van binnen en buiten de kerk. Het was een bonte mix. Het evangelie speelde een belangrijke rol door de teksten die gezongen werden in de Mattheüs Passie. Mensen spraken er met elkaar over wat het voor hen betekende. Muziek en tekst werden met elkaar verbonden. De groep is een paar maanden met elkaar opgetrokken, elke week werd geoefend, voor veel mensen en ook voor de gemeente was het een heilzaam project. Voor de mensen was het een welkome afleiding naast hun drukke werk en leefsituatie. Ook de gemeente heeft er financieel niet onder geleden. De vrije giften waren hoger dan de uitgaven die we ervoor hadden. De competenties die ik bezit kon ik goed inzetten: ik was verbindend bezig op allerlei manieren. Mijn eigen creativiteit werd aangesproken. Vrijwilligers konden hun eigen talenten delen, zoals een beroepszangeres die vrijwillig solisten begeleidde in hun zangstudie. Ook had ik de verantwoordelijkheid voor de algehele communicatie en de PR. Het werd een inspirerende groep, die drie keer heeft opgetreden in drie verschillende kerken. De band met de buurten waar de kerken in staan werd versterkt. Voor mij is het vooral ook belangrijk dat je in zo’n project aan jan en alleman kunt laten zien dat dit ook kerk-zijn is. Meer info over dit project: www.gerardengerardmusicals.nl.

Aan jan en alleman laten zien dat dit ook kerk-zijn is

Welke positie neem je in in het geheel van de kerkelijke gemeente?

Toen ik solliciteerde bij de Nieuwe Kerk in Groningen, vroegen ze daar een kerkelijk werker die missionair nieuwe projecten kon opzetten en die hart had voor pastoraat. Ik werk graag met een duidelijke taak in een gemeente. Ik hoef niet het overzicht te hebben over het geheel, maar ik ben gericht op details: met een concrete opdracht gaten vullen. Zo heb ik verantwoordelijkheid voor deelaspecten. In het begin kwam ik nog wel op de kerkenraadsvergaderingen, maar ik had daar niet zoveel aan, dus daar hoef ik niet meer heen. Ik blijf liever dicht bij mijn eigen projecten en het enthousiasme dat daar leeft. De samenwerking met de predikant is zo van: we hebben ieder onze eigen taken en vertrouwen in de ander voor de taken die hij doet. Dat is voor mij de meest ideale positie. In eigen vrijheid, met een gerichtheid en duidelijk afgebakende grenzen. Ik ben ook nog actief in verschillende dorpsgemeentes, daar werk ik als ZZP-er voor jeugdwerk. Dat heeft weer andere voordelen. De taken zijn nog sterker afgebakend, je doet een klus en gaat achteraf de uren schrijven. Je doet wat nodig is. Ik heb ook gemerkt dat dat positief kan zijn voor de gemeente: de kerkenraad en andere vrijwilligers zien dat ze zelf de verantwoordelijkheid hebben; ik voer uit, zij bepalen waar ik mijn aandacht op moet richten.

Jolanda: De kerkelijk werker als ZZP-er

Jolanda is veertig+ en werkt in een streekgemeente van een aantal kleine dorpen. Zij voert projecten uit die plaatsgebonden zijn en te maken hebben met geloven en spiritualiteit.

Wat heeft je ertoe bewogen in de kerk een baan te zoeken?

Ik heb eerst een andere carrière opgebouwd als bioloog. Een predikant motiveerde me om met theologie bezig te gaan, hij liet me zien dat geloven meer is dan wat binnen de muren van de kerk gebeurt. Daarom ben ik als hobby de opleiding HBO-theologie gaan volgen. Toen ik die had afgerond, bood een gemeente mij een baan aan. Dat was op het goede moment, op mijn werk ging alles niet meer zo soepel. Dit was 12 jaar geleden. In de tussentijd heb ik verschillende banen gehad als kerkelijk werker en als geestelijk verzorger. Ik doe het graag, want ik wil graag religie en spiritualiteit een wezenlijke plek geven, ook buiten de kerk. Op dit moment werk ik als ZZP-er en vervul opdrachten voor kleine gemeenten. Deze gemeenten vinden het belangrijk te kijken wat het dorp nodig heeft, niet specifiek de kerk. Mijn inspiratie is dan ook verbinding zoeken tussen kerkelijke en nietkerkelijke activiteiten.

Projecten óver de kerkgrenzen heen, voor een grote groep boeiend en inspirerend

Kun je een project noemen waarin je ideaal van het werken in de kerk gestalte krijgt?

Ik noem twee projecten. Het ene project heeft te maken met de oude middeleeuwse kerken die in de omgeving staan waar ik werk. Het zijn prachtige gebouwen, elk met een eigen charme. Jaarlijks wordt een pelgrimstocht door mij georganiseerd. Ik probeer daarbij religieus erfgoed, natuur (het weidse Groninger land), muziek en spiritualiteit met elkaar te verbinden. Mensen kunnen zo’n pelgrimstocht van ongeveer 20 km wandelend, met de fiets of zelfs met de huifkar van het Groninger Landschap doen. Op zo’n tocht gebeurt dan in elk kerkgebouw iets bijzonders, zoals het zingen van liederen, muziek of nog weer anders. Het is een prachtige manier om elkaar te ontmoeten, maar ook in stilte de rust en de ruimte te ervaren. Meer info over genoemd project: www.kerkinhetdorp.nl.

Het andere project dat ik wil noemen is het Sint Jans feest. Het is gekoppeld aan de zonnewende. We hebben dan in een van de kerken een avondprogramma met een midzomernachtwandeling, muziek, bezinning en uitleg over het oude gebruik van de zonnewende en het Sint Jansfeest. Dat feest is bekend bij verschillende religieuze tradities, maar is in onze protestantse kerk in de vergetelheid geraakt. Dat is wat ik belangrijk vind: de prachtige sfeer en akoestiek van de kerken inzetten, de oude tradities levend houden en het weidse landschap van de Groninger velden. Het zijn projecten die over de grenzen van de kerk heen gaan en voor een grotere doelgroep boeiend en inspirerend zijn.

Gefocust op onderwerpen en projecten die nú bij mensen leven

Welke positie neem je in in het geheel van de kerkelijke gemeente?

Sinds september vorig jaar werk ik volledig als ZZPer. Dat bevalt me goed. Ik was in eerste instantie als kerkelijk werker bevestigd in de dorpen Eenrum, Den Andel en Westernieland. Ik kreeg de opdracht om pastoraal gemeentewerk te doen en om na te denken over hoe de middeleeuwse kerken in de kleine dorpen open en levend te houden na een eventuele fusie met een grotere buurgemeente. Dit werd het project ‘Kerk in het Dorp’. Toen vorig jaar de kleine dorpen fuseerden met de grote buurgemeente Winsum, kwam ik in een heel andere setting terecht. Ik was plotseling kerkelijk werker in een grote gemeente, naast twee predikanten. Ik kon steeds moeilijker mijn pionierswerk (Kerk in het Dorp) verenigen met het meer traditionele kerkenwerk. In overleg met de kerkenraad heb ik toen besloten om het project Kerk in het Dorp als zelfstandige uit te voeren, in opdracht van de kerkelijke gemeente. Dan sta ik losser van het systeem en kan meer mijn eigen dingen doen. Ik creëer mijn eigen plek door samen met inwoners van de dorpen na te denken over de plek en functie van de kerk in het dorp. Zo heb ik meer afstand van de verantwoordelijkheid voor de hele gemeente. Naast de werkzaamheden voor Kerk in het Dorp, ben ik nog betrokken bij enkele kleine gemeenten op het gebied van pastorale zorg. Waar nodig verleen ik pastorale zorg of ga voor in uitvaartdiensten. De gemeenten huren me in als ZZPer, waardoor ze niet meer te maken hebben met een ingewikkeld arbeidscontract met het afdragen van allerlei zaken, en ik heb de vrijheid om mijn eigen tijd in te delen. Voor beide partijen is dat gunstig.

Afronding

Jolanda en Anna hebben ieder hun eigen verhaal. Wat opvalt is hun enthousiasme. Ze werken graag met mensen die zich verbonden voelen met geloven en zingeving, en doen dat graag in een kerkelijke setting. Beiden willen nieuwe spiritualiteit binnen en buiten de kerk met elkaar verbinden. Ze zijn gefocust op onderwerpen en projecten die op dit moment leven bij de mensen en maken gebruik van de mogelijkheden van de gebouwen en de talenten van mensen, binnen en buiten de kerk. Verbinden is een kernwoord. En beiden werken graag wat losser van het ambtelijke werk. ZZP-schap lijkt daarvoor een goede mogelijkheid. De nieuwe kerkelijk werkers in een nieuwe tijd!